Η ΕΚΤ προμηνύεται ότι θα ξεκινήσει τη νέα χρονιά ακριβώς όπως έκλεισε και το 2012, επιλέγοντας να διατηρήσει σε σταθερά χαμηλά επίπεδα τα βασικά επιτόκια δανεισμού της, τηρώντας στάση αναμονής για τις εξελίξεις στην ευρωζώνη. Το χρηματοικονομικό ίδρυμα, που εδρεύει στη Φρανκφούρτη, θα πραγματοποιήσει την ερχόμενη Πέμπτη την μηνιαία σύνοδο του διοικητικού της συμβουλίου, διατηρεί από τον περασμένο Ιούλιο το βασικό επιτόκιο στην ιστορικά χαμηλότερη τιμή του 0,75%. «Εάν και μία ελάττωση των επιτοκίων δεν μπορεί να αποκλεισθεί, δεν πιστεύουμε πως το ΔΣ της ΕΚΤ πρόκειται να μεταβάλλει τα βασικά επιτόκια», εκτιμά ο οικονομολόγος της Commerzbank Μίχαελ Σούμπερτ. Την άποψη αυτή συμμερίζεται και ο Χάουαρντ Άρτσερ της HIS Global Insight: «φαντάζει πιό πιθανό η ΕΚΤ να διατηρήσει αμείωτα τα επιτόκια, παρά το αντίθετο», χωρίς να αποκλείεται τελείως μία νέα μείωση των επιτοκίων «κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου». Όμως προς το παρόν μία νέα νομισματική χαλάρωση εμφανίζεται πρόωρη. «Τα μέλη του ΔΣ της ΕΚΤ έχουν αποδυθεί τις τελευταίες εβδομάδες σε μία προσπάθεια να κατευνάσουν τις εικοτολογίες για μείωση των επιτοκίων», υπενθύμισε ο Σούμπερτ, αναφερόμενος σε σχετικές δηλώσεις του νέου μέλους του συμβουλίου της Κεντρικής Τράπεζας Ιβ Μερς, που έκρινε ότι αυτή η στρατηγική δεν είναι πέρα για πέρα αποτελεσματική.

Τω όντι, μολονότι τα επιτόκια βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδό τους επί πολλούς μήνες, οι χορηγήσεις πιστώσεων έχουν υποχωρήσει στο ναδίρ τους. Τα δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα είχαν συρρικνωθεί τον Νοέμβριο για έβδομο συνεχόμενο μήνα. Καίτοι ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι έχει διαβεβαιώσει πως θα συνεχίσει να επισκοπεί ως Κέρβερος τη σταθερότητα στις τιμές, ο κίνδυνος του πληθωρισμού αποτελεί τον σταθερό εφιάλτη που απεύχεται να επιπέσει πάνω στην ευρωπαϊκή ανάπτυξη η Τράπεζα, καθώς η Γηραιά Ήπειρος είχε βυθισθεί στην ύφεση το γ’ τρίμηνο του 2012. Μολονότι ο πληθωρισμός παραμένει πάνω από το όριο του 2% για 25 μήνες, σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές το επίπεδό του αναμένεται να πέσει σύντομα. Όσον αφορά τον πληθωρισμό στη Γερμανία, που αυξήθηκε τον Δεκέμβριο, η άνοδος αυτή «προσφέρει περισσότερη ισχύ στα επιχειρήματα όσων εντός του ΔΣ της ΕΚΤ αντιτίθενται στην περαιτέρω νομισματική χαλάρωση», ερμήνευσε ο οικονομολόγος της τράπεζας Barenberg Κρίστιαν Σουλτς. Πάντως, η υποχώρηση της μείωσης της δραστηριότητας στην ευρωζώνη τον Δεκέμβριο, όπως αυτή μεταφράζεται από τον σχετικό δείκτη ΡΜΙ, ανοίγει κάποιες χαραμάδες αισιοδοξίας για βελτίωση της οικονομικής κατάστασης στον χώρο των 17. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως τα μέλη της ΕΚΤ εφησυχάζουν, καθώς όπως εκτιμά και ο αντιπρόεδρός της Γιεργκ Άσμουσεν «η καταπολέμηση των διαρθρωτικών προβλημάτων και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας θα διαρκέσουν πολλά χρόνια ακόμη», ενώ «οι κίνδυνοι εξακολουθούν να υφίστανται και η κατάσταση συνεχίζει να είναι εύθραυστη», καθώς είναι ακόμη ‘ανοικτό’ το θέμα της διάσωσης της Ισπανίας.

