Νέα μείωση στις επενδύσεις σε κατοικίες διαφαίνεται το 2012, μετά τη φετινή που εκτιμάται σε 24,2%, σε σύγκριση με το 2010, αναφέρει η Alpha Bank στο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων. Σύμφωνα με την Alpha Bank, οι επενδύσεις σε κατοικίες αναμένεται να ανέλθουν σε 5 δισ. ευρώ το 2011 έναντι 6,6 δισ. το 2010 και 16,1 δισ. ευρώ το 2006, που ήταν μια εξαιρετική χρονιά για την οικοδομή. Η σημαντική μείωση των ανωτέρω επενδύσεων έχει συμβάλει στη συρρίκνωση της οικονομίας κατά 0,8 ποσοστιαίες μονάδες το 2011 έναντι αρνητικής συμβολής 0,73 μονάδων το 2010, κατά 1,06 μονάδων το 2009 και κατά 2,04 μονάδων το 2008. Αν, πάντως, οι επενδύσεις μειωθούν περαιτέρω κατά 5% το 2012, η εκτιμώμενη αρνητική επίπτωση στο ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) θα είναι πολύ μικρότερη και ίση με 0,13 περίπου μονάδες. Οι οικονομολόγοι της Alpha επισημαίνουν τρεις παράγοντες που αποτυπώνουν τη δυσμενή κατάσταση στον κλάδο των οικοδομών τα δυο τελευταία χρόνια.

Πρώτον, ο δείκτης οικοδομικών έργων που καταρτίζεται με βάση τη δραστηριότητα των σημαντικότερων κατασκευαστικών εταιρειών συνέχισε να μειώνεται το Α' τρίμηνο του 2011, μετά την πτώση κατά 17,5% ετησίως το 2010 και το 2009.

Δεύτερον, η παραγωγή έτοιμου σκυροδέματος και τσιμέντου υποχώρησε κατά 25,7% και 32,7% αντίστοιχα τους τέσσερις πρώτους μήνες της χρονιάς σε ετήσια βάση.

Τρίτον, τα υπόλοιπα των στεγαστικών δανείων μειώθηκαν κατά 1,7% τον Ιούνιο του 2011, σε σχέση με τον αντίστοιχο περσινό, έναντι μείωσης 0,3% τον Δεκέμβριο του 2010 και αυξήσεων 3,7% τον Δεκέμβριο του 2009 και 11,2% τον Δεκέμβριο του 2008.

Σχεδόν 39% των νοικοκυριών που έχουν κάποιο στεγαστικό δάνειο, αντιμετωπίζουν πρόβλημα στην ομαλή αποπληρωμή του, δείγμα των οικονομικών προβλημάτων που έχουν δημιουργήσει η οικονομική κρίση και η ανεργία. Πρόκειται για ένα λίαν ανησυχητικό στοιχείο, ιδίως εν όψει της χαλάρωσης των όρων προστασίας της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμό το επόμενο έτος και του ενδεχομένου πλήρους απελευθέρωσης των πλειστηριασμών αρχής γενομένης από το 2015. Το συμπέρασμα αυτό προέκυψε από σχετική έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ, σε συνεργασία με την εταιρεία δημοσκοπήσεων MARC.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο σε δείγμα 1.200 νοικοκυριών από όλη την Ελλάδα. Σύμφωνα με αυτήν, το 28,1% των νοικοκυριών που μένει σε ιδιόκτητο σπίτι βαρύνεται από στεγαστικό δάνειο (περίπου 1 εκατ. νοικοκυριά συνολικά). Εξ αυτών, 168.000 νοικοκυριά (16,8%) δηλώνουν ότι έχουν καθυστερημένες οφειλές σε μόνιμη βάση, ενώ επιπλέον 220.000 νοικοκυριά (22%), ναι μεν αποπληρώνουν τις οφειλές τους, αλλά με συχνές καθυστερήσεις. Το στοιχείο αυτό επιβεβαιώνεται και από τα πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), όπου καταγράφεται μια αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε ποσοστό πάνω από 30%. Εκ των πραγμάτων λοιπόν, ένα στα τρία νοικοκυριά δηλώνουν ότι ανησυχούν ότι θα χάσουν το σπίτι τους, τόσο λόγω των συσσωρευμένων υποχρεώσεων, όσο και των επιπρόσθετων επιβαρύνσεων (δανειακών, φορολογικών και άλλων).

Σύμφωνα με την έρευνα, η ανασφάλεια αυτή δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο αποεπένδυσης και κατάρρευσης των αξιών των ακινήτων. Σημειωτέον ότι βάσει της έρευνας προκύπτει ότι το 35% των νοικοκυριών έχει συσσωρευμένες οφειλές στις οποίες εκτιμάται ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί το 2014. Επιπλέον, οι νέες φορολογικές επιβαρύνσεις προβλέπεται να επιτείνουν την οικονομική αδυναμία των νοικοκυριών και να οδηγήσουν σε περαιτέρω αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Ηδη άλλωστε, κατά το τρέχον έτος, το 45% των νοικοκυριών κατέβαλε άνω των 500 ευρώ σε φόρο ακινήτων. Σύμφωνα με την έρευνα, αν συνυπολογιστεί η υπερφορολόγηση των εισοδημάτων και η ταυτόχρονη μείωσή τους, συνάγεται ότι το 50% των νοικοκυριών επιβαρύνθηκε με φόρο κατοχής ακινήτου, αξίας αντίστοιχης με τουλάχιστον ένα μισθό. Αξίζει τέλος να επισημανθεί ότι η συντριπτική πλειονότητα των νοικοκυριών θεωρεί ότι ο φόρος ακινήτων θα πρέπει να είναι μηδενικός για τους ανέργους και την αναξιοποίητη περιουσία, δηλαδή ακίνητα, όπως κατοικίες και καταστήματα που είναι κενά. Επίσης, θα πρέπει να είναι μικρότερος για ακίνητα που έχουν δανειακά βάρη και για τις επιχειρήσεις που τα χρησιμοποιούν στην παραγωγική διαδικασία.