Μια «ασυμφωνία» μεταξύ της Αιτιολογικής Έκθεσης και της διάταξης νόμου στο υπό ψήφιση φορολογικό νομοσχέδιο, ως προς τη φορολόγηση της "υπεραξίας" κατά την πώληση ακινήτων φέρνει αναδρομική φορολόγηση . Συγκεκριμένα στην Αιτιολογική Έκθεση του σχεδίου νόμου ορίζεται ξεκάθαρα ότι ο φόρος επιβάλλεται επί ακινήτου «που αποκτήθηκε με οποιαδήποτε αιτία μετά την 1.1.2013», αντιθέτως στο κείμενο νόμου που καλείται να ψηφίσει το Κοινοβούλιο αυτό παραμένει ασαφές και αδιευκρίνιστο. Πρόκειται για μια «γκρίζα ζώνη» που, αν παραμείνει ως έχει και ψηφιστεί, θα ανοίγει το δρόμο για επιβολή του φόρου επί όσων πουλήσουν ακίνητο από την πρώτη κιόλας ημέρα του νέου χρόνου. Αν δεν αλλάξει η διάταξη του νομοσχεδίου κατά τη συζήτηση στη Βουλή, η εφορία θα συγκρίνει μια υψηλή βάση τιμών (τις αντικειμενικές τιμές που ισχύουν σήμερα), με μια εξωπραγματικά χαμηλή –για τα δεδομένα της αγοράς- που ίσχυε στο παρελθόν (αντικειμενικές κάτω από τις εμπορικές τιμές). Θα υπολογίζει δηλαδή μεγαλύτερες «υπεραξίες» για να επιβάλει μεγαλύτερο φόρο. Σε τέτοια περίπτωση, από το 2013 η εφορία θα μπορεί να «ράβει κοστούμι» στον πωλητή και να τον φορολογεί για πλασματικές «υπεραξίες», υπολογίζοντας σαν «κέρδος» τη μεγάλη διαφορά της παλιάς από την νέα αντικειμενική. Το χάσμα ανάμεσα στις αντικειμενικές του παρελθόντος και του σήμερα φτάνει στο 50% της σημερινής αξίας τους. Ο πωλητής ενός σπιτιού 20ετίας από πλευράς του, θα καλείται να πληρώσει φόρο 20% για το 50%-100% που μπήκε «καπέλο» στις αντικειμενικές τιμές της εφορίας. Δηλαδή θα έπρεπε να πληρώσει σε φόρους περίπου το 10%-25% της σημερινής αντικειμενικής αξίας του, αλλά με τις εκπτώσεις παλαιότητος και ένα μικρό αφορολόγητο που θα του αναγνωρίζει η εφορία, θα επιβαρύνεται τελικά με ένα φόρο ύψους 11%-19% της αξίας του ακινήτου, διπλάσιο δηλαδή σε σχέση με το φόρο μεταβίβασης –ή και μεγαλύτερο αν πρόκειται για περιοχή που πήρε πρόσφατα αξία λόγω Μετρό κλπ ή μπήκε πρόσφατα στο αντικειμενικό σύστημα υπολογισμού των τιμών των ακινήτων. Από την άλλη, δεν θα μπορεί να ισχυριστεί στην εφορία –για να γλιτώσει φόρο- ότι στα συμβόλαια με τα οποία αγόρασε στο παρελθόν το ακίνητο, ανέγραψε μικρότερη αξία από την πραγματική για να γλιτώσει φόρους και συνεπώς θα είναι αναγκασμένος να πληρώσει περισσότερους σήμερα, στις αντίξοες εποχές που βιώνουν πια η χώρα και όλα τα νοικοκυριά.

