Στις ελληνικές καλένδες παραπέμπονται οι εξαγγελίες για τη δημιουργία ενός αυτοματοποιημένου συστήματος που θα εξισώνει τις εμπορικές τιμές με τις αντικειμενικές αξίες από τον Ιούνιο του 2017. Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία δύο χρόνια το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει ακυρώσει ή διαφορετικά έχει ζητήσει την αναπροσαρμογή προς τα κάτω των αντικειμενικών αξιών, ώστε αυτές να συμβαδίζουν με την πραγματική κατάσταση που επικρατεί στην αγορά, το υπουργείο Οικονομικών αδυνατεί να διαμορφώσει ένα σύστημα το οποίο θα αναπροσαρμόζεται σε τρίμηνη ή εξάμηνη βάση. Και αυτό, καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν από την αρμόδια επιτροπή του υπουργείου Οικονομικών με στόχο να δημιουργηθεί μία βάση δεδομένων. Η αλήθεια είναι ότι οι λιγοστές αγοραπωλησίας ακινήτων, οι οποίες πραγματοποιούνται υπό συνθήκες ανωτέρας βίας για να καλυφθούν ανάγκες των πωλητών, σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία βάσης δεδομένων. Τα ανωτέρω γεγονότα έχουν ακυρώσει το αυτοματοποιημένο σύστημα, με αποτέλεσμα τα μέλη της επιτροπής να προτείνουν το καθένα από την πλευρά του (αυτή που συμφέρει τον κάθε επαγγελματικό κλάδο) διάφορες λύσεις, αρκετές από τις οποίες οδηγούν και θυμίζουν παλαιές εποχές πριν από το 1992 όπου και εφαρμόστηκε το σύστημα προσδιορισμού της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων. Σύμφωνα με πληροφορίες, μία από τις προτάσεις προβλέπει επί της ουσίας την κατάργηση των αντικειμενικών αξιών και σε κάθε μεταβίβαση ακινήτου να υπάρχει πιστοποιημένος εκτιμητής ο οποίος θα κρίνει την αξία του ακινήτου. Την εκτίμηση αυτή θα χρησιμοποιούν και οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών για να επιβάλουν τους σχετικούς φόρους. Η πρόταση αυτή ωστόσο δημιουργεί τα εξής προβλήματα:

1. Εν μέσω κρίσης οι πωλητές και αγοραστές ακινήτων θα επιβαρυνθούν με επιπλέον έξοδα, καθώς θα πρέπει υποχρεωτικά να πληρώσουν τον εκτιμητή.

2. Το σύστημα αυτό θυμίζει εν πολλοίς το προηγούμενο που ίσχυε προ αντικειμενικών, με τους εφόρους να κρίνουν την αξία των ακινήτων. Εκτός του ότι όριζαν κατά το δοκούν αξίες χρησιμοποιώντας συγκριτικά στοιχεία, είχαν δημιουργηθεί και θέματα με συναλλαγές κάτω από το τραπέζι. Ελλοχεύει ακριβώς ο ίδιος κίνδυνος.Τη λύση αυτή καλοβλέπει το υπουργείο Οικονομικών, το οποίο έχει έτοιμη λίστα με πιστοποιημένους εκτιμητές για τη δουλειά αυτή, αλλά όχι οι ιδιοκτήτες ακινήτων που βλέπουν μία ακόμη επιβάρυνση να μεταφέρεται στα ακίνητα.

Αντιθέτως, οι ιδιοκτήτες ακινήτων θεωρούν ότι πρέπει πάση θυσία να παραμείνει το αντικειμενικό σύστημα και να υπάρχουν οι πιστοποιημένοι εκτιμητές ακινήτων στις περιπτώσεις που οι ιδιοκτήτες ακινήτων αμφισβητούν τις αντικειμενικές αξίες. Αντί να προσφεύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας μπορούν να ζητούν να πραγματοποιηθεί η εκτίμηση από έναν πιστοποιημένο από το υπουργείο Οικονομικών εκτιμητή. Η δεύτερη πρόταση και περισσότερη λογική τηρουμένων των συνθηκών στην αγορά είναι η μείωση των υφιστάμενων αντικειμενικών αξιών, λαμβάνοντας υπόψη τα έστω περιορισμένα στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδος, τα συμβολαιογραφικά γραφεία και τους μεσίτες. Οι επαγγελματίες του χώρου υποστηρίζουν ότι η πιο αξιόπιστη λύση, ώστε να μπορέσει η επιτροπή να καταθέσει μια ολοκληρωμένη πρόταση, είναι να ληφθούν υπόψη τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι συμβολαιογράφοι. Οχι για τη δημιουργία του αυτοματοποιημένου συστήματος αλλά για την αναπροσαρμογή των υφιστάμενων αντικειμενικών αξιών. Σημειώνεται ότι οι διαφορές που υπάρχουν σήμερα μεταξύ αντικειμενικής και τιμής πώλησης είναι πάνω από 50% στις περισσότερες περιοχές της χώρας, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα. Πάντως, στις προθέσεις του οικονομικού επιτελείου είναι οι νέες αντικειμενικές αξίες να τεθούν σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2017, προκειμένου να αποφευχθούν νέες προσφυγές στο ΣτΕ

Στην Ελλάδα, οι προβλέψεις για την ανάπτυξη και την εξέλιξη της αγοράς κατοικίας είναι λιγότερο αισιόδοξες και οδηγούνται κυρίως από τις δομικές συνέπειες της παρατεταμένης κρίσης. Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη της PwC για την Ελληνική αγορά κατοικίας, ο κλάδος θα ανακάμψει μακροπρόθεσμα, βραδύτερα από την Ελληνική οικονομία. Η πτώση του κατά κεφαλή ΑΕΠ, η συρρίκνωση της στεγαστικής πίστης και η αύξηση της φορολογίας η οποία παρέσυρε τις επενδύσεις και τις τιμές κατοικιών, είναι οι κύριοι παράγοντες που συνέβαλαν στο να χαθούν περίπου € 18δισ., ή 8,2% του σημερινού ΑΕΠ, επενδύσεων σε κατασκευές μεταξύ 2008-2015. Η Ελληνική αγορά κατοικιών αποτελεί πλέον “outlier” των Ευρωπαϊκών αγορών, παρουσιάζοντας συρρίκνωση 41% των τιμών κατοικιών συνολικά μεταξύ 2008-2015, μείωση του όγκου συναλλαγών κατά 72% συνολικά μεταξύ 2008-2014, ενώ η φορολογία στα ακίνητα αυξήθηκε κατά περίπου 6 φορές (€ 3δισ.) στην πενταετία 2010-2015, επηρεάζοντας ακόμη περισσότερο τις αρνητικές αποδόσεις. Η μείωση της υπερπροσφοράς κατοικιών, η σταδιακή μείωση της φορολογίας των ακινήτων, η διευκόλυνση των αγοραπωλησιών καθώς και η δημιουργία ενός μηχανισμού συγκέντρωσης δικαιωμάτων ιδιοκτησίας «Τράπεζα Γης», είναι οι βασικοί παράγοντες που θα μπορούσαν να συνδράμουν στην επαναφορά της αγοράς κατοικίας στην Ελλάδα σε τροχιά ανάπτυξης.