Ξέμεινε από ρευστό η αγορά η οποία συμπιέζεται από την έλλειψη ρευστότητας και τις διεκδικήσεις των τραπεζών σε βάρος δανειοληπτών που αδυνατούν να εκπληρώσουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις. Η κατάσταση που επικρατεί πλέον στην αγορά είναι τραγική καθώς οι τράπεζες σφίγγουν όλο και περισσότερο την «τανάλια» του χρήματος. Από την μία πλευρά , κάθε μήνας που περνά, χορηγούν ακόμα λιγότερα στεγαστικά δάνεια και από την άλλη οι αποταμιεύσεις (καταθέσεις), που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν-και- την αγορά ακινήτου αποσύρονται προκειμένου είτε να χρησιμοποιηθούν για την καθημερινή επιβίωση επιχειρήσεων και νοικοκυριών είτε για να βρουν κάποιο ασφαλές καταφύγιο. Αυτός είναι ο ένας βραχίονας, της κρίσης που προκαλεί και συντηρεί το πιστωτικό σύστημα.

Ο άλλος βραχίονας είναι τα μέτρα που λαμβάνουν σε όλο και περισσότερους δανειολήπτες –όχι μόνο στεγαστικών δανείων- προκειμένου να διασφαλίσουν ληξιπρόθεσμες οφειλές. Έτσι μπορεί να έχουν σταματήσει κάποιοι πλειστηριασμοί , αλλά οι τράπεζες προχωρούν σε διαταγές πληρωμής και κατασχέσεις προκαλώντας ένα ασφυκτικό κλίμα στην αγορά.

Τα στοιχεία για την χρηματοδότηση της αγοράς κατοικίας είναι απογοητευτικά. Οι τράπεζες από τις αρχές του χρόνου μέχρι σήμερα χορηγούν όλο και λιγότερα στεγαστικά δάνεια . Το Δεκέμβριο χορήγησαν 48 εκατ. λιγότερα στεγαστικά δάνεια σε σύγκριση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα , τον Μάρτιο η μείωση έφτασε στα 118 εκατ. , τον Απρίλιο τα 171 εκατομμύρια και τον Μάιο τα 242 εκατομμύρια. Δηλαδή αθροιστικά οι χορηγήσεις στεγαστικών δανείων είναι λιγότερες κατά 600 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Με δεδομένο ότι οι εκτιμήσεις της αξίας των ακινήτων για τα οποία οι ιδιώτες ζητούν χρηματοδότηση είναι υποτιμημένες εύκολα καταλαβαίνει κανείς το πιστωτικό αδιέξοδο που επικρατεί στην αγορά . Από την άλλη πλευρά , και οι εν δυνάμει αγοραστές που έχουν ρευστότητα προτιμούν την «ασφάλεια» που προσφέρουν κάποιες εναλλακτικές «διαδρομές», από το ακίνητο. Μόνο τυχαίο δεν μπορεί να θεωρηθεί το γεγονός ότι τον προηγούμενο μήνα έφυγαν από τις τράπεζες 5 δις. ευρώ από τα οποία ελάχιστα κατευθυνθήκαν στην αγορά ακινήτων.

Δεν θα πρέπει να υποβαθμιστεί το γεγονός ότι η πιστωτική ασφυξία είναι γενικευμένη με αποτέλεσμα να επηρεάζεται και η προσφορά ακινήτων απο έμπορους , βιοτέχνες , βιομήχανους και επαγγελματίες που αδυνατούν να εξυπηρετήσουν δανεισμό που είχαν πάρει για την χρηματοδότηση των επαγγελματικών τους δραστηριοτήτων.

Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία χρηματοδότησης της οικονομίας από τις τράπεζες τον Μάιο. Η καθαρή ροή της χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις ήταν, το Μάιο του 2011, αρνητική κατά 959 εκατ. ευρώ (Μάιος 2010: θετική καθαρή ροή 310 εκατ. ευρώ) και ο ετήσιος ρυθμός της πιστωτικής επέκτασης παρουσίασε μείωση και διαμορφώθηκε σε 0,3% έναντι 1,2% τον προηγούμενο μήνα (Δεκέμβριος 2010: 1,1%). Η καθαρή ροή της χρηματοδότησης προς τους ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές επιχειρήσεις ήταν επίσης αρνητική κατά 165 εκατ. ευρώ τον επισκοπούμενο μήνα και ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης μειώθηκε σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα (Μάιος 2011: -3,2%, Απρίλιος 2011: -1,5%, Δεκέμβριος 2010: 0,3%).

