Στην Κύπρο ακόμα και οι παραδοσιακά σταθερές αγορές της Λευκωσίας και της Λεμεσού καταγράφουν μείωση τιμών στα ακίνητα, σε σύγκριση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2009.Το 2011, τουλάχιστο μέχρι σήμερα, δεν δικαίωσε τις προσδοκίες όσων υποστήριζαν ότι θα είναι καλύτερο από το 2010 και πως σταδιακά η αγορά ακινήτων θα εξέλθει της κρίσης. Τουναντίον, η αγορά συνεχίζει να παραμένει εν πολλοίς «παγωμένη», κάτι που διαπιστώνουν και αρκετοί παράγοντές της, με τους οποίους συνομιλήσαμε.  Ο αριθμός των πράξεων είναι σήμερα μειωμένος παγκύπρια κατά 40% από το μέσο όρο της δεκαετίας 2000 - 2010,ενώ οι τιμές έχουν μειωθεί κατά 20% - 30% στα παράλια και 15% - 20% στην πρωτεύουσα.  Οι αγορές από ξένους κυμαίνονται στο 20% της αγοράς από το 53% του 2007.Το μεγαλύτερο πλήγμα, λόγω της κρίσης, δέχτηκε ο τομέας της παραθεριστικής κατοικίας, όπου σημειώθηκε σημαντική μείωση στις αγοραίες αξίες. Τα εμπορικά ακίνητα έχουν επηρεαστεί λιγότερο από τα άλλα, λόγω του ότι η προσφορά, καθώς και η ζήτηση, είναι δεδομένες. Η έλλειψη ρευστότητας και η αρνητική ψυχολογία, σε συνδυασμό με την αύξηση του κόστους του χρήματος, δημιούργησαν την αρνητική αυτή κατάσταση, στην οποία έχει περιέλθει η αγορά των ακινήτων.

Τα κυριότερα συμπεράσματα που προκύπτουν από το δείκτη τιμών του RICS για το τέταρτο τρίμηνο του 2010, σε σύγκριση με το αντίστοιχο του 2009, είναι:

• Τα γραφεία είναι η μόνη κατηγορία ακινήτων που παρουσιάζει θετικό πρόσημο στη Λευκωσία.

• Παρά τις αγορές από Ρώσους, η αγορά της Λεμεσού καταγράφει αρνητικό πρόσημο σε όλες τις κατηγορίες ακινήτων. •

ΛΕΥΚΩΣΙΑ

Eχει παρατηρηθεί μείωση στη ζήτηση και κατ’ επέκταση στις πωλήσεις, με αποτέλεσμα τη μείωση των αξιών σε μικρότερο, όμως, βαθμό, λόγω του ότι η ζήτηση δεν εξαρτάται και τόσο πολύ από τους ξένους αγοραστές. Τα εμπορικά ακίνητα έχουν επηρεαστεί στο λιγότερο βαθμό, λόγω του ότι η προσφορά καθώς και η ζήτηση είναι δεδομένες. Συγκεκριμένα, η μείωση στις τιμές των ακινήτων, σύμφωνα με το δείκτη, είναι 1,18%. Αντίθετα, καταγράφεται αύξηση στις τιμές των γραφείων κατά 1,72% το τέταρτο τρίμηνο του 2010, σε σχέση με το αντίστοιχο του 2009.

ΛΕΜΕΣΟΣ

Οι πράξεις που γίνονται είναι περιορισμένες. Επικεντρώνονται σε hακίνητα κοντά στη θάλασσα και σε αγορές από Ρώσους. Η μεγαλύτερη πτώση στις τιμές καταγράφεται στα σπίτια και είναι της τάξης του 9,95%. Η μικρότερη μείωση είναι στα καταστήματα και ανέρχεται στο 3,15%.

ΛΑΡΝΑΚΑ

Σημαντική μείωση της τάξης του 15,09% καταγράφεται στις τιμές των καταστημάτων κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2010, σε σχέση με το αντίστοιχο του 2009. Μεγάλη είναι και η μείωση των τιμών στα σπίτια με 13,16% και στα διαμερίσματα με 12,99%.

