Σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό νότο –εξαίρεση η Ελλάδα- , οι κυβερνήσεις αλλά και οι κατασκευαστές αναζητούν τρόπους να απορροφηθεί το τεράστιο απόθεμα των εξοχικών κατοικιών που υπάρχει. Στην Ισπανία , έχει ήδη ξεκινήσει η εφαρμογή ενός προγράμματος προβολής της ισπανικής εξοχικής κατοικίας στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη καθώς και στη Μεγάλη Βρετανία. Στην Πορτογαλία , εφαρμόζουν νέα προγράμματα χρηματοδότησης της αγοράς εξοχικών κατοικιών καθώς οι πορτογαλλικές τράπεζες είναι απρόθυμες να χορηγήσουν δάνεια για αγορά εξοχικής κατοικίας. Προκειμένου να ξεπεράσουν το σκόπελο της χρηματοδότησης οι κατασκευαστές προσφέρουν μια εναλλακτική μέθοδο. Η ιδέα συνίσταται στο να καταβάλλουν οι αγοραστές το 30% του τιμήματος ως προκαταβολή και στη συνέχεια ,το υπόλοιπο της πληρωμής να γίνεται εντός μίας προκαθορισμένης χρονικής περιόδου στην οποία συμφωνούν κατασκευαστής και πωλητής. Μόλις ο πελάτης πληρώσει την προκαταβολή αποκτά τα δικαιώματα χρήσης και εκμετάλλευση της ιδιοκτησίας δηλαδή μπορεί να το νοικιάσει το ακίνητο ή να το χρησιμοποιήσει όπως επιθυμεί . Οι δόσεις μάλιστα είναι άτοκες. Σύμφωνα με τους εμπνευστές της νέας μεθόδου χρηματοδότησης με το τρόπο ατό εξυπηρετούνται πολλές κατηγορίες υποψήφιων αγοραστών πχ εκείνοι που θέλουν τα έσοδα από την ενοικίαση για να καλύψει τις δόσεις γρηγορότερα. Υπάρχουν επίσης εκείνοι που θέλουν να περιμένουν για να δουν εάν μπορούν να πωλήσουν άλλο ακίνητο για να ξεπληρώσουν το τίμημα, επίσης υπάρχουν εκείνοι που δεν μπορούν να πάρουν δάνειο τώρα , αλλά προσδοκούν ότι θα το καταφέρουν μετά από ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Αυτή η εναλλακτική λύση χρηματοδότησης είναι ιδανική για όλα αυτά τα σενάρια , λένε άνθρωποι της αγοράς.

Πριν λίγα μόλις χρόνια στις τουριστικές περιοχές της Ελλάδος επικρατούσε κλίμα υπεραισιοδοξίας. Η οικοδομή ήταν σε πλήρη άνθηση και πρόσφερε απασχόληση όχι μόνο στους ντόπιους αλλά και σε οικονομικούς μετανάστες. Ο καθένας που είχε στην κατοχή του ένα μικρό κομμάτι γης φαντάζονταν τον εαυτό του ως κατασκευαστή. Γνωρίζω ανθρώπους ,που δανείζονταν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ από τις τράπεζες για να κτίσουν τέσσερα σπιτάκια και που προσδοκούσαν υπεραξίες έως και 100% σε τρία χρόνια. Οι πιο τολμηροί έκαναν όνειρα για πωλήσεις από τα …σχέδια. Και ήλθε η κρίση που εγκλώβισε χιλιάδες ανθρώπους στο όνειρό τους . Τότε αποδείχθηκε η γύμνια ολόκληρης της ελληνικής αγοράς ακινήτων.

Η αλήθεια είναι ότι σήμερα το αδιάθετο απόθεμα των εξοχικών κατοικιών εκτιμάται ότι ξεπερνά τις 50.000 και μέρα με την μέρα αυξάνεται καθώς σε αυτό προστίθενται και άλλα από εκείνους που βρίσκονται σε οικονομική στενότητα. Πρόκειται για ένα πρόβλημα, που οι διαστάσεις του δεν είναι μόνο στενά οικονομικές αλλά και κοινωνικές. Σε πολλά μικρά νησιά , το φαινόμενο των οικογενειών που αναζητούν καλύτερη τύχη στα μεγάλα αστικά κέντρα μέρα με την μέρα απλώνεται. Οικονομικοί μετανάστες ,που δούλευαν στην οικοδομή επιστρέφουν στην χώρα τους ή βολοδέρνουν στην Αθήνα και στις άλλες μεγάλες πόλεις αναζητώντας μεροκάματο. Και τους τελευταίους μήνες αυξάνεται ο αριθμός εκείνων που από «αφεντικά» αναζητούν δουλειά ως σερβιτόροι. Η αιτία όλων αυτών των δεινών δεν είναι η οικοδομή.

