Μέσα σε συνθήκες αυξανόμενης φτώχειας και κλιμακούμενων πολιτικών λιτότητας, το ζήτημα της κατοικίας έχει προσλάβει το τελευταίο διάστημα νέο πολιτικό περιεχόμενο για την ελληνική κοινωνία. Διαρκής υποβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης, κατασχέσεις και πλειστηριασμοί κατοικιών, εξώσεις, μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια και χιλιάδες άστεγοι είναι μερικές από τις παραμέτρους που συνθέτουν ένα εκρηκτικό σκηνικό. Και όλα αυτά συντονισμένα σε μία άνευ προηγουμένου επίθεση στη μικρή ιδιοκτησία, με βασικό στόχο την ανακατανομή της ακίνητης ιδιοκτησίας με συγκέντρωσή της σε λιγότερα χέρια.Στην Ελλάδα, είναι αλήθεια ότι μέχρι πρόσφατα η συζήτηση και οι κινητοποιήσεις για τα στεγαστικά θέματα είναι αναντίστοιχα του εύρους των προβλημάτων. Αντίθετα ,το ζήτημα της κατοικίας έχει επιστρέψει με νέους όρους, νέα προβλήματα και νέα αιτήματα στις υπόλοιπες χώρες τις Νότιας Ευρώπης που επίσης επεκτείνεται ραγδαία η στεγαστική επισφάλεια για τα πλατιά στρώματα .

Ισπανία: Σταματήστε τις εξώσεις

Στην Ισπανία δημιουργήθηκε το 2009 από άτομα που είχαν πρόβλημα με το στεγαστικό τους δάνειο κινδυνεύοντας να βρεθούν στο δρόμο η «Πλατφόρμα για τα Θύματα Ενυπόθηκου Δανεισμού» (Plataforma de Affectados por la Hipoteca - PAH), η οποία . Με την καμπάνια «Σταματήστε τις εξώσεις», η Πλατφόρμα πραγματοποιεί συγκεντρώσεις αλληλεγγύης έξω από σπίτια οικογενειών που απειλούνται με έξωση (έχουν σταματήσει 500 εξώσεις), καταλαμβάνει συμβολικά τράπεζες και παρέχει νομική υποστήριξη για νοικοκυριά σε ρίσκο. Βασικός στόχος της οργάνωσης, που δρα αποκεντρωμένα μέσα από αυτό-οργανωμένες τοπικές ομάδες, είναι να βοηθήσει τον κόσμο αφενός να συνειδητοποιήσει ότι το πρόβλημα της κατοικίας είναι συλλογικό και όχι ατομικό, αφετέρου να ξεπεράσει την ντροπή και το φόβο που οδηγούν στην απομόνωση. Μια άλλη ενδιαφέρουσα συμβολή από την Ισπανία αφορά στην πρόσφατη συμμαχία/σύγκλιση μεταξύ του νεανικού κινήματος καταλήψεων με τις οργανώσεις και ομάδες για την κατοικία. Μετά το κίνημα των πλατειών (15Μ) που ανέδειξε ως κεντρικό ζήτημα τη στεγαστική κρίση, πολλαπλασιάστηκαν οι καταλήψεις στέγης στις οποίες συμμετέχουν πλέον και οικογένειες που έχουν χάσει την κατοικία τους. Έτσι το νέο κύμα καταλήψεων απέκτησε κοινωνική νομιμοποίηση λόγω της υποστήριξης των οργανώσεων, ενώ αντίστοιχα η συμμετοχή ατόμων από τις τοπικές συνελεύσεις και το κίνημα okupa βοήθησε στη μαζικοποίηση και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δράσεων, δείχνοντας και τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις που παράγουν οι κοινωνικές/πολιτικές συμμαχίες.

Πορτογαλία: Κολεκτίβα για το δικαίωμα στην κατοικία και την πόλη

Στην Πορτογαλία δημιουργήθηκε η «Κολεκτίβα για το δικαίωμα στην κατοικία και την πόλη» (Habita), με δράσεις ενάντια στην εμπορευματοποίηση της κατοικίας και τη στεγαστική επισφάλεια και με πρωτοβουλίες για την κατοχύρωση του δικαιώματος στην κατοικία και του κοινωνικού ρόλου της ιδιοκτησίας. Αν και το κίνημα για την κατοικία στην Πορτογαλία έχει σχετικά περιορισμένες διαστάσεις, η Κολεκτίβα, σε συνεργασία με οργανώσεις καταναλωτών, μεταναστών κ.ά., κινητοποιείται ενάντια στις εξώσεις και τις κατασχέσεις, ενάντια στις περικοπές των -έτσι και αλλιώς- περιορισμένων στεγαστικών παροχών που βγάζουν στην κυριολεξία ηλικιωμένους και συνταξιούχους στο δρόμο και ενάντια στις εκκαθαρίσεις ολόκληρων γειτονιών με αυθαίρετα ή τρώγλες στην περιφέρεια των μεγάλων πόλεων χωρίς εξασφαλισμένη μεταστέγαση του εκτοπιζόμενου πληθυσμού.

Ιταλία: Κινήματα για το δικαίωμα στην κατοικία

Στην Ιταλία δημιουργήθηκαν κινήματατα για το δικαίωμα στην κατοικία κυρίως στη Ρώμη (Blocchi Precari Metropolitani) και στη Φλωρεντία (Movimiento di Lotta per la casa) που έχουν ίσως και την πιο μακριά ιστορία κινητοποιήσεων για την κατοικία, με μαζικές και μακροχρόνιες καταλήψεις στέγης (στη Ρώμη στεγάζονται πάνω από 2.000 οικογένειες σε καταλήψεις). Στο επίκεντρο της πρακτικής τους είναι η «αυτό-ανάκτηση» και η εναλλακτική αξιοποίηση δημόσιων ή ιδιωτικών κενών κτιρίων, ως απάντηση στη στεγαστική επισφάλεια και αδυναμία πρόσβασης στην κατοικία μέσω της αγοράς. Ταυτόχρονα συμμετέχουν σε δίκτυα αλληλεγγύης ενάντια στις εξώσεις και διεκδικούν την υιοθέτηση και εφαρμογή ουσιαστικών πολιτικών κοινωνικής κατοικίας που δεν θα στηρίζουν την κερδοσκοπία και τα μεγάλα κατασκευαστικά και κτηματομεσιτικά συμφέροντα.