Έως και 70 διαφορετικές κατηγορίες τακτικών εσόδων, εκτάκτων οικονομικών ενισχύσεων, επιδομάτων, παροχών και εισοδημάτων που εισέπραξαν το 2020, μπορούν να αξιοποιήσουν οι φορολογούμενοι κατά τη συμπλήρωση των φετινών φορολογικών δηλώσεων για να καλύψουν πρόσθετες διαφορές φορολογητέου εισοδήματος που μπορεί να προκύψουν από την εφαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Στις 70 αυτές κατηγορίες, περιλαμβάνονται φέτος όλες οι έκτακτες αποζημιώσεις και οικονομικές ενισχύσεις που έλαβαν οι φορολογούμενοι από το κράτος το 2020, στο πλαίσιο εφαρμογής των προγραμμάτων οικονομικής στήριξης για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού. Περιλαμβάνονται επίσης ποσά που θεωρούνται «εισοδήματα», αλλά απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος ή φορολογούνται αυτοτελώς στην πηγή, καθώς και ορισμένα άλλα ποσά απαλλασσόμενα και από τον φόρο εισοδήματος και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης.

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι προστιθέμενες διαφορές φορολογητέου εισοδήματος που προκύπτουν λόγω τεκμηρίων, μπορούν φέτος να καλυφθούν με:

A Έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις και αποζημιώσεις σε φορολογούμενους πληττόμενους από την πανδημία του κορονοϊού. Τα ποσά αυτά είναι τα εξής:

1) Οι αποζημιώσεις ειδικού σκοπού, των 800, των 600 και των 534 ευρώ που χορηγήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2020 σε περισσότερους από 3.200.000 εργαζόμενους, επιχειρηματίες και αυτοαπασχολούμενους.

2) Η αφορολόγητη αμοιβή για την απασχόληση ιδιωτών ιατρών σε δημόσια νοσοκομεία με σκοπό την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών λόγω κορονοϊού COVID-19.

3) Η επιστρεπτέα προκαταβολή. Πρόκειται για την ενίσχυση που χορηγήθηκε το 2020 σε εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις και ελευθέρους επαγγελματίες που επλήγησαν οικονομικά από την πανδημία του κορονοϊού COVID-19. Η ενίσχυση καταβλήθηκε σε 4 συνολικά κύκλους και είχε τη μικτή μορφή του κρατικού δανείου και της επιχορήγησης. Τα ελάχιστα ποσά που καταβλήθηκαν στους δικαιούχους ανέρχονταν σε 1.000 - 2.000 ευρώ.

4) Η αποζημίωση που χορηγήθηκε σε ιδιοκτήτες ξενοδοχείων και λοιπών τουριστικών καταλυμάτων για την προσωρινή διαμονή φυσικών προσώπων που νοσούν από κορονοϊό COVID - 19 και ατόμων που φροντίζουν ή συνοδεύουν τα άτομα αυτά.

5) Οι ενισχύσεις που καταβλήθηκαν στους αγρότες στο πλαίσιο δράσεων αντιμετώπισης των επιπτώσεων του κορονοϊού COVID-19

6) Οι αποζημιώσεις που καταβλήθηκαν στους ιδιοκτήτες ακινήτων με την μορφή εκπτώσεων φόρου ίσων με το 30% των εισοδηματικών τους απωλειών από τις μειώσεις κατά 40% των ενοικίων των μηνών της περιόδου Μαρτίου - Οκτωβρίου 2020.

7) Οι αποζημιώσεις που καταβλήθηκαν στους ιδιοκτήτες ακινήτων για την κάλυψη του 50% των εισοδηματικών τους απωλειών από τις μειώσεις κατά 40% των ενοικίων των μηνών Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου 2020.

B Εισοδήματα που απαλλάσσονται από τον φόρο ή φορολογούνται αυτοτελώς κατά την καταβολή τους. Από τα ποσά αυτά υπόκεινται σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης 2,2%-10% μόνο όσα προέρχονται από μισθούς ή συντάξεις. Τα εισοδήματα αυτά είναι τα εξής:

8) Τα μερίσματα από μετοχές, ιδρυτικούς τίτλους, ή άλλα δικαιώματα συμμετοχής σε κέρδη, καθώς και τα εισοδήματα από άλλα εταιρικά δικαιώματα.

9) Οι τόκοι των τραπεζικών καταθέσεων.

