Οι τράπεζες συνεχίζουν με αμείωτη ένταση τις ρυθμίσεις δανείων καθώς η ένταση της ύφεσης έχει επιταχύνει τον ρυθμό ανόδου των καθυστερήσεων. Πλέον το ποσοστό των «κόκκινων» δανείων κινείται μεταξύ 35% και 40% στην καταναλωτική πίστη, 25% στις επιχειρηματικές χορηγήσεις και 20% στα στεγαστικά δάνεια. Από το ξέσπασμα της κρίσης μέχρι και το τέλος του α΄ εξαμήνου του 2012 είχαν ρυθμιστεί στεγαστικά δάνεια άνω των 12 δισ. ευρώ και καταναλωτικά ύψους 6 δισ. ευρώ περίπου. Σημειώνεται ότι οι τράπεζες προωθούν στις δύσκολες περιπτώσεις ακόμη πιο επιθετικές ρυθμίσεις σε σχέση με την πρόταση που έχουν υποβάλει για τα ενήμερα στεγαστικά.

Συγκεκριμένα, σε δανειολήπτες με σημαντικές εισοδηματικές αδυναμίες που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους η περικοπή στη μηνιαία δόση μπορεί να φτάσει ακόμη και στο 80%, ανάλογα με το μέγεθος του προβλήματος αλλά και την περιουσιακή τους κατάσταση. Στην περίπτωση όμως που δεν βρεθεί η «χρυσή τομή» στις διαπραγματεύσεις με την τράπεζα, το νοικοκυριό μπορεί να προσφύγει στη Δικαιοσύνη κάνοντας χρήση του νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Βέβαια στην προκειμένη περίπτωση η αναμονή έκδοσης της απόφασης είναι μεγάλη λόγω των πολλών αιτημάτων που έχουν κατατεθεί, ενώ δεν είναι βέβαιη και η τελική απόφαση του Ειρηνοδικείου, η οποία υπό προϋποθέσεις μπορεί να είναι επιβαρυντική για τον δανειολήπτη.

Η αναχρηματοδότηση μέσω των ρυθμίσεων των τραπεζών γίνεται με έναν από τους ακόλουθους τρόπους ή συνδυαστικά: Οσο περισσότερο αυξάνεται η διάρκεια του στεγαστικού δανείου τόσο μειώνεται η μηνιαία δόση. Ωστόσο μειονέκτημα αποτελεί το γεγονός ότι σε αυτή την περίπτωση αυξάνονται οι συνολικοί τόκοι που θα κληθεί να πληρώσει το νοικοκυριό, ενώ δεν αποκλείεται να επιβληθεί και αύξηση του επιτοκίου. Περιοριστικός παράγοντας σε αυτές τις περιπτώσεις αποτελεί η ηλικία του δανειολήπτη, η οποία στη λήξη του δανείου δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 70 -75 έτη, ανάλογα με την πολιτική της κάθε τράπεζας.

Επιμήκυνση εξόφλησης

Για παράδειγμα, για μια οφειλή της τάξεως των 100.000 ευρώ με επιτόκιο 4,5% και διάρκεια εξόφλησης τα 20 έτη, η μηνιαία δόση ανέρχεται σε 635 ευρώ. Αν η διάρκεια εξόφλησης αυξηθεί στα 25 έτη, η δόση πέφτει στα 555 ευρώ, ενώ στα 30 έτη υποχωρεί στα 507 ευρώ. Ωστόσο η διευκόλυνση αυτή κοστίζει σε τόκους. Συγκεκριμένα, για τα επιπλέον πέντε έτη ο δανειολήπτης θα πληρώσει παραπάνω τόκους ύψους 15.000 ευρώ και για τα 10 έτη 30.000 ευρώ.