Την έγκριση της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας καθώς και της Τράπεζας της Ελλάδος αναμένει η κυβέρνηση, προκειμένου αμέσως μετά να καταθέσει προς έγκριση νομοσχέδιο στη Βουλή το οποίο να προβλέπει ρυθμίσεις υπέρβασης του αδιεξόδου που αντιμετωπίζουν, στις παρούσες συνθήκες της οξύτατης οικονομικής κρίσης, συγκεκριμένες κατηγορίες υπερχρεωμένων νοικοκυριών. Τα βήματα που σχεδιάζονται για το αμέσως προσεχές διάστημα:

1) «Αναμένεται εντός των ημερών η παράταση της αναστολής πλειστηριασμών για την πρώτη κατοικία μέχρι το τέλος του 2013».

2) «Στο υπό τελική επεξεργασία νομοθέτημα «υπάρχει βελτίωση στον εξωδικαστικό συμβιβασμό που προέβλεπε ο Ν. 3869, όπου από την ομοφωνία που απαιτούσε αυτός ο νόμος για την εξωδικαστική ρύθμιση των οφειλών προτείνουμε να αρκεί το 50% συν ένα των απαιτήσεων της οφειλής, ώστε να μπορεί να αντιμετωπιστεί εξωδικαστικά το ζήτημα».

3) Δικαιούχοι των ρυθμίσεων προτείνεται να είναι «το σύνολο των ανέργων, το σύνολο των αναπήρων, το σύνολο των μακροχρονίως ασθενών, οι πολύτεκνοι και όσοι μισθωτοί και συνταξιούχοι έχουν εισόδημα κάτω από 25.000 ευρώ ετησίως και το εισόδημά τους έχει περικοπεί κατά 35% μετά την 1/1/2010».

Προβλέπεται, επίσης, «βελτίωση του υφιστάμενου πλαισίου λειτουργίας του «Τειρεσία», έτσι ώστε να μη στερείται της δυνατότητας μιας πιο ευέλικτης αντιμετώπισης των προβλημάτων του από τα πιστωτικά ιδρύματα κάποιος για ένα μεμονωμένο ατυχές περιστατικό».

Με τυμπανοκρουσίες και μεγαλοστομίες ανακοινώθηκε το σχέδιο ρύθμισης δανείων της κυβέρνησης που υποτίθεται ότι θα ανακουφίσει τους εξαντλημένους δανειολήπτες. Αν και δεν είναι οριστικό, επειδή τελεί υπό την αίρεση ότι θα εγκριθεί από την τρόικα (πώς θα μπορούσαμε, άλλωστε, να παρακάμψουμε τον επόπτη μας!), από την πρώτη ανάγνωση προκύπτει ότι «άνθρακες ο θησαυρός» και «πολύς θόρυβος για το τίποτα».

Από την πρώτη βασική αρχή της ρύθμισης που εξαγγέλθηκε, αποκλείεται μεγάλος αριθμός δανειοληπτών που ανήκουν στους μικροεπιχειρηματίες-εμπόρους, οι οποίοι έχουν δει την επιχείρησή τους να χάνει το 80 με 90% του κύκλου εργασιών τους και είναι πνιγμένοι στα χρέη από την εμπορική τους επιχείρηση και το ελάχιστο που ζητούν είναι να διασώσουν το σπίτι τους. Ας μην ξεχνάμε και τους ελεύθερους επαγγελματίες που έχουν «μπλοκάκι», αλλά δεν έχουν «τεκμαιρόμενη σχέση εργασίας».

