Καθοριστική για την επιβίωση της αγοράς των εξοχικών κατοικιών θα αποβεί φέτος η ζήτηση από το εξωτερικό και ιδίως από χώρες των Βαλκανίων και της Ρωσίας, καθώς τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί σημαντικά η εισροή τουριστών από τις εν λόγω αγορές, ιδίως στους παραθεριστικούς προορισμούς της βορείου Ελλάδος. Στις εν λόγω περιοχές, φορείς της αγοράς εκτιμούν ότι ίσως να πραγματοποιηθούν κάποιες αγοραπωλησίες. Πάντως , ειδικοί επισημαίνουν ότι , το επενδυτικό ρίσκο που ενέχει για έναν ξένο αγοραστή η απόκτηση εξοχικής κατοικίας στην Ελλάδα είναι πολλαπλάσιο σε σχέση ακόμα και με την Πορτογαλία που έχει επίσης ενταχθεί στον μηχανισμό στήριξης Ε.Ε., ΔΝΤ και Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Την ίδια στιγμή, οι τιμές, παρά τη μεγάλη πτώση τους, εξακολουθούν να είναι παραπλήσιες εκείνων σε Ισπανία και Πορτογαλία και ακριβότερες από της γειτονικής Τουρκίας. Επιπλέον, όσο πιο ριψοκίνδυνη καθίσταται για κάποιον ξένο αγοραστή η απόκτηση κατοικίας στην Ελλάδα τόσο ο τελευταίος αναμένει χαμηλότερες τιμές. Αυτό σημαίνει ότι η μόνη διέξοδος για τους κατασκευαστές που δεν έχουν κατορθώσει να πωλήσουν τα ακίνητα που κατασκεύασαν τα τελευταία 2-3 χρόνια είναι οι γενναίες εκπτώσεις, ώστε οι τιμές να ευθυγραμμιστούν με τις προσδοκίες των λιγοστών ενδιαφερόμενων αγοραστών. Αλλωστε, το «παράθυρο» που διαθέτουν για να πωλήσουν το απόθεμα εξοχικών, που έχει δημιουργηθεί από τις χαμηλές πωλήσεις των τελευταίων ετών, σταδιακά θα αρχίσει να μικραίνει. Ο λόγος είναι ο υψηλός ανταγωνισμός που θα προκύψει από την έλευση των τουριστικών κατοικιών, δηλαδή κατοικιών που είναι ενταγμένες σε παραθεριστικά συγκροτήματα πολυτελείας και συνυπάρχουν με ξενοδοχειακές μονάδες. Βάσει νόμου, οι εν λόγω κατοικίες, αποκλειστικά πολυτελούς χαρακτήρα, θα μπορούν πλέον και να πωλούνται και όχι μόνο να μισθώνονται, γεγονός που θα πλήξει σημαντικά τη ζήτηση για μεμονωμένες εξοχικές κατοικίες στο μέλλον.

30-40 χιλιάδες εξοχικά σπίτια σε όλη την Ελλάδα, κυρίως στα νησιά, έχουν βάλει πωλητήριο, χωρίς, όμως, πολλές ελπίδες να γίνουν αγοραπωλησίες. Οι Ελληνες έχουν εξαφανιστεί εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, ενώ οι ξένοι περιμένουν ακόμη μεγαλύτερη κατάρρευση των τιμών. Πάντως, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών της αγοράς, από την αρχή της κρίσης, δηλαδή από το 2009, οι τιμές των εξοχικών κατοικιών έχουν υποχωρήσει από 20% έως 50%, ανάλογα με την περιοχή και το μέγεθος του ακινήτου. Οι ειδικοί της αγοράς επισημαίνουν ότι η ζήτηση για εξοχικά έχει υποχωρήσει κατά 50%-70% την τελευταία διετία. Το μόνο ενδιαφέρον εστιάζεται σε μικρά διαμερίσματα που δεν κοστίζουν πάνω από 60-70 χιλιάδες ευρώ, καθώς και σε αγροκτήματα. Οι Κυκλάδες, ο δημοφιλέστερος τουριστικός προορισμός αλλά και η καλύτερη αγορά εξοχικών, έχει πληγεί από την κρίση. Δραματική είναι η εικόνα και στα Δωδεκάνησα, την Κρήτη και τα Επτάνησα, όπου η ζήτηση είναι στο ναδίρ. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν κτηματομεσίτες, οι τιμές δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική οικονομία. «Οι τιμές έχουν πέσει, όχι όμως στα επίπεδα που θα περίμενε κανείς σε σχέση με την οικονομική κατάσταση της χώρας και των πολιτών. Οι ιδιοκτήτες κρατάνε ακόμη σχετικά ψηλά τις τιμές και περιμένουν. Σίγουρα υπάρχουν εκπτώσεις, όχι όμως τόσο μεγάλες που να φέρουν πολλούς επενδυτές»,λένε οι ειδικοί.

