Υπάρχουν ακίνητα «καταφύγια» στη κρίση; Η απάντηση είναι σίγουρα καταφατική καθώς από στοιχεία που προέκυψαν από την επεξεργασία ζητούμενων τιμών , για την περίοδο 2008-2011 προκύπτει το συμπέρασμα ότι η κρίση δεν «κτύπησε» με την ίδια σφοδρότητα σε όλες τις περιοχές καθώς σε ορισμένες από αυτές οι σωρευτικές απώλειες δεν ξεπερνούν το 5% ενώ σε άλλες κινούνται μεταξύ 20% και 30%. Από την ανάλυση των δεδομένων προκύπτει το συμπέρασμα ότι στις πολύ ακριβές περιοχές όπως για παράδειγμα στο Παλαιό Ψυχικό, στη Φιλοθέη , στο Κεφαλάρι , στη Βουλιαγμένη αλλά και σε ορισμένες υποπεριοχές της Βούλας οι ζητούμενες τιμές υποχώρησαν οριακά με ρυθμό που κινείται μεταξύ 2-5%. Αντίθετα σε περιοχές που πλήττονται από την ανεργία , όπως για παράδειγμα οι αγορές της Δυτικής Αττικής , οι απώλειες ξεπερνούν το 20% και σε ορισμένες περιπτώσεις αγγίζουν και το 30%. Ενδεικτικά αναφέρονται οι περιοχές Ίλιον , Ελευσίνα , Αγ. Ανάργυροι κ.α. Σύμφωνα με τις απόψεις οικονομικών αναλυτών η εξέλιξη αυτή αποδίδεται σε μία πληθώρα παραγόντων και συγκεκριμένα:

*Στις πολύ ακριβές περιοχές , το απόθεμα ακινήτων είναι στην συντριπτική του πλειοψηφία ηλικίας άνω των 10 ετών ενώ η προσφορά νέων κατοικιών ήταν περιορισμένη ακόμα και στην περίοδο της άνθισης της αγοράς. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα περισσότερα ακίνητα δεν φέρουν βάρη και επομένως οι ιδιοκτήτες τους έχουν την χρονική δυνατότητα να περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για να πουλήσουν.

*Στις πολύ ακριβές περιοχές οι συνθήκες υπερβάλλουσας προσφοράς δεν είναι τόσο έντονες καθώς τα ακίνητα που προσφέρονται προς πώληση δεν ξεπερνούν τις μερικές δεκάδες στη διάρκεια του χρόνου. Αυτά μπορούν να απορροφηθούν από την ζήτηση αφού ακόμα και σε περιόδους κρίσης υπάρχουν εκείνοι που δεν επηρεάζονται και έχουν την απαραίτητη ρευστότητα για να κάνουν αγορές.

*Το δημογραφικό και το επαγγελματικό προφίλ των ιδιοκτητών φανερώνει ότι στις αγορές αυτές οι δείκτες ανεργίας είναι σημαντικά χαμηλότεροι σε σύγκριση με τις αντίστοιχες περιοχών της Δυτικής Αττικής . Παράλληλα, τα υψηλά επίπεδα αποταμίευσης αλλά και του συσσωρευμένου πλούτου επιτρέπουν την ευκολότερη διαχείριση της κρίσης και των οικονομικών επιπτώσεων της .

Το σίγουρο είναι ότι παρά την κρίση ακόμα και αυτοί που αγόρασαν μέχρι και το 2008 κατοικίες σε πολύ ακριβές περιοχές εξακολουθούν να έχουν υπεραξίες από τα ακίνητα τους. Αντίθετα στις λεγόμενες «μη προνομιούχες» περιοχές αν αποφασίσουν να πουλήσουν αυτοί που αγόρασαν από το 2002 και μετά θα διαπιστώσουν ότι τα χρήματα που θα εισπράξουν είναι λιγότερα από εκείνα που κατέβαλλαν για να αγοράσουν το ακίνητο.

Επιστροφή χρημάτων τα οποία λανθασμένα κατεβλήθησαν από πολίτες για τακτοποίηση ημιυπαιθρίων και αυθαιρέτων προβλέπει, μεταξύ άλλων, νέα εγκύκλιος (28/5/2012 εγκ. 7) του ΥΠΕΚΑ. Για τον πολίτη που κατέβαλε, από λάθος, ποσό μεγαλύτερο από αυτό που όφειλε κατά την τακτοποίηση ημιυπαιθρίων η διαδικασία για επιστροφή του επιπλέον ποσού είναι η ακόλουθη:

* Συγκέντρωση των απαραίτητων εγγράφων (αποδεικτικά καταβολής χρημάτων και φύλλο υπολογισμού προστίμου).

* Υποβολή αιτήματος επιστροφής χρημάτων (για επιστροφή όλου του ποσού ή μέρους του ποσού) σε οποιοδήποτε τραπεζικό κατάστημα της τράπεζας από την οποία έκανε μία ή περισσότερες πληρωμές. Σε περίπτωση που ο υπάλληλος δεν γνωρίζει τη διαδικασία, του ζητείται να επικοινωνήσει με τη Διεύθυνση Οργάνωσης της Τράπεζάς του. Αν ο υπάλληλος συνεχίσει να αντιμετωπίζει δυσκολία μπορεί να τηλεφωνήσει στο Πράσινο Ταμείο (τηλ. 210 5241.903 και 210 5241.919).

* Το υπερβάλλον ποσό μετά τον απαραίτητο έλεγχο (από ΔΙΑΣ και ΥΠΕΚΑ) επιστρέφεται στον πολίτη με πίστωση στον λογαριασμό του, εντός περίπου πέντε εργάσιμων ημερών από την ημέρα υποβολής του σχετικού αιτήματος.

Σχετικά με τις επιστροφές ποσού από τακτοποίηση αυθαιρέτου:

* Η ολική επιστροφή χρημάτων γίνεται αυτόματα από το ΤΕΕ. Αν δηλαδή πραγματοποιηθεί πληρωμή η οποία δεν αντιστοιχεί σε οφειλή, επιστρέφεται αυτόματα στον οφειλέτη.

* Η μερική επιστροφή θα είναι δυνατή όταν ολοκληρωθεί η διαμόρφωση της αντίστοιχης διαδικασίας από το ΥΠΕΚΑ, με εκτιμώμενο χρόνο περί τους δύο μήνες. Η περίπτωση αφορά την επιστροφή υπερβάλλοντος ποσού προστίμου το οποίο έχει ήδη καταβληθεί από τον πολίτη, είτε λόγω λάθους είτε έπειτα από νεότερες νομοθετικές ρυθμίσεις που είχαν ως αποτέλεσμα υπολογισμό μικρότερου προστίμου. Η μερική επιστροφή θα γίνεται μόνο σε περιπτώσεις οριστικής (και όχι προσωρινής) δήλωσης και μόνο σε εφάπαξ καταβολή ποσού (όχι σε δόσεις).

Επιπλέον, με τις τροποποιήσεις και τις προσθήκες της νέας εγκυκλίου διευκρινίζεται ότι:

* Για την έκδοση οικοδομική άδειας θα πρέπει να έχει εξοφληθεί το ενιαίο ειδικό πρόστιμο το οποίο αντιστοιχεί στο αυθαίρετο τμήμα που έχει υπαχθεί στον νόμο.

* Επιτρέπεται η αλλαγή χρήσης σε χώρους που έχουν υπαχθεί στον νόμο για τα αυθαίρετα (ν. 4014/2011).