Από την 1η Ιανουαρίου 2018 θα τεθεί σε εφαρμογή το νέο σύστημα υπολογισμού των φορολογητέων αξιών των ακινήτων και με βάση αυτό θα υπολογίζεται ο ΕΝΦΙΑ, αλλά και οι όλοι οι φόροι που βαρύνουν τα ακίνητα (αγοραπωλησίες, γονικές παροχές, δωρεές, κληρονομιές ΤΑΠ κ.λπ.).

Η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων στα επίπεδα των εμπορικών τιμών, πήρε και νέα αναβολή για τον Δεκέμβριο του 2017 αντί για τον Ιούνιο, ενώ μέχρι το τέλος του μήνα θα συσταθεί νέα ομάδα εργασία για την αποτίμηση των ακινήτων με τη συμμετοχή στελεχών της Τράπεζας της Ελλάδας και της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Η εξομοίωση των αντικειμενικών αξιών με τις τιμές που επικρατούν στην αγορά σημαίνει ότι σε πολλές περιοχές της χώρας θα είναι αισθητά μικρότερες σε σχέση με τις ισχύουσες τιμές, αφού ακόμη και μετά την τελευταία οριζόντια μείωση το άνοιγμα της «ψαλίδας» μεταξύ αντικειμενικών και εμπορικών τιμών παραμένει μεγάλο κυρίως στις λεγόμενες ακριβές περιοχές του λεκανοπεδίου.

Στο κείμενο του νέου επικαιροποιημένου Μνημονίου περιγράφονται ένα νέο χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του σχεδίου της προσαρμογής των αντικειμενικών αξιών στα επίπεδα των αγοραίων τιμών καθώς και ένα σχέδιο για την επιβολή του ΕΝΦΙΑ του 2018 από τον Μάρτιο του συγκεκριμένου έτους, δηλαδή πολύ νωρίτερα από κάθε άλλη φορά. Το σχέδιο έχει ως εξής:

1 Μέχρι τα τέλη Μαΐου 2017, θα συσταθεί ομάδα εργασίας για την αποτίμηση και την αναπροσαρμογή των φορολογητέων τιμών των ακινήτων, η οποία θα συνεργαστεί με μια ομάδα διευθυντικών στελεχών υψηλού επιπέδου, όπου θα συμμετέχουν η Τράπεζα της Ελλάδος και η Ελληνική Στατιστική Αρχή. Στόχος της ομάδας αυτής θα είναι να βελτιώσει την ικανότητα της μονάδας αποτίμησης ακινήτων με την πρόσληψη έμπειρου εκτιμητή και ομάδας και ζητώντας τεχνική βοήθεια μέχρι τα τέλη Ιουνίου του 2017.

2 Έως το τέλος Ιουλίου 2017 θα έχουν συγκεντρωθεί όλα τα απαιτούμενα δεδομένα, θα έχουν ταξινομηθεί πλήρως τα περιουσιακά στοιχεία και θα έχει προσδιοριστεί η μεθοδολογία για τον προσδιορισμό των αξιών και η μεθοδολογία αποτίμησης που σχετίζονται με τις διαφορετικές κατηγορίες των ακινήτων.

3 Έως το τέλος Σεπτεμβρίου 2017 θα έχει βελτιωθεί η ικανότητα της μονάδας αποτίμησης ακίνητης περιουσίας με την πρόσληψη έμπειρων εκτιμητών και τη διαμόρφωση μιας ειδικής ομάδας για την αναπροσαρμογή των φορολογητέων αξιών της ακίνητης περιουσίας.

4 Έως το τέλος Σεπτεμβρίου 2017 θα έχει αναπτυχθεί επίσης μια μόνιμη πλατφόρμα πληροφόρησης για την αναπροσαρμογή των φορολογητέων αξιών των ακινήτων περιουσιακών στοιχείων.

5 Έως το τέλος Νοεμβρίου 2017 θα πρέπει να έχει εξασφαλιστεί ο πλήρης προσδιορισμός της ακίνητης ιδιοκτησίας μέσω του υφιστάμενου κτηματολογίου και μέσω διασταυρωτικού ελέγχου όλων των ιδιοκτησιακών συμφερόντων με όλες τις μεμονωμένες ιδιοκτησίες.

6 Έως το τέλος Δεκεμβρίου 2017 θα έχει θεσπιστεί νομοθεσία για την ευθυγράμμιση των φορολογητέων αξιών των ακινήτων με τις τιμές αγοράς.

Οι επενδύσεις σε κατοικίες αναμένεται να μειωθούν περαιτέρω, τόσο το 2011 όσο και κατά το 2012. Για το 2012 δεν αποκλείεται να μειωθούν στα επίπεδα των 4,5-4,75 δισ. ευρώ που αποτελεί ιστορικό χαμηλό για τα τελευταία σαράντα χρόνια. Συγκεκριμένα εκτιμάται ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες θα διαμορφωθούν σε εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο περί τα € 5,0 δις το 2011 (σημειώνοντας πτώση κατά -24,2%), από € 6,6 δις το 2010 και € 16,1 δις το 2006. Έτσι, η πτώση των επενδύσεων αυτών θα συμβάλλει στην πτώση του ΑΕΠ κατά -0,8 π.μ. περίπου το 2011, έναντι αρνητικής επίπτωσής τους κατά -0,73 π.μ. το 2010, κατά -1,06 π.μ. το 2009 και κατά -2,04 π.μ. το 2008. Ωστόσο, μια περαιτέρω πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες κατά -5,0% και το 2012 θα συνεπάγεται πτώση του ΑΕΠ κατά -0,13 ποσοστιαίες μονάδες.

Η δυσμενής κατάσταση του κλάδου τα τελευταία δύο έτη αποτυπώνεται:

- Στον δείκτη οικοδομικών έργων (που καταρτίζεται με βάση τη δραστηριότητα των σημαντικότερων κατασκευαστικών εταιριών), ο οποίος μειώθηκε το 2009 κατά -17,5% και το 2010 κατά -17,5%, ενώ στο 1ο 3μηνο΄11 η μείωσή του συνεχίστηκε με υψηλό ρυθμό κατά -16,8% σε ετήσια βάση. Από τη σύνθεση του δείκτη, τις μεγαλύτερες απώλειες εμφάνισε ο δείκτης παραγωγής οικοδομικών έργων (2010: -38,1%, 1ο 3μηνο΄11: -27,3%), ακολουθούμενος από τον δείκτη παραγωγής πολιτικού μηχανικού, που αναφέρεται σε μεγάλα δημόσια έργα (2010: -28,0%, 1Ο 3μηνο΄11: -9,8%).

-Στην πτώση της παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος και τσιμέντου (Σκυρόδεμα: 1ο 4μηνο’11: -25,7%, 1ο 4μηνο΄10: -5,6%, Τσιμέντο: 1ο 4μηνο’11: -32,7%, 1ο 4μηνο΄10: -0,3%).

- Στον αρνητικό ρυθμό μεταβολής των στεγαστικών δανείων (Ιούν.΄11: -1,7%, Δεκ. ΄10: -0,3%, Δεκ.΄09: +3,7%, Δεκ.΄08: +11,2%, Δεκ.΄07: +21,5%).