Οι ιδιοκτήτες ακινήτων που μπαίνουν στη ρύθμιση για τα αυθαίρετα θα πρέπει να συμπεριλάβουν στο φάκελο του ακινήτου τους “δελτίο δομικής τρωτότητας” του φέροντος οργανισμού ή μελέτη στατικής επάρκειας, ανάλογα με το είδος του κτηρίου. Ηδη , σε δημόσια διαβούλευση βρίσκεται η υπουργική απόφαση για το δελτίο δομικής τρωτότητας αυθαιρέτων και τη μελέτη στατικής επάρκειας αυθαιρέτων. Στο πλαίσιο εφαρμογής του ν. 4178/2013 «Αντιμετώπιση της Αυθαίρετης Δόμησης − Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο και άλλες διατάξεις.» (ΦΕΚ 174 Α’) προβλέπεται στο άρθρο 11 παράγραφος 8 ειδική ρύθμιση στο διενεργούμενο στατικό έλεγχο των παραβάσεων. Από το νόμο απαιτείται, εκτός των άλλων δικαιολογητικών, η υποβολή είτε «Δελτίου δομικής τρωτότητας του φέροντος οργανισμού» είτε μελέτη στατικής επάρκειας, ανάλογα με το είδος του κτιρίου.

Δελτίο δομικής τρωτότητας του φέροντος οργανισμού» απαιτείται για κάθε αυθαίρετη κατασκευή ή αλλαγή χρήσης που έχει εκτελεστεί ή εγκατασταθεί σε κτίρια με επικρατούσα χρήση κατοικίας, τουριστικά καταλύματα ή κτίρια, καθώς και για μεμονωμένες αυθαίρετες κατασκευές με τις παραπάνω χρήσεις. «Μελέτη στατικής επάρκειας» απαιτείται για κάθε αυθαίρετη κατασκευή ή αλλαγή χρήσης που έχει εκτελεστεί ή εγκατασταθεί σε κτίρια ειδικής χρήσης, όπως, ενδεικτικά, κτίρια συνάθροισης κοινού, περίθαλψης, κοινωνικής πρόνοιας, εκπαίδευσης, πολιτιστικών λειτουργιών, ξενοδοχεία και λοιπές τουριστικές εγκαταστάσεις, θρησκευτικούς χώρους, εμπορικά καταστήματα, τράπεζες, κοινωφελείς οργανισμούς, δημόσιων υπηρεσιών και σε κτίρια βιομηχανικής ή βιοτεχνικής χρήσης, καθώς και σε μεμονωμένες αυθαίρετες κατασκευές με τις παραπάνω χρήσεις.

Με την προωθούμενη Υπουργική Απόφαση καλύπτεται η ανάγκη παροχής οδηγιών εφαρμογής της παρ. 8 του άρθρου 11 του ν. 4178/13, προς τους μηχανικούς, για την υποβολή στοιχείων στο πληροφοριακό σύστημα του νόμου για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης και την υπαγωγή αυθαίρετης κατασκευής ή αλλαγής χρήσης στη ρύθμιση του ν. 4178/13. Συγκεκριμένα με την υπουργική απόφαση δίδεται ο ορισμός της «Δομικής Τρωτότητας» για την εφαρμογή των προβλέψεων του νόμου, θεσμοθετείται το πρότυπο Δελτίο Δομικής Τρωτότητας που κατατίθεται από τον μηχανικό στο πληροφοριακό σύστημα και δίδονται λεπτομερείς οδηγίες συμπλήρωσης. Τα στοιχεία του ΔΕ.ΔΟ.Τ.Α. (ΔΕλτίο ΔΟμικής Τρωτότητας Αυθαιρέτου) κατανέμονται σε οκτώ (8) Ενότητες, που περιλαμβάνουν συνολικώς σαράντα (40) Πεδία, ενώ το Έντυπο θα συνοδεύεται και από αναλυτική Τεχνική Έκθεση, με φωτογραφίες.

Οι οκτώ ενότητες στοιχείων είναι:

• Α: Ταυτότητα του κτιρίου

• Β: Γενικά σεισμολογικά και εδαφικά στοιχεία του κτιρίου

• Γ: Δομικός τύπος του κτιρίου

• Δ: Γενικά τεχνικά στοιχεία του κτιρίου

• Ε: Στοιχεία γενικής τρωτότητας έναντι σεισμού

• ΣΤ: Στοιχεία «πρόσθετης» τρωτότητας

• Ζ: Ενδεχόμενη τρωτότητα έναντι άλλων αιτίων, και

• Η: Τελική Βαθμολόγηση (Δομική) και Κατάταξη Κτιρίου.