10) Οι τόκοι των συμφωνιών επαναγοράς (repos/ reverse repos)

11) Τα δικαιώματα. Ο όρος «δικαιώματα» σημαίνει το εισόδημα που αποκτάται ως αντάλλαγμα για τη χρήση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή σε αντάλλαγμα πληροφοριών που αφορούν βιομηχανική, εμπορική ή επιστημονική πείρα, οι πληρωμές για τη χρήση βιομηχανικού, εμπορικού ή επιστημονικού εξοπλισμού, για τη χρήση τεχνικών μεθόδων παραγωγής, τεχνικής ή τεχνολογικής βοήθειας, τεχνογνωσίας (knowhow), αποτελεσμάτων ερευνών, αναδημοσίευσης άρθρων και μελετών, καθώς και οι πληρωμές για συμβουλευτικές υπηρεσίες που παρέχονται ηλεκτρονικά μέσω δικτύων πληροφορικής σε βάση δεδομένων επίλυσης προβλημάτων, την ηλεκτρονική λήψη (downloading) λογισμικού ηλεκτρονικού υπολογιστή.

12) Τα κέρδη από την μεταβίβαση μεριδίων ή μερίδων σε προσωπικές εταιρείες.

13) Τα κέρδη από την μεταβίβαση κρατικών ομολόγων και εντόκων γραμματίων ή εταιρικών ομολόγων.

14) Τα κέρδη από την μεταβίβαση παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων.

15) Οι τόκοι ομολόγων ή έντοκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου.

16) Τα κέρδη από την πώληση εισηγμένων μετοχών με ποσοστό συμμετοχής μικρότερο του 0,5%.

17) Τα κέρδη από τη μεταβίβαση εισηγμένων κινητών αξιών (απόκτηση πριν από 1.1.2009).

18) Τα αφορολόγητα κέρδη από ημεδαπά ΕΕ/ΕΟΧ/ΕΖΕΖ αμοιβαία κεφάλαια.

19) Τα κέρδη από την πώληση προϊόντων για την παραγωγή των οποίων χρησιμοποιήθηκε ευρεσιτεχνία διεθνώς αναγνωρισμένη.

20) Τα κέρδη από τη διάθεση παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι 10 KW.

21) Το εισόδημα φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής που εργάζονται σε πρεσβείες, προξενεία, κ.λπ.

22) Η διατροφή συζύγου και τέκνων.

23) Οι συντάξεις των αναπήρων πολέμου ή των θυμάτων πολέμου ή των αναπήρων που υπέστησαν βλάβη κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους.

24) Το εξωιδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβάλλεται σε αναπήρους και το οποίο συγκεντρώνει τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος όπως περιοδικότητα και μόνιμη πηγή προέλευσης.

25) Οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία που χορηγούνται σε αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80%.

26) Τα επιδόματα αναγνωρισμένων πολιτικών προσφύγων.

27) Ποσοστό 65% των επιδομάτων επικίνδυνης εργασίας και της από 11.10.2018 καταβαλλόμενης πτητικής αποζημίωσης στους πιλότους πολιτικής αεροπορίας και της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας.

28) Το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης.

29) Τα κέρδη από τη μεταβίβαση τίτλων φορολογικού κατοίκου χώρας με την οποία υπάρχει ΣΑΔΦ και είναι υπόχρεος για υποβολή δήλωσης από άλλη αιτία.

30) Το ασφάλισμα ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων ημεδαπής προέλευσης.

31) Οι «πράσινες» και συνδεδεμένες αγροτικές ενισχύσεις μέχρι 12.000 ευρώ αθροιζόμενες.

32) Οι λοιπές εισοδηματικές αγροτικές ενισχύσεις

33) Η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης.

34) Τα ποσά που καταβάλλονται με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθ. 166 του ν. 4001/2011, στο πλαίσιο της εγκατάστασης του αγωγού φυσικού αερίου.

35) Οι αμοιβές που καταβάλλονται από την Παγκόσμια Ένωση Αναπήρων Καλλιτεχνών σε φορολογικούς κάτοικους Ελλάδος.

Γ Εισοδήματα που απαλλάσσονται και από τον φόρο εισοδήματος και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Τα εισοδήματα αυτά είναι:

36) Οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία των ολικά τυφλών ή κινητικά αναπήρων 80% και άνω.

37) Η αποζημίωση λόγω διακοπής εργασιακής σχέσης.

38) Οι αμοιβές υπαλλήλων της Ε.Ε.