Παροχή περιόδου χάριτος

Στην προκειμένη περίπτωση ο δανειολήπτης για ένα διάστημα που μπορεί να κυμαίνεται από λίγους μήνες και να φθάσει ακόμη και τα τρία έτη μπορεί να επιτύχει μείωση της δόσης του καταβάλλοντας μόνο τους τόκους του δανείου. Για ένα δάνειο 20ετούς διαρκείας ύψους 100.000 ευρώ, με επιτόκιο 4,50%, η μηνιαία δόση πέφτει από τα 635 ευρώ στα 375 ευρώ αν παρασχεθεί από την τράπεζα περίοδος χάριτος. Ωστόσο για όσο διάστημα καταβάλλονται μόνο οι τόκοι το υπόλοιπο του δανείου παραμένει το ίδιο, με αποτέλεσμα οι δόσεις στη συνέχεια να είναι αυξημένες. Ετσι, αν χρησιμοποιηθεί στο συγκεκριμένο παράδειγμα περίοδος χάριτος ενός έτους, η μηνιαία δόση μετά την παρέλευσή του θα διαμορφωθεί στα 655 ευρώ επιβαρύνοντας τον δανειολήπτη συνολικά με περίπου 1.600 ευρώ.

Αναστολή πληρωμής δόσεων

Σε ακραίες περιπτώσεις όπου τα εισοδήματα δεν επαρκούν για την πληρωμή των δόσεων, οι τράπεζες μπορούν να παράσχουν μια περίοδο χάριτος κατά τη διάρκεια της οποίας δεν καταβάλλονται δόσεις. Οι τόκοι στην προκειμένη περίπτωση κεφαλαιοποιούνται αυξάνοντας το συνολικό χρέος, τις μελλοντικές δόσεις και τους τόκους. Στο προηγούμενο παράδειγμα, αν επιλεγεί περίοδος χάριτος δύο ετών, οι τόκοι αυτής της περιόδου ύψους 9.000 ευρώ θα κεφαλαιοποιηθούν αυξάνοντας το χρέος σε 109.000 ευρώ. Με εναπομένουσα διάρκεια 18 έτη, η νέα δόση θα διαμορφωθεί σε 740 ευρώ, ενώ οι τόκοι θα αυξηθούν κατά 7.000 ευρώ.

Λουκέτο σε 63.000 επαγγελματικούς χώρους αναμένονται στο επόμενο 12μηνο.“Βροχή” λουκέτων κι επιχειρήσεων που βρίσκονται σε οριακό σημείο επιβίωσης καταγράφεται το τρέχον έτος στον κλάδο του εμπορίου, ενώ δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας χάθηκαν και φέτος, τοποθετώντας πλέον τη δυναμική της απασχόλησης στον τομέα, σε επίπεδα χαμηλότερα και του 1999. Ο αριθμός των “λουκέτων”, σύμφωνα με πληροφορίες, υπολογίζεται έως τον Σεπτέμβριο του 2012 σε περισσότερα από 68.000, ενώ άλλες 63.000 επιχειρήσεις βρίσκονται “στο κόκκινο”, αφού ήδη οι μισές από το σύνολο των εμπορικών επιχειρήσεων αδυνατούν πλέον να ανταποκριθούν στις τρέχουσες υποχρεώσεις τους. Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία από την ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου 2012, της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ), που θα παρουσιαστεί επισήμως σήμερα, τον τελευταίο χρόνο το εμπόριο απώλεσε 93.500 θέσεις εργασίας συγκεντρώνοντας μόλις 673.400 απασχολούμενους. Υπενθυμίζεται ότι, με βάση τα στοιχεία της έκθεσης του 2011, πέρσι χάθηκαν 28.260 θέσεις εργασίας, ανεβάζοντας συνολικά στη διετία 2011-2012 τον αριθμό απώλειας προσωπικού σε 121.760 άτομα. Είναι χαρακτηριστικό ότι φέτος η απασχόληση στο εμπόριο διαμορφώθηκε κάτω από τις 700.000 θέσεις για πρώτη φορά από το 1999, ενώ το 2008 ο συνολικός αριθμός έφτανε σε 832.560 θέσεις εργασίας.