Η ρύθμιση αφορά μόνο τους μισθωτούς και συνταξιούχους και όσους έχουν τεκμαιρόμενη σχέση εξαρτημένης εργασίας (η δραστηριότητά τους παρέχεται αποκλειστικά σε ένα νομικό πρόσωπο). Οι δανειολήπτες από τον εμπορικό κλάδο, με τα καταστήματά τους να σιγοσβήνουν προσπαθώντας να κρατηθούν με νύχια και με δόντια, βλέπουν να διαψεύδονται οι ελπίδες τους για ανακούφιση από τις δυσβάστακτες δανειακές υποχρεώσεις και από τις αυξήσεις της φορολογίας και των χαρατσιών που επιβλήθηκαν με τα τελευταία μέτρα. Το ίδιο και οι μικροεπαγγελματίες, που φυτοζωούν, λόγω της μεγάλης ύφεσης, αλλά διατηρούν το «μπλοκάκι» τους με την ελπίδα να ανοίξουν οι δουλειές.

Μετά από τον πρώτο περιορισμό (δηλαδή να είναι μισθωτοί ή συνταξιούχοι), που περιέχει το σχέδιο ρύθμισης, υπάρχει στη συνέχεια και δεύτερος περιορισμός: Δεν εντάσσονται όσοι έχουν οικογενειακό εισόδημα πάνω από το ιλιγγιώδες ποσό των 25.000 ευρώ. Δηλαδή ακόμη κι αν είναι μισθωτοί ή συνταξιούχοι, για να ενταχθούν στη ρύθμιση, θα πρέπει να αποδείξουν ότι το εισόδημά τους έχει μειωθεί πάνω από 35% από 1.1.2010. Αν η μείωση είναι 34%; Αν οι υποχρεώσεις είναι μεγάλες, γιατί τότε που δημιουργήθηκαν τα δάνεια υπήρχε αρκετό εισόδημα για την κάλυψη της αποπληρωμής τους; Αν η μείωση ήταν πάνω από 40 %, οι υποχρεώσεις που δημιουργήθηκαν μεγάλες, αλλά το εισόδημα μετά τη μείωση είναι λίγο πάνω από 25.000 (π.χ. 26.000) και δεν επαρκεί για να καλύψει και την επιβίωση της οικογένειας; Οι περιπτώσεις αυτές είναι πολλές, κυρίως από μισθωτούς του Δημοσίου ή ΔΕΚΟ, που με τα Μνημόνια οι μειώσεις που έχουν υποστεί είναι πάνω από 40%.

Στη συνέχεια, εκτός από τους παραπάνω δύο περιορισμούς, υπάρχει και τρίτος: Οι κατηγορίες που καλύπτονται είναι μόνο για αγορά πρώτης κατοικίας και μέχρι 180.000 ευρώ και δεν καλύπτονται τα καταναλωτικά που δεν έχουν υποθήκες και οι πιστωτικές κάρτες. Οι περισσότεροι δανειολήπτες με στεγαστικά δάνεια έχουν και καταναλωτικά, επειδή, με παραίνεση της τράπεζας, κάλυπταν με τον τρόπο αυτό το υπερβάλλον ποσό για την αγορά του ακινήτου τους.

Η ρύθμιση περιλαμβάνει περίοδο χάριτος 4 ετών, με επανεξέταση στα 2 έτη, κατά τη διάρκεια της οποίας ο δανειολήπτης καταβάλλει μόνο τόκους, οι οποίοι υπολογίζονται με σταθερό επιτόκιο 1,5%. Δηλαδή, αν το ποσό του δανείου είναι 180.000, θα πληρώνει 2.700 ευρώ τον χρόνο και επιπρόσθετα τη δόση, που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30% του φορολογητέου εισοδήματος. Σε περίπτωση μηδενικών εισοδημάτων, προβλέπεται η δυνατότητα μηδενικών καταβολών. Η συμβατική διάρκεια του δανείου παρατείνεται ισόχρονα με την περίοδο χάριτος και η εξόφλησή του μετά το πέρας αυτής συνεχίζεται με τους όρους της αρχικής σύμβασης. Έτσι η ελάφρυνση που προσφέρεται είναι προσωρινή και εικονική, γιατί με την επιμήκυνση της διάρκειας του δανείου αυξάνεται το ποσό των τόκων που θα πληρώσει τελικά ο δανειολήπτης.