Εμπλοκή στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα για την κοινωνική βόμβα της απελευθέρωσης των πλειστηριασμών προέκυψε από το δεύτερο –και τελευταίο– ραντεβού των εκπροσώπων των δανειστών με την κυβέρνηση. Η τρόικα δεν έχει δώσει ακόμη απάντηση στην πρόταση της ελληνικής πλευράς για σύνδεση των πλειστηριασμών βάσει εισοδηματικών κριτηρίων και συμπεριφοράς του δανειολήπτη, ενώ φέρεται να απορρίπτει ακόμη και την πρόταση του υπουργείου Ανάπτυξης περί μείωσης του ορίου της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου που προβλέπεται στον νόμο Κατσέλη. Ειδικότερα, στον νόμο 3869/2010 προβλέπεται ότι ο οφειλέτης μπορεί να ζητήσει εξαίρεση της κύριας κατοικίας του από την εκποίηση εφόσον η αξία αυτής δεν υπερβαίνει το ισχύον όριο αφορολόγητης απόκτησης α΄ κατοικίας, προσαυξημένο κατά 50% (δηλαδή 300.000 ευρώ). Βάσει του ιδίου νόμου, εάν ο δανειολήπτης και μετά τη ρύθμιση χρεών από το δικαστήριο καθυστερήσει τουλάχιστον την πληρωμή τεσσάρων δόσεων, τότε η τράπεζα μπορεί να καταγγείλει τη ρύθμιση και να προβεί σε κατάσχεση της κατοικίας, ακόμη και αν είναι η μοναδική. Τότε, ο νομοθέτης είχε φροντίσει να ανασταλούν οι πλειστηριασμοί αυτής της περίπτωσης και είναι η μία από τις δύο περιπτώσεις στις οποίες δίνονταν συνεχείς παρατάσεις, με τελευταία αυτή που ισχύει έως τις 31/12/2013. Το υπουργείο επιδιώκει τη διατήρηση ενός ορίου, χαμηλότερου βεβαίως, αλλά η τρόικα δεν συναινεί. Η κυβέρνηση θέλει να διασφαλίσει ότι δεν θα τεθούν σε κίνδυνο τα σπίτια των ευπαθών ομάδων και παρά τις πιέσεις της τρόικας, εξακολουθεί να αναφέρει ότι δεν κινδυνεύει η πρώτη κατοικία των φτωχών νοικοκυριών.

Η ελληνική πλευρά, με βάση πληροφορίες, προτείνει την κατάργηση της διάταξης που προστατεύει ακίνητα για χρέη έως 200.000 ευρώ (διάταξη Παπαθανασίου) με σταδιακή απελευθέρωση των πλειστηριασμών για ακίνητα αντικειμενικής αξίας κάτω των 200.000 ευρώ σε βάθος χρόνου. Πλέον το ζήτημα της άρσης των προστατευτικών μέτρων για τους πλειστηριασμούς εξελίσσεται σε καυτή πατάτα, που η ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης «πετά» στα χέρια του ίδιου του πρωθυπουργού ώστε να το διαχειριστεί και αυτό στο πλαίσιο της πολιτικής διαπραγμάτευσης στη βάση των δεσμεύσεων του καλοκαιριού πως «δεν θα απειληθεί η πρώτη κατοικία των φτωχών». Δεδομένου ότι υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να βρεθεί μια «μέση λύση» στο θέμα, δεν αποκλείεται να επιχειρηθεί η όποια συμφωνία επιτευχθεί, να παρουσιαστεί ως «επιτυχία Σαμαρά», προκειμένου να πιστωθεί ο ίδιος τα πολιτικά οφέλη. Η εναλλακτική μιας νέας 6μηνης παράτασης δεν φαίνεται να προκρίνεται.