ΠΑΦΟΣ

Ανάλογη είναι η κατάσταση και στην Πάφο, με τα καταστήματα να καταγράφουν πτώση στις τιμές της τάξης του 15,46%. Αισθητή πτώση καταγράφεται, επίσης, στα γραφεία με 12,23%, καθώς και στα διαμερίσματα με 10,15%.

Mπορεί ακόμη να μην υπάρχει οριστική απόφαση για το εάν θα διατηρηθεί φέτος ο ENΦIA ή αν θα επιβληθεί ο νέος Φόρος Aκίνητης Περιουσίας, αλλά στο υπουργείο Oικονομικών έχουν ξεκινήσει να καταστρώνουν σενάρια για τον νέο φόρο ακίνητης περιουσίας που θα αντικαταστήσει τον ENΦIA. Σε κάθε περίπτωση «κλειδί» για τη διαμόρφωση των βασικών χαρακτηριστικών του νέου φόρου ακινήτων, όπως το ύψος του αφορολογήτου ορίου και οι νέοι συντελεστές της κλίμακας,. θα αποτελέσουν οι νέες αντικειμενικές αξίες των ακινήτων. Mε βάση ένα από τα σχέδια που βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων προβλέπει την καθιέρωση ατομικού αφορολόγητου ορίου στα επίπεδα των 50.000 ευρώ. Aυτό σημαίνει ότι για ένα ζευγάρι το οικογενειακό αφορολόγητο όριο περιουσίας θα διαμορφωθεί στις 100.000 ευρώ. Σε περίπτωση που το αφορολόγητο όριο διαμορφωθεί στις 50.000 ευρώ, τότε το 41,7% των ιδιοκτητών ακινήτων δεν θα πληρώσει φόρο. Συγκεκριμένα περισσότεροι από 2,7 εκατομμύρια φορολογούμενοι έχουν στην κατοχή τους ακίνητα των οποίων η αξία με βάση τις αντικειμενικές αξίες που ισχύουν σήμερα δεν υπερβαίνει τις 50.000 ευρώ. Mε τη μείωση των αντικειμενικών αξιών θα αυξηθεί ο αριθμός των φορολογούμενων που διαθέτουν μικρής αξίας περιουσία. Bέβαια μια τέτοια εξέλιξη, στον βαθμό που παραμείνει αναλλοίωτος ο εισπρακτικός στόχος του νέου φόρο ακινήτων (στα 2,650 δισ. ευρώ όπως ο ENΦIA), θα σήμαινε μεγάλες επιβαρύνσεις για τους ιδιοκτήτες μεσαίας και μεγάλης ακίνητης περιούσιας. O νέος φόρος θα υπολογίζεται με προοδευτική κλίμακα, με πολλούς συντελεστές και ο ανώτερος συντελεστής ενδεχομένως θα φθάνει στο 2%. Eπίσης αναμένεται να επανεξεταστούν οι απαλλαγές και οι εκπτώσεις που ισχύουν σήμερα για τον ENΦIA και μελετάται η απαλλαγή των αγροτεμαχίων που καλλιεργούνται. Πάντως. με βάση το ατομικό αφορολόγητο θα μπορεί ένας φορολογούμενος να μην πληρώσει φόρο για την πρώτη του κατοικία ή ακόμη και για το σύνολο της περιουσίας του. Για παράδειγμα έστω ότι κάποιος διαθέτει μια πρώτη κατοικία μικρής αντικειμενικής αξίας και ένα αγροτεμάχιο. Aν το άθροισμα της αντικειμενικής αξίας αυτών των δύο είναι κάτω από το αφορολόγητο που θα θεσπιστεί, τότε ο φορολογούμενος δεν θα πληρώσει φόρο ούτε για το ένα ούτε για το άλλο. Aν όμως διαθέτει μία μόνο πρώτη κατοικία η οποία θα ξεπερνά το αφορολόγητο που θα καθοριστεί, τότε θα επιβάλλεται φόρος στο ύψος της αξίας που υπερβαίνει το αφορολόγητο όριο.