39) Οι αμοιβές των εργαζόμενων στην Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης του Εύξεινου Πόντου.

40) Οι αποδοχές που καταβάλλει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) στους υπαλλήλους του.

41) Το επίδομα παιδιού, το οποίο έχει καταβάλει ο Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ).

42) Η εκλογική αποζημίωση.

43) Τα μερίσματα των εταιρειών της παρ. 5 του άρθρου 45 του ν. 4141/2013.

44) Το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων.

45) Οι μισθοί και οι εν γένει αποδοχές των υπάλληλων του NATO.

46) Το εισόδημα που με βάση τις Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας απαλλάσσεται και από τον φόρο εισοδήματος και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης.

47) Το Αντιστάθμισμα Νησιωτικού Κόστους (ΑΝΗΚΟ).

Δ Λοιπές κατηγορίες εισοδημάτων που φορολογούνται με ειδικό τρόπο, όπως:

48) Το επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ, του ΓΕΝΕ και του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ που εισπράχθηκε μέσα στο φορολογικό έτος 2020.

49) Τα συνολικά καθαρά κέρδη που αναλογούν στα φυσικά πρόσωπα - εταίρους προσωπικών εταιρειών που τηρούν απλογραφικά βιβλία, (O.E., Ε.Ε., κοινωνίες αστικού δικαίου που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα, αστικές εταιρίες, κοινοπραξίες κλπ.), μετά την αφαίρεση του φόρου του νομικού προσώπου.

Ε Ποσά που δεν αποτελούν εισόδημα, όπως:

50) Έσοδα από πωλήσεις ακινήτων.

51) Η εφάπαξ καταβαλλόμενη παροχή από ταμεία πρόνοιας και ασφαλιστικούς οργανισμούς του Δημοσίου και επαγγελματικά ταμεία που έχουν συσταθεί με νόμο.

52) Έσοδα από την πώληση λοιπών περιουσιακών στοιχείων (αυτοκινήτων, σκαφών αναψυχής κ.λπ.)

53) Εισαγωγή συναλλάγματος από νυν ή πρώην κατοίκους αλλοδαπής.

54) Δάνεια.

55) Κληρονομιές.

56) Δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών.

57) Κέρδη από λαχεία, ΠΡΟΠΟ, ΛΟΤΤΟ, Αθλητικό Στοίχημα κλπ.

58) Χρηματική αποζημίωση που καταβάλλεται για την αποκατάσταση ζημιάς ή φθοράς που προκλήθηκε από την εγκατάσταση αγωγού φυσικού αερίου.

59) Αποζημίωση για ηθική βλάβη.

60) Υποτροφίες που δεν φέρουν τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος και της παρ. 6 του άρθρου 24 του ν. 4386/2016.

61) Επιστροφές καταβεβλημένων κεφαλαίων/ δανείων. Επιστροφή καταβεβλημένων κεφαλαίων/ δανείων κλπ. μπορεί να συμπληρωθεί μόνο όταν το έτος που καταβλήθηκαν τα ποσά, υπάγονταν σε τεκμήριο.

62) Εισπραττόμενα από συζύγους χρηματικά ποσά, δυνάμει του άρθρου 1400 του Α.Κ., λόγω αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου.

63) Ποσά που προκύπτουν από πλειστηριασμό κατοικιών, προκειμένου να καλυφθεί το τεκμήριο της ολοσχερούς τοκοχρεωλυτικής απόσβεσης του στεγαστικού δανείου (κωδικοί 727-728 του Πίνακα 5 της φορολογικής δήλωσης).

64) Οι προνοιακές παροχές σε χρήμα που διαχειρίζεται και χορηγεί ο Ο.Π.Ε.Κ.Α. σε άτομα με αναπηρία που αποσκοπούν στην κάλυψη των αναγκών της αναπηρίας τους. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται:

α) Το επίδομα κίνησης για τους παραπληγικούς, τους τετραπληγικούς και τους ακρωτηριασμένους.

β) Το διατροφικό επίδομα για τους νεφροπαθείς, τους μεταμοσχευμένους πνευμόνων και μυελού των οστών, καθώς και τους αλλοδαπούς και ομογενείς νεφροπαθείς, μεταμοσχευμένους καρδιάς, ήπατος.

γ) Η οικονομική ενίσχυση των ατόμων με βαριά αναπηρία.

δ) Η οικονομική ενίσχυση των ατόμων με βαριά νοητική υστέρηση.