Επιπλέον με την Υπουργική απόφαση καθορίζονται οι χρήσεις υψηλής διακινδύνευσης για τις οποίες απαιτείται μελέτη στατικής επάρκειας. Σε κάθε περίπτωση στη μελέτη στατικής επάρκειας του κτιρίου επισημαίνονται και τυχόν απαιτούμενες εργασίες ενίσχυσης του φορέα από τον έλεγχο. Οι αυθαίρετες κατασκευές και οι αυθαίρετες χρήσεις για τις οποίες απαιτείται μελέτη στατικής επάρκειας καταχωρίζονται σε 2 κατηγορίες υψηλής διακινδύνευσης:

Α. Στην Κατηγορία Ι: Υπάγονται αυθαίρετες αλλαγές χρήσης, αυθαίρετα κτίρια ή αυθαίρετες κατασκευές σε κτίρια, των οποίων η λειτουργία είναι ζωτικής σημασίας για την Πολιτική Προστασία, τόσο κατά τη διάρκεια του σεισμού, όσο και μετά από αυτόν και έχουν τις εξής χρήσεις: i. Παραγωγής – Διανομής Ενέργειας, Ύδρευσης, Τηλεπικοινωνιών. Δεν υπάγονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων για τα οποία, βάση της επικρατούσας χρήσης τους, απαιτείται μόνο δελτίο δομικής τρωτότητας και τα οποία περιλαμβάνουν ή έχουν τοποθετημένα στα δώματα τους ή στον ακάλυπτο χώρου τους, φωτοβολταϊκά ή υποσταθμούς επιχειρήσεων ηλεκτρισμού ή κεραίες κινητής τηλεφωνίας. ii. Περίθαλψης (όπως Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, Αγροτικά – Περιφερειακά ιατρεία, Υγειονομικοί σταθμοί, Κλινικές) iii. Πυροσβεστικοί Σταθμοί iv. Δημόσιων Επιτελικών Υπηρεσιών (όπως Υπουργεία, Διοικητήρια, Δημαρχεία, Λοιπές Πυροσβεστικές Υπηρεσίες, Αστυνομικά τμήματα, Γραφεία στρατιωτικών Υπηρεσιών) Σε περίπτωση που η αυθαίρετη κατασκευή ή αλλαγή χρήσης έχει εκτελεστεί ή εγκατασταθεί σε κτίρια της Κατηγορίας αυτής (Ι) εκπονείται από αρμόδιο μηχανικό μελέτη στατικής επάρκειας στο σύνολο του κτιρίου σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.

Β. Στην Κατηγορία ΙΙ: α) Υπάγονται αυθαίρετα κτίρια ή αυθαίρετες κατασκευές σε κτίρια με τις παρακάτω χρήσεις που η τυχόν κατάρρευση τους έχει μεγάλες συνέπειες: i. Εκπαίδευσης (όπως Δημόσια και ιδιωτικά Νηπιαγωγεία, Δημοτικά, Γυμνάσια, Λύκεια, ΤΕΙ, ΑΕΙ, Ερευνητικά Κέντρα, Φροντιστήρια, ΙΕΚ, ΚΕΚ, Ωδεία, Σχολές Χορού) ii. Κοινωνικής Πρόνοιας (όπως Βρεφοκομεία, Παιδικοί – Βρεφικοί σταθμοί, Οίκοι ευγηρίας – Γηροκομεία, Οικοτροφεία – Ορφανοτροφεία, Ιδρύματα ατόμων με αναπηρία, Ιδρύματα χρόνιων πασχόντων, Ξενώνες, Άσυλα). iii. Πολιτιστικές Εγκαταστάσεις (όπως Βιβλιοθήκες, Μουσεία, Πινακοθήκες, Αίθουσες εκθέσεων). iv. Αίθουσες επιβατών μέσων μαζικών μεταφορών ήτοι αεροδρομίων, ελικοδρομίων, σιδηροδρομικών σταθμών, λιμένων, λεωφορείων κλπ. v. Χώροι συνάθροισης κοινού (όπως Θέατρα, Κινηματογράφοι, Πολυκινηματογράφοι, Αίθουσες συγκέντρωσης για κοινωνικές, πνευματικές εκδηλώσεις, Συνεδριακά κέντρα, Κτίρια εκθέσεων). vi. Εμπορικά καταστήματα, Τράπεζες, Εμπορικά κέντρα με πολλαπλές χρήσεις, Υπεραγορές. vii. Κλειστές Αθλητικές Εγκαταστάσεις (δεν περιλαμβάνονται οι χώροι υγιεινής και αποδυτηρίων ανοικτών αθλητικών εγκαταστάσεων). viii. Θρησκευτικοί Χώροι (όπως Ιεροί Ναοί, Χώροι άλλων δογμάτων ή θρησκειών, άλλοι θρησκευτικοί χώροι εν γένει όπως αίθουσες κατηχητικού κλπ, Ιερές Μονές). ix. Δημόσιες Λοιπές Υπηρεσίες (όπως Γραφεία Δημόσιων Υπηρεσιών, Περιφερειακών Υπηρεσιών, Γραφεία Νομαρχιακών Υπηρεσιών, Γραφεία ΟΤΑ, Δικαστικά μέγαρα). x. Βιομηχανικές εγκαταστάσεις. xi. Ξενοδοχεία και λοιπές τουριστικές εγκαταστάσεις. Σε περίπτωση που η αυθαίρετη κατασκευή ή αλλαγή χρήσης έχει εκτελεστεί ή εγκατασταθεί σε κτίρια της Κατηγορίας αυτής (II) εκπονείται από αρμόδιο μηχανικό μελέτη στατικής επάρκειας στο σύνολο του κτιρίου σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Σε περίπτωση που υπάρχει άδεια οικοδομής, η μελέτη στατικής επάρκειας εκπονείται βάση της νομοθεσίας που ίσχυε κατά το χρόνο έκδοσης της άδειας οικοδομής.