Στην πραγματικότητα είναι η ανεπάρκεια των δημοτικών αρχών αλλά και της Κυβέρνησης να σχεδιάσουν δράσεις και παρεμβάσεις ώστε να αντιμετωπίσουν το τεράστιο θέμα του αδιάθετου αποθέματος. Αιρετοί δημοτικοί και περιφερειακοί δημοτικοί άρχοντες , τεχνοκράτες και πολιτικοί στέκουν άπραγοι σε ένα μείζον οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα. Κανείς σε αυτά τα 2,5 χρόνια του «μεσαίωνα» δεν έχει σχεδιάσει παρεμβάσεις για να απορροφηθεί το βαρίδι των χιλιάδων σπιτιών. Ο ένας κοιτά τον άλλο και όλοι μαζί , τις εγκαταλελειμμένες περιοχές. Στο άλλο άκρο της Μεσογείου, στην Ισπανία, η κεντρική κυβέρνηση αλλά και οι τοπικές αρχές αναζητούν τρόπους για να πουλήσουν …Διοργανώνουν και συμμετέχουν σε εκθέσεις, παρέχουν κίνητρα σε υποψήφιους αγοραστές να επισκεφτούν τις περιοχές με μεγάλο αδιάθετο απόθεμα , διαφημίζουν την πραμάτεια σε μεγάλες αγορές, διοργανώνουν φεστιβάλ για να προσελκύσουν επισκέπτες. Και όλα αυτά σε συνεργασία ακόμα και με τις τράπεζες που δανειοδοτούν μέχρι και το 100% της εμπορικής αξίας καθώς και αυτές διαπιστώνουν ότι η δουλειά τους δεν είναι να εμπορεύονται τα ακίνητα αλλά το χρήμα. Στην Ελλάδα , δεν βλέπουμε τίποτε από όλα αυτά. Αντίθετα , οι αρχές ρίχνουν την ευθύνη στους επιχειρηματίες και αυτοί με την σειρά τους στις αρχές. Αλλά το σίγουρο είναι ότι μένοντας θεατές το μόνο που κερδίζουν είναι να καταλήξουν γρηγορότερα σε κοινωνική , πολιτική και οικονομική απαξίωση.

Οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων του 2011 μας οδηγούν στο ασφαλές συμπέρασμα ότι το 2012 θα είναι καλύτερη χρονιά, όσον αφορά τους ξένους επενδυτές – αγοραστές για τα ακίνητα. Αυτό δικαιολογούν οι θετικές εξελίξεις τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, τις οποίες και απαριθμούμε: Έχει Καταγραφεί σημαντική άνοδος στην τιμή της στερλίνας έναντι του Ευρώ, η οποία αναμένεται να δώσει ώθηση στην αγοραστική δύναμη των Άγγλων αγοραστών .Να σημειώσουμε ότι πριν από δύο χρόνια 1 Στερλίνα ανταλλασσόταν σχεδόν με 1 ευρώ, όταν το Ευρώ είχε καταγράψει και τη μεγαλύτερη αύξηση του. Σήμερα η Στερλίνα είναι περίπου 20% πιο ακριβή από το Ευρώ και με δεδομένο το ότι οι τιμές έχουν μειωθεί κατά μέσο όρο στο 30%, τα ακίνητα έγιναν αρκετά ανταγωνιστικά και αναμένουμε ότι σημαντικός αριθμός Άγγλων θα σπεύσουν να αγοράσουν μέσα στο 2012και να επενδύσουν στα ακίνητα, γεγονός που θα φέρει νέους αγοραστές. Η ενδυνάμωση της Στερλίνας σίγουρα θα φρενάρει το κύμα φυγής που παρατηρείται τα τελευταία δύο με τρία χρόνια από Άγγλους Αγοραστές. Η τάση αυτή ελπίζουμε ότι θα αλλάξει τα δεδομένα και θα έρθουν αγοραστές, ενώ σημαντικό στοιχείο είναι και το ότι οι ξένοι και ειδικά οι Άγγλοι, δεν θα επηρεάζουν αρνητικά τις τιμές εκμεταλλευόμενοι τη χαμηλή ισοτιμία της Στερλίνας έναντι του Ευρώ. Για παράδειγμα το 2009 ένα ακίνητο προς πώληση 80,000 Ευρώ (ισοτιμία 1GBP=€1,00) απέφερε στον πωλητή 80,000 Στερλίνες ενώ σήμερα, το 2012, πωλεί το ίδιο ακίνητο 100,000 ευρώ όπου αναλογούν σε 80,000 στερλίνες (ισοτιμία GBP/€ 1,20).

Πρόσφατη έρευνα που αφορά την αγορά εξοχικής κατοικίας της Ισπανίας από βρετανούς είναι ενδεικτική των απαιτήσεων που έχουν οι βρετανοί υποψήφιοι αγοραστές δευτερεύουσας κατοικίας. Η έκθεση βασίστηκε σε 130.000 αιτήσεις που υπεβλήθησαν μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κατά τη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου του 2011. Από τα στοιχεί προκύπτει ότι το 47,3% των ενδιαφερομένων για τα ακίνητα στην Ισπανία θέλει να επενδύσει από £ 50 χιλ. έως £ 100 χιλ. Επιπλέον το 31,6% των υποψηφίων ήθελαν διαμέρισμα ενώ το 32% επιθυμούσε σπίτι με ένα υπνοδωμάτιο. Επίσης το 55% ζήτησε μια πισίνα. Όπως προκύπτει από την έρευνα, οι αγοραστές δεν είναι διατεθειμένοι να δαπανήσουν σημαντικά ποσά για την αγορά εξοχικής κατοικίας και για το λόγο αυτό , η επένδυση είναι σχετικά μικρή. Ίσως η επιλογή αυτή να σχετίζεται με τους φόβους της ύφεσης που πλέον κατακλύζουν και την κοινή γνώμη στην Μ. Βρετανία. Από την άλλη πλευρά θετικό χαρακτηρίζεται το γεγονός ότι εξακολουθεί να υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός βρετανών που θα αγόραζαν εξοχικό σπίτι.