ε) Η οικονομική ενίσχυση παραπληγικών - τετραπληγικών και ακρωτηριασμένων ανασφάλιστων και ασφαλισμένων του Δημοσίου.

στ) Η ενίσχυση ατόμων με μεσογειακή, δρεπανοκυτταρική μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία ή συγγενή αιμορραγική διάθεση (αιμορροφιλία κ.λπ.) ή Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας (AIDS).

ζ) Η οικονομική ενίσχυση κωφών και βαρήκοων ατόμων.

η) Η οικονομική ενίσχυση ατόμων με αναπηρία όρασης.

θ) Η οικονομική ενίσχυση ατόμων με εγκεφαλική παράλυση.

ι) Η εισοδηματική ενίσχυση ασθενών και αποθεραπευμένων χανσενικών και μελών των οικογενειών τους.

65) Το Επίδομα Στεγαστικής Συνδρομής σε ανασφάλιστους υπερήλικες.

66) Η εισοδηματική ενίσχυση Οικογενειών Ορεινών Μειονεκτικών Περιοχών.

67) Το επίδομα στέγασης.

68) Οι παροχές και υπηρεσίες του Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας σύμφωνα με τον ν. 3050/2002.

69) Το επίδομα ομογενών προσφύγων που χορηγείται στα πλαίσια παροχής προγραμμάτων Κοινωνικής Προστασίας.

70) Οι έκτακτες εφάπαξ οικονομικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν σε άτομα ή οικογένειες που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές.