Στην απόφαση περιλαμβάνονται επίσης ορισμένες αποκλίσεις σύμφωνα με τις οποίες κάποια από τα κτίρια της δεύτερης κατηγορίας δύναται να απαλλαγούν από τη μελέτη αυτή αλλά σε αυτήν την περίπτωση υποβάλλεται υποχρεωτικά τεχνική έκθεση και δελτίο τρωτότητας. Τα ανωτέρω κτίρια δύναται να απαλλαγούν από τη μελέτη στατικής επάρκειας, αν έχει εφαρμοστεί, ως προς τις διαστάσεις του φορέα του φέροντος οργανισμού στη συγκεκριμένη ιδιοκτησία, η εγκεκριμένη στατική μελέτη για το νόμιμο τμήμα του ακινήτου και συντρέχει μία από τις παρακάτω προϋποθέσεις:

i. Το κτίριο είναι μονόροφο, δηλαδή να υπάρχουν μόνο οι στάθμες θεμελίωσης, υπογείων, ισογείου και παταριού.

ii. Το σύνολο των αυθαιρέτων κατασκευών ανά διηρημένη ιδιοκτησία ή ανεξάρτητο κτίριο είναι μικρότερο σε επιφάνεια από 20 τ.μ..

iii. Το σύνολο των αυθαιρέτων κατασκευών ανά διηρημένη ιδιοκτησία ή ανεξάρτητο κτίριο δεν επιφέρει αύξηση των κατακόρυφων φορτίων περισσότερο από το 10% από τα φορτία της μελέτης για την ιδιοκτησία αυτή ή το κτίριο αυτό.

iv. Να υλοποιηθεί έλεγχος του συνολικού σεισμικού φορτίου (τέμνουσα βάσης) μετά την προσθήκη των αυθαιρέτων κατασκευών στο σύνολο του κτιρίου, από τον οποίο θα προκύπτει ότι αυτό δεν υπερβαίνει το 1,10 του αντίστοιχου σεισμικού φορτίου του υφιστάμενου κτιρίου χωρίς τις αυθαίρετες κατασκευές.

Για τις αυθαίρετες κατασκευές που απαλλάσσονται, κατά τα ανωτέρω, από τη μελέτη στατικής επάρκειας υποβάλλεται τεχνική έκθεση και δελτίο τρωτότητας που προβλέπεται στο άρθρο 1 της παρούσας. Για τις ανωτέρω περιπτώσεις iii και iv υποβάλλεται επιπλέον τεύχος υπολογισμών.