Ρυθμίσεις α λα καρτ περιλαμβάνει το σχέδιο για τους υπερχρεωμένους. Απο τις προεκλογικές εξαγγελίες για γενικευμένη εφαρμογή εισοδηματικών κριτηρίων στο ύψος της καταβαλλόμενης δόσης φτάσαμε σε αποκλεισμούς απο τη ρύθμιση η οποίοι καθορίζονται με εισοδηματικά αλλά και επαγγελματικά κριτήρια. Το σχέδιο προωθείται περιλαμβάνει ευνοϊκότερους όρους αποπληρωμής για δανειολήπτες σε οικονομική αδυναμία, επέκταση της αναστολής πλειστηριασμών μέχρι το τέλος του 2013 και τροποποιήσεις του νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά προβλέπει μεταξύ άλλων το σχέδιο που επεξεργάζεται το υπουργείο Ανάπτυξης για τη ρύθμιση δανείων. Σύμφωνα με πληροφορίες η διευκόλυνση δανειοληπτών για ενυπόθηκες απαιτήσεις και αφορά μισθωτούς και συνταξιούχους ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, καθώς και όσους έχουν τεκμαιρόμενη σχέση εξαρτημένης εργασίας με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 25.000 ευρώ και εφόσον αυτό έχει μειωθεί περισσότερο από 35% από 01.01.2010. Αφορά επίσης ανέργους, πάσχοντες από βαριά ασθένεια ή/και μόνιμη αναπηρία και πολύτεκνους. Στο πρόγραμμα υπάγονται, κατά τις ίδιες πηγές, δάνεια που αφορούν στην κύρια κατοικία του δανειολήπτη με αντικειμενική αξία έως 180.000 ευρώ και 200.000 ευρώ για πολύτεκνους.

Συγκεκριμένα, χορηγείται περίοδος χάριτος τεσσάρων ετών με επανεξέταση στα δύπ έτη, κατά τη διάρκεια της οποίας ο δανειολήπτης καταβάλλει μόνο τόκους (τοκοπληρωμή) οι οποίοι υπολογίζονται με σταθερό επιτόκιο 1,5%. Εάν το ποσό της τοκοπληρωμής υπερβαίνει το 30% του φορολογητέου εισοδήματος, η μηνιαία καταβολή περιορίζεται στο ύψος αυτό, ενώ σε περίπτωση μηδενικών εισοδημάτων, προβλέπεται η δυνατότητα μηδενικών καταβολών. Η συμβατική διάρκεια του δανείου παρατείνεται ισόχρονα με την περίοδο χάριτος και η εξόφλησή του μετά το πέρας της συνεχίζεται με τους όρους της αρχικής σύμβασης. Η προωθούμενη ρύθμιση προβλέπει επίσης την τροποποίηση του νόμου 3869 για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, καθώς σύμφωνα με το υπουργείο, οι μακροχρόνιες δικαστικές εκκρεμότητες έχουν θέσει σε ομηρία πολλούς δανειολήπτες με αποτέλεσμα να καθυστερεί η επάνοδός τους στην οικονομική δραστηριότητα. Προβλέπονται τέλος η επέκταση της αναστολής πλειστηριασμών μέχρι το τέλος του 2013, καθώς και η επιβράβευση των συνεπών δανειοληπτών. Όπως διευκρίνισε πάντως ο κ. Χατζηδάκης, οι όποιες ρυθμίσεις, θα τεθούν υπ' όψιν της Τράπεζας της Ελλάδος και της τρόικας και όταν πλέον πάρουν οριστικά το «πράσινο φως» θα παρουσιαστούν στην τελική τους μορφή