Οι τάσεις συγκέντρωσης που καταγράφονται τα τελευταία χρόνια στην ελληνική οικονομία είναι ο δίχως άλλο μία ιδιαίτερα ανησυχητική εξέλιξη όχι μόνο σε κοινωνικό επίπεδο αλλά –και το κυριότερο- σε οικονομικό. Από την τάση αυτή δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση η αγορά ακινήτων η οποία βρίσκεται σε μία «σιωπηλή» διαδικασία μετάλλαξης. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι αχνά και να εμφανίζονται ασύνδετα αλλά μία πιο προσεκτική παρατήρηση αποκαλύπτει το εύρος των μεθοδεύσεων . Ας πάρουμε την αγορά επαγγελματικών ακινήτων και ειδικότερα τους εμπορικούς χώρους. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία τάση συρρίκνωσης των τοπικών αγορών και επομένως συρρίκνωση της δραστηριότητας των μικρών και μεσαίων κατασκευαστικών επιχειρήσεων του χώρου των κατασκευών και αντί αυτού έχουμε την ανάπτυξη γιγαντιαίων εμπορικών κέντρων. Στη διαδικασία φυσικά της κατασκευής και της ανάπτυξης οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις είναι απούσες και ολόκληρη η κατασκευαστική και εμπορική διαδικασία κατέληξε να είναι μία υπόθεση των μεγάλων του κλάδου. Για τις μικρότερες επιχειρήσεις του κλάδου η μοναδικά αγορά που παραμένει ανοικτή είναι εκείνη των πόλεων της περιφέρειας και όχι των πολύ μεγάλων. Ανάλογη είναι και η κατάσταση στην αγορά γραφειακών χώρων όπου και εκεί η υπόθεση είναι προνόμιο των ισχυρών οι οποίοι έχουν την κεφαλαιακή επάρκεια να αντεπεξέλθουν σε επενδύσεις τέτοιου μεγέθους αλλά και τα εμπορικά δίκτυα για να προωθήσουν το προϊόν τους σε μία αγορά η οποία κάθε χρόνο αποκτά περισσότερα χαρακτηριστικά του ολιγοψωνίου. Με άλλα λόγια πρόκειται για ένα φαύλο κύκλο ο οποίος θα κλείσει μόνο όταν γίνει σαφές ότι η συγκεκριμένη δραστηριότητα είναι υπόθεση για …λίγους. Αυτή η προοπτική ενισχύεται και από το γεγονός ότι πλέον η τεχνογνωσία που απαιτείται για την ανάπτυξη τέτοιων επενδύσεων είναι πλέον απλησίαστη για επιχειρήσεις μεσαίου μεγέθους . Για να γίνει αυτό πιο κατανοητό θα πρέπει να θυμηθεί κανείς τις προδιαγραφές που ίσχυαν για τις κατασκευές χώρων γραφείου αλλά και εμπορικών χώρων πριν 15 χρόνια και να τις συγκρίνει με αυτές που ισχύουν σήμερα. Το κόστος της σημερινής τεχνογνωσίας αποτελεί δίχως αμφιβολία αποτρεπτικό παράγοντα για κάθε μικρομεσαία επιχείρηση του κλάδου. Επομένως η αγορά κατοικίας , η οποία στο κατασκευαστικό και εμπορικό της σκέλος , αποτελεί πεδίο δραστηριότητας της πλειοψηφίας των επιχειρήσεων του κλάδου είναι ουσιαστικά μονόδρομος που εξασφαλίζει την οικονομική επιβίωση. Η θρυαλλίδα όμως για την αλλαγή του σημερινού πλαισίου λειτουργίας της αγοράς ήταν η επιβολή του ΦΠΑ στις μεταβιβάσεις των κατοικιών. Οι άνθρωποι της αγοράς γνωρίζουν ότι το καθεστώς των αντικειμενικών αξιών λειτούργησε, από την εφαρμογή του μέχρι σήμερα, ως « αμυντικό τείχος» για την αποτροπή των μεγάλων κατασκευαστικών στη συγκεκριμένη αγορά. Οι παλαιότεροι θυμούνται τη απόπειρα θυγατρικής μεγάλης τράπεζας που κατέληξε σε φιάσκο λόγω φορολογικών «αγκυλώσεων». Οι πρόσφατες επιλογές φορολογικής πολιτικής αλλά και η ύφεση έρχονται να συμπληρώσουν τα προαπαιτούμενα και αμέσως μετά θα πιάσει δουλειά το υπουργείο Περιβάλλοντος το οποίο με το πρόσχημα της εξυγίανσης και του περιβάλλοντος θα κάνει το προϊόν "απλησίαστο" για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας. Η πτώση του τείχους όμως είναι θέμα χρόνου και στο νέο περιβάλλον που δημιουργείται οι μικρές επιχειρήσεις όχι μόνο θα βρεθούν σε θέση άμυνας αλλά δεν θα έχουν την αντικειμενική δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τα σύγχρονα εργαλεία προώθησης και προβολής του προϊόντος τους. Για το λόγο αυτό οι ανακατατάξεις και στο εμπορικό κομμάτι της αγοράς θα έχουν καταλυτικές συνέπειες τόσο στη μορφή όσο και στη προώθηση του προϊόντος. Το παράδειγμα των σούπερ μάρκετ που εκτόπισαν σε ελάχιστα μόλις χρόνια τις παραδοσιακές επιχειρήσεις τροφίμων από την αγορά είναι σε μικρογραφία το αύριο και στην αγορά ακινήτων. Ο μεμονωμένος επιχειρηματίας που ασχολείται με μεσιτικές εργασίες αργά ή γρήγορα κινδυνεύει να βρεθεί στο περιθώριο των εξελίξεων αφού δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τα τεράστια δίκτυα που διαθέτουν οι τράπεζες αλλά και οι αλυσίδες φραντσαϊζ. Με απλά λόγια και η αγορά ακίνητων τείνει να μετατραπεί σε υπόθεση δικτύων τα οποία εξασφαλίζουν και το πελάτη αλλά και το μειωμένο κόστος. Η νέα μορφή της αγοράς ουσιαστικά θα οδηγήσει είτε σε συρρίκνωση είτε σε εξειδίκευση τις περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο εμπορικό σκέλος της ενώ από την άλλη πλευρά θα κάνει σημαντικά ευκολότερες τις συνεργασίες των μεγάλων μεταξύ τους. Αν κάποιοι από εσάς πιστεύετε ότι όλα αυτά δεν είναι τίποτε άλλο παρά σενάρια επιστημονικής φαντασίας δεν έχετε παρά να κάνετε μία βόλτα σε γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες για να διαπιστώσετε με τα ίδια σας τα μάτια πως ένα τραπεζικό υποκατάστημα μετατρέπεται σε σημείο προβολής ακινήτων. Αφορμή για όλα αυτά ,τόσο για το άρθρο όσο και για το σχετικό ρεπορτάζ, στάθηκαν οι πληροφορίες που φέρουν κατασκευαστικές αλλά και μεσιτικές επιχειρήσεις να αντιμετωπίζουν έντονα οικονομικά προβλήματα. Το realestatenews.gr θεωρεί ότι οι εξελίξεις αυτές είναι προάγγελος ευρύτερων ανακατατάξεων οι οποίες θα ολοκληρωθούν σε βάθος πενταετίας και για αυτό προσπαθεί να αναδείξει το πρόβλημα θέτοντας το στις πραγματικές του διαστάσεις.