Η εποχή της ευμάρειας δημιούργησε πολλούς μύθους. ΄Ενας από αυτούς συνοψίζονταν στο όνομα μίας ευρύτερης περιοχής της Αττικής: Μεσόγεια. Όλες οι προϋποθέσεις που θα πρέπει να πληρούνται - όπως περιγράφονται στα πανεπιστημιακά βιβλία - προκειμένου να υπάρξει έκρηξη της αγοράς ακινήτων σε μία περιοχή πληρούνταν: ΄Εργα υποδομής στις συγκοινωνίες, λειτουργία του αεροδρομίου που εξασφάλιζε την ύπαρξη σταθερής ζήτησης για κατοικίες από υποψήφιους αγοραστές, η επαγγελματική δραστηριότητα των οποίων συνδέονταν με το αεροδρόμιο και τις παράπλευρες δραστηριότητες. Λάδι στην φωτιά σε αυτό το παιγνίδι των προσδοκιών έριχναν τόσο οι δημοτικές αρχές όσο και οι τοπικοί πολιτευτές οι οποίοι πόνταραν στην ανθρώπινη απληστία και όχι μόνο δεν έκαναν τίποτε να την περιορίσουν, αλλά δημιουργούσαν στους απλούς ανθρώπους μία εικονική πραγματικότητα σύμφωνα με την οποία τα τούβλα της περιοχής «ήταν από ένα μαγικό υλικό που γένναγε ευρώ».

Το παιγνίδι αυτό που ουσιαστικά ξεκίνησε το 1998, παίχθηκε αδιάκοπα από το 1998 με το 2008 με θεαματικά αποτελέσματα, τόσο όσον αφορά την πληθυσμιακή εξέλιξη των περιοχών, όσο και την εξέλιξη των τιμών. Η δημογραφική έκρηξη «γέννησε» σημαντικές υπεραξίες στο Χρηματιστήριο γης καθώς η τιμή των κατοικιών τινάχθηκαν στα ύψη. Από στοιχεία μελετών προκύπτει ότι από 1028 ευρώ το τετραγωνικό που ήταν η μέση τιμή διαμερίσματος το 1999 , το 2001 τινάχθηκε στα 1228 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, το 2005 στα 1816 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο και το 2008 στα 2372 το τ.μ. Οι διάσημοι από την αρχαιότητα αμπελώνες και ελαιώνες σε μία νύκτα χάθηκαν δίνοντας την θέση τους σε πολυκατοικίες και πολυτελείς μεζονέτες.

Οι παραδοσιακοί οινοπαραγωγοί μετατράπηκαν σε «επενδυτές» που έσπευδαν να εκμεταλλευτούν το τελευταίο τετραγωνικό μέτρο από τα στενόμακρα «λαχίδια» (κληρονομικά αγροτεμάχια τα οποία είχαν μικρή φάτσα και μεγάλο βάθος λόγω της διανομής μεταξύ των κληρονόμων), που είχαν στην κατοχή τους. Την ίδια στιγμή «ειδικοί» του real estate, χρηματιστηριακοί σύμβουλοι και επιχειρηματίες, έσπευδαν να εκμεταλλευτούν τη φρενίτιδα αυτή, ανακοινώνοντας αναπτύξεις - από κτίρια γραφείων μέχρι τεράστιες αποθήκες και από οικιστικές αναπτύξεις μέχρι εμπορικά κέντρα - προκειμένου να δώσουν το έναυσμα για ένα άνευ προηγουμένου ράλι των τιμών των μετοχών τους. ΄Ετσι, το αγροτεμάχιο που συνόρευε στον Υμηττό μεταμορφώνονταν σε …μεγάλο επενδυτικό project γραφειακών χώρων και ο χώρος απόθεσης μπάζων σε ένα μικρό χωριό για λίγους και εκλεκτούς οι οποίοι θα μπορούσαν να απολαύσουν τα μοναδικά προνόμια που θα πρόσφερε σε λίγους και εκλεκτούς. Αποτέλεσμα; οι λίγοι και εκλεκτοί δανείζονταν χωρίς περίσκεψη, υποθηκεύοντας όχι μόνο το σπίτι, αλλά και το μέλλον τους και οι «επιχειρηματίες» έβαζαν στο χέρι δύο και τρείς φορές την αξία του χωραφιού, χωρίς να χρειαστεί να βάλουν ούτε ένα λιθαράκι .

Οι έλληνες αγόραζαν. Οι εργολάβοι πλήρωναν. Οι δημοτικοί άρχοντες κάποιοι από τους οποίους εργολάβοι και οι ίδιοι, υπόσχονταν εντάξεις στο σχέδιο και τεράστιας κλίμακας έργα υποδομής και το αεροπλανάκι καλά κρατούσε. Δυστυχώς αυτή η υπερηχητική πτήση δεν κράτησε πολύ. Το 2008 τα άλογα λαχάνιασαν . Οι αγοροπωλησίες περιορίστηκαν και τα επόμενα δύο χρόνια «πάγωσαν». Οικοδομές σταμάτησαν στα μπετά και στα τούβλα. Ένας πολύς μεγάλος αριθμός κατοικιών ξέμεινε στο ράφι και οι τιμές κατρακύλησαν. Οι μέσες τιμές πώλησης έπεσαν 1817 το τμ το 2011, ενώ τη χρονιά που πέρασε έσπασαν το αρνητικό φράγμα των 1700 ευρώ το τμ. Οι μεσίτες που υπόσχονταν μοναδικές υπεραξίες, «μεταμορφώθηκαν» σε ρεαλιστές τεχνοκράτες που καλούσαν τους ίδιους ανθρώπους στους οποίους πριν ένα χρόνο προεξοφλούσαν διπλασιασμό της αξίας της επένδυσης, να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα της αγοράς και να ρίξουν τις τιμές. Οι δημοτικοί άρχοντες, που ανακοίνωναν από εντάξεις στο σχέδιο πόλης, μέχρι αποχετευτικά δίκτυα και από νοσοκομεία μέχρι δρόμους, πλατείες και κλειστά κολυμβητήρια, προτίμησαν τη σιωπή και πολλοί από αυτούς την αποχώρηση. Οι τράπεζες που πρόσφεραν απλόχερα χρήματα ακόμα και για χρυσά πόμολα, να ζητούν τα λεφτά τους. Και χιλιάδες απλούς ανθρώπους να περιμένουν κολλημένοι στην οθόνη της τηλεόρασης τους τα φορτηγά με τα λεφτά που θα απέδιδε η ονειρεμένη επένδυσή τους. ΄

