Χορό δισεκατομμυρίων ευρώ έχουν στήσει γύρω από τις καλλιεργούμενες εκτάσεις του πλανήτη μεγάλα ιδιωτικά funds αλλά και κρατικά κεφάλαια, καθώς ο ακήρυκτος παγκόσμιος πόλεμος για τον έλεγχο της τροφής έχει μεταφερθεί πλέον στο πιο βασικό από τα μέσα παραγωγής: Την αγροτική γη. Σύμφωνα με στοιχεία της Deutsche Bank, από το 2000 έως σήμερα έχουν αλλάξει χέρια περισσότερα από 830.000 στρέμματα γης στις αναπτυσσόμενες και όχι μόνο χώρες, αριθμός που αντιστοιχεί στο 1,7% των γεωργικών εκτάσεων του πλανήτη. Πίσω από ένα πολύ μεγάλο κομμάτι αυτών των συναλλαγών «κρύβονται» μερικά από τα πλέον γνωστά ονόματα από την αγορά των private equities και των hedge funds. Όχι, όμως, μόνο αυτά, καθώς η καλλιεργήσιμη γη προσελκύει, επίσης, κρατικούς επενδυτικούς οργανισμούς αλλά υγιή ασφαλιστικά ταμεία που αναζητούν σίγουρες επενδυτικές επιλογές με μεγάλες προοπτικές απόδοσης.

Τα παραδείγματα που αναφέρει η Deutsche Bank είναι ενδεικτικά: Πάνω από 4,2 εκατ. στρέμματα «μετράει» στη Βραζιλία το αμερικανικό συνταξιοδοτικό ταμείο TIAA-CREF Retirement Equity Fund δαπανώντας περί τα 1,24 εκατ. δολάρια, ενώ στην ίδια χώρα η γερμανική αγροτική επενδυτική εταιρεία Acazis έχει αγοράσει 560.000 στρέμματα έναντι 77 εκατ. δολαρίων. Από το κυνήγι της αγροτικής γης δεν θα μπορούσαν να λείπουν βέβαια οι Άραβες με το κρατικό Abu Dhabi Fund for Development (πρόσφατα πρόσθεσε στη… συλλογή του 300.000 στρέμματα στο Σουδάν) και τη σαουδαραβική Αl Amoudi (έχει αγοράσει τεράστιες εκτάσεις σε πλήθος χωρών) να δίνουν τον τόνο. Τη μερίδα του λέοντος, βέβαια, στις συναλλαγές κρατούν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και δη επενδυτικοί κολοσσοί όπως οι Brookfield Asset Management, Louis Dreyfus, Mitsui, Hyundai, Black River Asset Management, Sollus Capital κ.ά. Ορισμένοι εξ αυτών και πιο συγκεκριμένα εκείνοι που δραστηριοποιούνται ή έχουν επεκτείνει τις δραστηριότητές τους στον αγροτικό τομέα και την παραγωγή τροφίμων, αξιοποιούν τις αποκτηθείσες εκτάσεις για ιδία χρήση. Η πλειοψηφία ωστόσο, και ειδικότερα τα μεγάλα επενδυτικά funds αποβλέπουν στα κέρδη από τη μεταπώληση των εκτάσεων αυτών σε ιδιωτικά και κρατικά κεφάλαια. Δεκάδες ακόμα επιχειρήσεις και funds έχουν ανοίξει το εύρος των δραστηριοτήτων τους προς αυτήν τη κατεύθυνση. Οι επενδύσεις στον τομέα της γεωργίας και των καλλιεργήσιμων εκτάσεων είναι ελκυστικές στους επενδυτές για τέσσερις κυρίως λόγους:

● Παρέχουν εξαιρετικές προοπτικές για την παραγωγή εισοδήματος -με αποδόσεις από την παραγωγικότητα της γεωργίας-, επειδή σε μακροπρόθεσμη βάση η ανισορροπία προσφοράς και ζήτησης για γεωργικά προϊόντα αναμένεται να οδηγήσει σε περαιτέρω ενίσχυση των τιμών. Οι αποδόσεις ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή και το είδος της γης και ξεκινούν από το 10% για αρχικές επενδύσει στην Αφρική και ανέρχονται πάνω από 20% ή ακόμα και 30% στη Βραζιλία.

● Οι τιμές των αγροτικών γαιών βρίσκονται σε ανοδική πορεία λόγω των προβλέψεων ότι η ζήτηση για γεωργικά προϊόντα – ως τρόφιμα αλλά και ως βιοκαύσιμα- θα συνεχίσει να αυξάνεται.

