Σχέδιο απογραφής για τα ακίνητα που νοικιάζει το Δημόσιο προωθεί το υπουργείο Οικονομικών. Το σχέδιο προχωρεί παράλληλα με την ηλεκτρονική καταγραφή της περιουσίας του Δημοσίου που γίνεται από την ΚΕΔ και έχει ως απώτερο στόχο να σταματήσει η κατασπατάληση χρημάτων σε υψηλά ενοίκια. Από στοιχεία που έχει συγκεντρώσει το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους προκύπτει ότι στο κομμάτι της περιουσίας που ελέγχει ή νοικιάζει το Δημόσιο η κατάσταση είναι χαοτική. Υπάρχουν υπηρεσίες οι οποίες έχουν καταργηθεί εδώ και χρόνια, αλλά το κράτος εξακολουθεί να καταβάλλει μισθώματα για τα ακίνητα που τις στέγαζαν. Σε άλλες περιπτώσεις καταγράφονται σημαντικές διαφορές μεταξύ των ενοικίων που πληρώνει το κράτος. Για παράδειγμα, υπάρχουν υπηρεσίες που στεγάζονται σε χώρους έναντι ενοικίων που ξεπερνούν τα 40 και φτάνουν έως τα 70 ευρώ το τετραγωνικό και άλλες όπου το αντίστοιχο κόστος -παρότι βρίσκονται σε κεντρικούς δρόμους της Αθήνας- είναι κάτω των 20 ευρώ. Εν τω μεταξύ ο κρατικός προϋπολογισμός έχει εγγράψει φέτος για τα «έξοδα ενοικίασης» κονδύλι που ξεπερνά τα 185 εκατ. ευρώ. Στην πραγματικότητα όμως θα διατεθούν πολύ περισσότερα χρήματα δεδομένου ότι πληθωρισμός τρέχει με 5,5%, ενώ δεν υπάρχει καμία απολύτως εκτίμηση για το πόσο πληρώνουν για στέγαση οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που πριν την ύφεση έλεγαν ότι τα ακίνητα ουσιαστικά αποτελούν «καταφύγιο» αφού σ΄ αυτά συνυπάρχουν τρία χαρακτηριστικά. Το πρώτο είναι οι σχετικά ανταγωνιστικές αποδόσεις που προσφέρουν. Το δεύτερο είναι ότι αποτελούν μια διαχρονική ασφαλή επιλογή αξία πλούτου . Το τρίτο ότι εξασφαλίζουν τις προϋποθέσεις για ένα σταθερά διαχρονικά μοντέλο κατανάλωσης. Δυστυχώς όμως και οι τρείς παραδοχές –για πρώτη φορά στην Ελλάδα-διαψεύστηκαν από την κρίση.

Ας ξεκινήσουμε από το τρίτο χαρακτηριστικό. Στα χρόνια πριν την κρίση το ακίνητο ήταν το μέσο για την διατήρηση του καταναλωτικού μοντέλου και αυτό γιατί η άνοδος των τιμών επέτρεψε σε ευρωπαίους και αμερικάνους να αντλούν ρευστότητα μέσω δανείων. Όταν όμως οι αξίες έπεσαν το μοντέλο ανατράπηκε καθώς η κρίση έδειξε ότι αυτό ισχύει, αλλά υπό προϋποθέσεις: και η πιο σημαντική είναι διατήρηση σταθερής ροής εισοδήματος και από τρίτες πηγές προκειμένου να εξυπηρετηθεί ο δανεισμός .

Η πρώτη επισήμανση, κρύβει και αυτή πολλές «προϋποθέσεις». Για παράδειγμα: η πορεία του πληθωρισμού είναι μία από αυτές. Μία άλλη είναι ο χρόνος αγοράς δηλαδή κάποιος που αγόρασε το 2007 βλέπει σήμερα την επένδυση του να έχει χάσει τουλάχιστον το 10% της αξίας της. Πρακτικά , η επένδυση προσφέρει μακροπρόθεσμες υπεραξίες σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλες απώλειες. Δηλαδή η συσσώρευση πλούτου αποκλειστικά μέσω ακινήτων είναι ιδιαίτερα ριψοκίνδυνη αν δεν συνοδεύεται από ταυτόχρονη διερώτηση ρευστότητας. Και αυτό γιατί η ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων σε περιόδους χαμηλής ζήτησης και ύφεσης περιορίζει όχι μόνο τα κέρδη αλλά μπορεί και το κεφάλαιο.

Η δεύτερη επισήμανση που συνδέει το ακίνητο με την εξασφάλιση του πλούτου ήταν το βασικό επιχείρημα εκείνων που υποστήριζαν άκριτα την επένδυση σε real estate. ; Όπως έλεγαν πρόκειται για μία τοποθέτηση χρημάτων σχεδόν συνώνυμη με την σταθερότητα. Η κρίση έδειξε ότι στην Ελλάδα πρόσφερε τα στοιχεία αυτά για περίπου 150 χρόνια πλέον τα δεδομένα έχουν ανατραπεί και η αγορά ακινήτων συμπεριφέρεται όπως όλες οι υπόλοιπες αγορές. Δηλαδή με ανόδους και πτώσεις. Ασφαλής επένδυση είναι μόνο στην περίπτωση που ο επενδυτής έχει «στεγανοποιήσει» την τοποθέτηση του από την υπόλοιπη οικονομία. Δηλαδή δεν έχει τραπεζικό δανεισμό και –το κυριότερο- μπορεί να περάσει διαμέσου της κρίσης χωρίς την ανάγκη άμεσης ρευστοποίησης.