Ισως κανένας από όλους αυτούς δεν είχε υπόψη του ότι κάτω εκεί κοντά περί τα τέλη του 19ου , ένας στυγνός κερδοσκόπος που σήμερα τον υμνολογούμε ως εθνικό ευεργέτη, έστησε τη μεγαλύτερη κομπίνα με τα μεταλλεία χρυσού που βρίσκονταν λίγα χιλιόμετρα παραπέρα. Αν είχαν διαβάσει την ιστορία, θα ήξεραν ότι ο Συγγρός έγινε πλουσιότερος και η μαρίδα που τον εμπιστεύτηκε έχασε τα λεφτά της. Δυστυχώς για μία ακόμα φορά επιβεβαιώθηκε το απόφθεγμα ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται ακόμα και ως φάρσα.

ΠΗΓΗ: Paratiritis.gr

Πριν μερικές μέρες έγιναν ανακοινώσεις για την αξιοποίηση των ακινήτων του Δημοσίου προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των δημόσιων εσόδων. Η πρώτη σκέψη είναι ότι έστω και αργά ευτυχώς που κατάλαβαν κάποιοι ότι τα ακίνητα είναι και αυτά περιουσιακά στοιχεία τα οποία μπορεί να προσφέρουν ρευστότητα σε περιόδους κρίσης. Όμως , αν και η παραδοχή αυτή εμφανίζεται να δίνει απάντηση τόσο στο θέμα της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας όσο και σε εκείνο της αύξησης των δημοσίων εσόδων εντούτοις η εμπειρία δείχνει ότι στην πράξη κινήσεις προς την κατεύθυνση αυτή μπορεί να εξελιχτούν απλώς σε εξαγγελίες. Για παράδειγμα , από την δεκαετία του ΄80 μέχρι σήμερα , οι εκάστοτε υπουργοί Οικονομίας , ανακοίνωναν ότι στις προτεραιότητες τους θα ήταν η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου είτε μέσω της ορθολογικής εκμετάλλευσης της είτε με την διαφύλαξή της. Από τότε μέχρι σήμερα αν θελήσει κάποιος να κάνει ένα πρόχειρο απολογισμό του τι έχει γίνει θα διαπιστώσει –σίγουρα με θλίψη- ότι η μοναδική αξιοποίηση που έχει γίνει είναι η πώληση αγροτεμαχίων και κάποιων διαμερισμάτων που είχαν αποκτηθεί μέσω κατασχέσεων. Όσον αφορά στις καταπατήσεις όχι μόνο δεν σταμάτησαν αλλά αντίθετα ενισχύθηκαν. Επομένως αυτή την στιγμή το ζέον πρόβλημα δεν είναι οι προθέσεις . Το πρόβλημα είναι η διαδρομή που θα πρέπει να ακολουθηθεί προκειμένου οι προθέσεις να γίνουν έργα με διαδικασίες διαφάνειας που θα εξασφαλίζουν όχι μόνο το δημόσιο συμφέρον αλλά –και το κυριότερο- την απρόσκοπτη και με τεχνοκρατικά κριτήρια διαχείριση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας. Δυστυχώς όμως οι συνθήκες που επικρατούν σήμερα στην αγορά δεν επιτρέπουν ή καλύτερα δεν διευκολύνουν αυτής της μορφής τις πρωτοβουλίες. Το μεγάλο πρόβλημα είναι το ξεκαθάρισμα της ακίνητης περιουσίας δηλαδή τι του ανήκει και τι διεκδικείται από διάφορους φορείς –κυρίως ΟΤΑ. Το δεύτερο είναι η διασφάλιση ενός θεσμικού πλαισίου που θα διασφαλίζει την διαφάνεια και δεν θα αποτρέπει στους ενδιαφερόμενους από τα συμμετάσχουν στις διαδικασίες. Σίγουρα , οι ενδιαφερόμενοι να συμμετάσχουν σε μία διαδικασία μίσθωσης ή εκποίησης ή συνεκμετάλλευσης ή ...θα είναι πολύ λιγότεροι αν οι διαδικασίες δεν εξασφαλίζουν τουλάχιστον την αποδοχή . Οι επισημάνσεις άλλωστε αυτές περιγράφουν πραγματικά προβλήματα που έχουν μέχρι στιγμής αναστείλει κάθε προσπάθεια αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας όχι μόνο του Δημοσίου αλλά και των ασφαλιστικών ταμείων . Με απλά λόγια θα πρέπει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες υποδομές που θα επιτρέψουν την επιτυχή εφαρμογή των πρωτοβουλία αυτών. Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζονται τις περιουσίες τους οι οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης πολλών δυτικών χωρών θα μπορούσε για παράδειγμα να είναι μία εκδοχή. Σε κάθε περίπτωση όμως η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου δεν μπορεί να γίνει χωρίς υποδομές και κανόνες.