Η δημιουργία αγοράς παραθεριστικής κατοικίας αποτελεί στόχο της Κυβέρνησης. Η συγκεκριμένη αγορά θα αναπτυχθεί σταδιακά, αξιοποιώντας τα ποιοτικά/ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της χώρας (π.χ. ιαματικές πηγές, μόνιμες κατοικίες συνταξιούχων, γήπεδα γκολφ, εκπαίδευση κ.λπ.). Καθώς η ζήτηση εμφανίζεται περιορισμένη, η διάθεση παραθεριστικών οικιών θα γίνει με φειδώ π.χ. 5.000 έως 6.000 κατοικίες τα πρώτα χρόνια και 25.000 έως 35.000 κατοικίες όταν η ζήτηση επανέλθει σε κανονικά επίπεδα. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, μια τέτοια ανάπτυξη θα δημιουργήσει στη χώρα μέχρι το 2025 περίπου το 1% της προσφερόμενης δυναμικότητας της παραθεριστικής κατοικίας της Ισπανίας. Η τελευταία, μαζί με την Τουρκία, κυριαρχούν στη Μεσόγειο προσφέροντας κατοικίες σε πιο ανταγωνιστικές από την Ελλάδα τιμές. Τέλος, όπως αναφέρεται, η αξιοποίηση της αγοράς παραθεριστικής κατοικίας μπορεί να αποφέρει υψηλότερες αποδόσεις ανά μονάδα γης και εγκατάστασης.

Ανοδο της τάξεως του 21% σημείωσε κατά το πρώτο εξάμηνο η προσφορά τουριστικών καταλυμάτων προς ενοικίαση στην Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα της HomeAway, η οποία αφορά στην πορεία της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς και κατατάσσει την ελληνική αγορά στην πέμπτη θέση της συγκεκριμένης κατάταξης. Αυτό σημαίνει αφ' ενός ότι οι παραθεριστές έχουν περισσότερες επιλογές στη διάθεσή τους, από την άλλη όμως είναι σαφές ότι η άνοδος της προσφοράς δεν οφείλεται στην αύξηση των επενδύσεων για τουριστικά καταλύματα, αλλά περισσότερο στην προσπάθεια των κατασκευαστών να έχουν κάποιο οικονομικό όφελος από τις απούλητες εξοχικές κατοικίες που έχουν συσσωρεύσει την τελευταία διετία, όταν οι αγοραπωλησίες κατέρρευσαν. Ετσι, όλο και περισσότεροι στρέφονται στη λύση της μίσθωσης, τουλάχιστον τους θερινούς μήνες, έως ότου κατορθώσουν να βρουν αγοραστές. Σύμφωνα πάντως με την HomeAway, όλο και περισσότεροι τουρίστες απορρίπτουν τα ξενοδοχεία ως τη βασική επιλογή διαμονής τους, καθώς οι τιμές σε παγκόσμιο επίπεδο καταγράφουν άνοδο της τάξεως του 4%. Ταυτόχρονα, ακόμα κι αν οι οικονομικές συνθήκες επιδεινωθούν, μόλις το 13% αναφέρει ότι θα ματαιώσει τις διακοπές του. Αντιθέτως -κι αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τον ελληνικό τουρισμό φέτος- το 27% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι προτίθεται να περιμένει μέχρι και την τελευταία στιγμή, ώστε να εξασφαλίσει ελκυστικότερους οικονομικούς όρους διακοπών, ενώ ένα επιπλέον 25% τονίζει ότι είναι πιθανότερο να επιλέξει φθηνότερες λύσεις διαμονής σε σχέση με ένα ξενοδοχείο.