Στην έκθεση διαπιστώνεται ότι οι μικρές επιχειρήσεις επιδεικνύουν μεγαλύτερες αντιστάσεις σε σχέση με τις Α.Ε. και ΕΠΕ σε θέματα μείωσης του προσωπικού τους και μεγαλύτερη ανθεκτικότητα, καθώς περίπου το 80% εξ αυτών δεν προέβησαν στην εύκολη λύση της αποψίλωσης του εργατικού τους δυναμικού αλλά επέλεξαν να διατηρήσουν ανέγγιχτο το απασχολούμενο προσωπικό τους. Φέτος, η κρίση, η συρρίκνωση της κατανάλωσης, αλλά και η έλλειψη ρευστότητας και η συνεχής “αφαίμαξη” που επέφεραν οι αλλεπάλληλες επιθέσεις των τελευταίων κυβερνήσεων στα εισοδήματα, “χτυπούν” περισσότερο τις μικρές και τις πολύ μικρές εμπορικές επιχειρήσεις έναντι των μεγάλου μεγέθους εταιρειών. Με βάση στοιχεία της ετήσιας έκθεσης της ΕΣΕΕ η κατάσταση έχει επιδεινωθεί για τις μικρές επιχειρήσεις του εμπορίου (προσωπικές - ατομικές) καθώς μία στις πέντε θεωρεί πολύ πιθανό να διακόψει την λειτουργία της εντός του τρέχοντος έτους.

Η πιθανότητα λουκέτου μέσα στο 2012 φαίνεται να μην είναι πολύ μεγάλη για τις κεφαλαιουχικές εταιρείες που πάντως την τελευταία διετία έκαναν και τις περισσότερες περικοπές προσωπικού. Σε κάθε περίπτωση, η “στάση πληρωμών” αποτελεί πλέον ένα πραγματικό ενδεχόμενο αφού 3 στις 5 εμπορικές επιχειρήσεις αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Σχεδόν οι μισές επιχειρήσεις (48,5%) θεωρούν πολύ πιθανό να μην μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους φέτος με τα μεγαλύτερα ποσοστά να καταγράφονται στους κλάδους του εμπορίου αυτοκινήτων και του λιανικού εμπορίου (54,6% και 49,5%, αντίστοιχα). Σημειώνεται ότι μόνο για το 2011 η ΕΣΕΕ υπολόγιζε ότι τα “λουκέτα” ανέρχονταν σε 60.000. Τα κύρια χαρακτηριστικά στην εμπορική δραστηριότητα είναι η νέα πτώση στον κύκλο εργασιών, η επιδείνωση της κερδοφορίας και η συρρίκνωση της κεφαλαιουχικής βάσης του εμπορίου. Η ύφεση στο σύνολο του κλάδου καταγράφεται σημαντική και μάλιστα ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιχείρησης. Πάνω από 8 στις 10 εμπορικές επιχειρήσεις (ατομικές, Ο.Ε. και Ε.Ε.) εκτιμούν ότι θα επιδεινωθούν τόσο οι πωλήσεις όσο και τα κέρδη τους φέτος: 85,3% εκτιμά ότι θα έχει μείωση πωλήσεων και 86,5% μείωση κερδών κατά το 2012. Σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, οι φετινές προβλέψεις για το 2013 φαίνεται να έχουν αφομοιώσει το αρνητικό κλίμα και το οικονομικό αδιέξοδο, αφού 7 στις 10 επιχειρήσεις προβλέπουν νέα επιδείνωση πωλήσεων και κερδών.

Η ρευστότητα, ένα από τα βασικότερα εργαλεία των επιχειρήσεων, όπως ήταν αναμενόμενο, υπέστη μια τρομερή επιδείνωση σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, καταδεικνύοντας για πολλοστή φορά την “ασφυξία” του εμπορίου. Παράλληλα, η κατάσταση διαμορφώνει νέες συνθήκες στην αγορά καθώς υπάρχει μια τάση διάθεσης ελληνικών προϊόντων από τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, ενώ στον αντίποδα οι μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις δεν προτιμούν τα εγχωρίως παραγόμενα είδη. Για δεύτερο συνεχόμενο έτος οι ατομικές και προσωπικές επιχειρήσεις σε ποσοστό 55,5% επιδεικνύουν την προτίμησή τους στη διάθεση εγχωρίως παραγόμενων προϊοντων, τάση αντιστρόφως ανάλογη για Α.Ε. και ΕΠΕ που εμφανίζουν σημάδια μείωσης της εμπιστοσύνης τους στα εντός των συνόρων προϊόντα.