Ο συνδυασμός της οικονομικής κρίσης, αλλά και των φορολογικών μέτρων που έχουν ληφθεί τα τελευταία χρόνια, έχουν φέρει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση τους ιδιοκτήτες διατηρητέων σε όλη την Ελλάδα,. Ηδη και προ κρίσης δεν υπήρχε καμία συγκροτημένη στρατηγική για τα διατηρητέα ενώ αντίθετα, υπάρχει διάσπαση αρμοδιοτήτων ανάμεσα στο υπουργείο Περιβάλλοντος και το υπουργείο Πολιτισμού, ενώ οι ελαφρύνσεις (λ.χ. χαμηλότοκα δάνεια για επισκευές) που δίνει το κράτος είναι αμελητέες. Το αποτέλεσμα είναι τα διατηρητέα να καταρρέουν και το κράτος να μένει αδιάφορο». Φυσικά στις εκκλήσεις των ιδιοκτητών για στήριξη το κράτος κωφεύει. ¨Ηδη ομάδα νομικών, κατέθεσαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας προσφυγή ενάντια στη διάταξη του Ν. 4042/11 (Ενισχυμένα μέτρα εποπτείας και εξυγίανσης των πιστωτικών ιδρυμάτων – Ρύθμιση θεμάτων χρηματοπιστωτικού χαρακτήρα και άλλες διατάξεις) που αφορά στα διατηρητέα. Οι διατάξεις αυτές υποτίθεται ότι θα ευνοούσαν τα διατηρητέα, αλλά δεν ήταν μελετημένες επαρκώς και στην ουσία λειτουργούν εις βάρος τους. Για παράδειγμα, προκειμένου να μην καταβάλεις το τέλος, πρέπει το κτίριο να μην έχει ρεύμα ή να μην αποφέρει εισόδημα, δηλαδή... να εγκαταλειφθεί το κτίριο, επισημαίνουν. Τι θα μπορούσε να γίνει; Με δεδομένο ότι το κράτος δεν μπορεί να υποστηρίξει οικονομικά σε αυτή τη συγκυρία τα διατηρητέα, θα έπρεπε ίσως να υπάρξει μια ικανή φορολογική ελάφρυνση και κυρίως να εξαλειφθούν οι αντιφατικότητες και οι ασυναρτησίες από τη νομοθεσία Για παράδειγμα, για να επιδοτήσει κανείς από τον αναπτυξιακό νόμο την αναστήλωση και επανάχρηση ενός διατηρητέου πρέπει υποχρεωτικά να ιδρύσει εταιρεία. Αυτό δημιουργεί διάφορες στρεβλώσεις, αφού οι γονείς αναγκάζονται να εκμισθώνουν –εικονικά– το κτίριο στα παιδιά τους και κατόπιν να τους... περιλαβαίνει η εφορία, που θεωρεί ότι έχουν έσοδα από τα μισθώματα! Τέτοια παραδείγματα δυστυχώς είναι αναρίθμητα.

Το 2013 αλλάζει εντελώς το φορολογικό τοπίο για τα ακίνητα, καθώς θεσπίζεται νέος ενιαίος φόρος που θα αντικαταστήσει το «χαράτσι» της ΔΕΗ και το ΦΑΠ. Στο εξής τα ακίνητα θα υπόκεινται σε αυτοτελή φορολόγηση του εισοδήματος που προκύπτει με συντελεστή 10% για εισόδημα έως 12.000 ευρώ και 33% για το υπερβάλλον ποσό. Παράλληλα, θα υπάρχει συμπληρωματικός φόρος επί των μισθωμάτων ύψους 1,5% για κατοικίες έως 300 τ.μ. και 3% για κατοικίες άνω των 300 τ.μ. και τους επαγγελματικούς χώρους.

Επίσης, επιβάλλεται φόρος υπεραξίας 20% στην πώληση ακινήτων που θα γίνει μετά την 1/1/2013. Η διαφορά μεταξύ της τιμής κτήσης και της τιμής πώλησης του ακινήτου υποβάλλεται σε φόρο με την εφαρμογή συντελεστών παλαιότητας που ξεκινούν από 0,90 για 1 έως 5 έτη διακράτησης και φτάνουν μέχρι 0,60 για πάνω από 25 έτη διακράτησης. Στο φόρο υπεραξίας δεν υπόκεινται:

α) Το κέρδος που προκύπτει από εμπορική δραστηριότητα αγοραπωλησίας ακινήτων.

β) Το κέρδος που προκύπτει από την πώληση ακινήτου, πάγιου περιουσιακού στοιχείου, νομικού προσώπου.

γ) Το κέρδος μέχρι 25.000 ευρώ που προκύπτει από μεταβίβαση ακινήτου και εφόσον το ακίνητο αυτό έχει διακρατηθεί για διάστημα τουλάχιστον 5 ετών. Η εξαίρεση δεν ισχύει για φυσικά πρόσωπα τα οποία πραγματοποιούν πέραν της μίας μεταβίβασης εντός της πενταετίας. Για τα φυσικά πρόσωπα η νέα κλίμακα θα έχει 7-9 φορολογικά κλιμάκια, ενώ οι συντελεστές θα ξεκινούν από 0,1% ή 0,15% και θα φτάνουν μέχρι 2% ή 2,5% για ακίνητη περιουσία όμως που η αντικειμενική της αξία υπερβαίνει τα 3.000.000 ή 4.000.000 ή 5.000.000 ευρώ.

Για τα νομικά πρόσωπα η φορολόγηση των ακινήτων τους θα γίνει όχι μόνο με τρεις συντελεστές που ισχύουν σήμερα (0,1%, 0,3% και 0,6%) αλλά με 10 συντελεστές, ανάλογα με τη χρήση ακινήτου (άλλος για εμπορικά, άλλος για βιομηχανικά ακίνητα κ.λπ.). Επισημαίνεται ότι στα ακίνητα της Εκκλησίας θα διατηρηθεί η απαλλαγή από το φόρο για τους λατρευτικούς χώρους.

Για το 2013 δεν προβλέπεται αύξηση αντικειμενικών τιμών στα ακίνητα, αλλά οι ισχύουσες θα επεκταθούν σε ολόκληρη τη χώρα. Στο πλαίσιο της επέκτασης των αντικειμενικών τιμών θα πρέπει όσοι κατέχουν ακίνητα ή αγροτεμάχια εκτός σχεδίου να ελέγξουν αν είναι δηλωμένα, ώστε στη συνέχεια να ενταχθούν στο σύστημα και ακολούθως να επιβαρυνθούν με το νέο ενιαίο φόρο ακινήτων.