● Δίνει στους επενδυτές τη δυνατότητα για διαφοροποίηση του επενδυτικού τους χαρτοφυλακίου. Ο πολύ χαμηλός συσχετισμός των αποδόσεων με τις παραδοσιακές κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, όπως οι μετοχές και οι αγορές ομολόγων, συχνά αναφέρεται ως ένα ελκυστικό χαρακτηριστικό της επένδυσης σε γεωργική γη.

● Πρόκειται για επενδύσεις που είναι «θωρακισμένες» τρόπον τινά απέναντι στον πληθωρισμό, με τις αποδόσεις τους μάλιστα να θεωρούνται τυπικά υψηλότερες από αυτόν.

Ο ανεξάρτητος οργανισμός Land Matrix αναφέρει ότι το σημείο καμπής για την έξαρση του ενδιαφέροντος στην αγροτική γη ήταν η διατροφική κρίση του 2007-2008. Την επόμενη κιόλας χρονιά, το επενδυτικό ενδιαφέρον εκτοξεύτηκε με περίπου 300 εκατ. στρέμματα καλλιεργήσιμων εκτάσεων να αλλάζουν χέρια μόνο μέσα στο 2009. Τα δύο τρίτα της γης που είναι στο στόχαστρο των αγορών βρίσκονται στην Αφρική (ιδίως στην Υποσαχάρια) ενώ μεγάλο είναι και το ενδιαφέρον για τη Λατινική Αμερική και δη τη Βραζιλία. Πλήθος αγοραπωλησιών γίνονται και στην Ευρώπη, ωστόσο αφορούν πολύ χαμηλότερα μεγέθη. Σε κάθε περίπτωση, οι επενδυτές αναζητούν σχετικά μεγάλες εκτάσεις, γι’ αυτό και μέχρι πρόσφατα η Ελλάδα των μικρών κλήρων δεν βρισκόταν στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος. Ωστόσο, η οικονομική συγκυρία στη χώρα μας και οι επενδυτικές ευκαιρίες που συνεπάγεται δεν αφήνουν αδιάφορα τα ιδιωτικά funds τα οποία, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, έχουν αυτή τη στιγμή στο μικροσκόπιό τους αγροτεμάχια 500 στρεμμάτων.

Oι τράπεζες στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα κληθούν να χρησιμοποιήσουν έναν ενιαίο ορισμό για τα προβληματικά δάνεια κατά την επερχόμενη εξέταση των χαρτοφυλακίων τους από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, δήλωσε στο Reuters αξιωματούχος. Σημειώνεται ότι η ΕΚΤ αναμένεται να ξεκινήσει αργότερα το 2013 τον έλεγχο των στοιχείων ενεργητικού των μεγάλων τραπεζών. Στόχος της ελεγκτικής διαδικασίας είναι να εξεταστεί κατά πόσον τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν θέσει στην άκρη επαρκή κεφάλαια για να καλύψουν τα "κόκκινα" δάνεια, ώστε η ΕΚΤ να έχει καθαρή εικόνα για την κατάστασή τους προτού αναλάβει τον ρόλο του επίσημου εποπτικού φορέα το 2014. Παρόμοια έρευνα θα κάνουν οι εθνικές εποπτικές αρχές εκτός ευρωζώνης. Όπως επισημαίνει το Reuters, και οι δύο έρευνες θα εστιάσουν στις "προβληματικές κατηγορίες" των δανείων σε κάθε χώρα. Ανώτατος αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής ανέφερε στο Reuters πως ένα στοιχείο κλειδί στην εξέταση της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών θα είναι η εναρμόνιση του τρόπου με τον οποίο αυτές κατηγοριοποιούν τα δάνεια. Οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές χρησιμοποιούν μια σειρά τρόπους για την κατηγοριοποίηση των προβληματικών ή μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθιστώντας δύσκολη τη σύγκριση των διαφόρων περιοχών. Η ΕΤΑ πραγματοποίησε πρόσφατα σύσκεψη για τη χρήση ενός ενιαίου ορισμού σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και εργάζεται για την οριστικοποίησή του ως τον Σεπτέμβριο. "Θα ζητήσουμε από όλους να χρησιμοποιήσουν τους ενιαίους ορισμούς" δήλωσε ανώτατη πηγή της ΕΤΑ. Υπενθυμίζεται πως σε σημείωμα που εξέδωσε στις 14 Αυγούστου η Moody's ανέφερε ότι η εναρμόνιση των ορισμών στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια "θα θέσει τα θεμέλια για ένα νέο ευρωπαϊκό κριτήριο για τα τεστ κοπώσεως".