Οι πλειστηριασμοί έχουν ήδη ξεκινήσει. Εδώ και καιρό, οι τράπεζες βρίσκουν τρόπους και παρακάμπτουν τη σχετική απαγόρευση πουλώντας «όσο όσο» τα «κόκκινα» στεγαστικά σε επενδυτικές εταιρείες που στη συνέχεια αναλαμβάνουν την είσπραξη ολόκληρου του δανείου, χωρίς να τους εμποδίζει απολύτως κανείς. Πρόσφατα, μεγάλο fund του εξωτερικού κατάθεσε πρόταση σε μία από τις σημαντικότερες ελληνικές τράπεζες για να εξαγοράσει ένα μεγάλο μέρος των στεγαστικών της δανείων στο 30% της αξίας τους. Δηλαδή, για κάθε 100 ευρώ δανείου, να δώσει 30 ευρώ και να αναλάβει το δανειακό χαρτοφυλάκιο. Ανάλογες προτάσεις έχουν γίνει και σε άλλες τράπεζες που θέλουν να ξεφορτωθούν χιλιάδες «κόκκινα» δάνεια, δίνοντάς τα σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές. Τα distress funds έχουν μπει δυναμικά στην ελληνική αγορά και στοχεύουν στην απόκτηση κυρίως στεγαστικών δανείων σχεδόν... τσάμπα.

Συγκεκριμένα, στη χώρα μας φέρονται να βρίσκονται στελέχη των Apollo Capital, Monarch Alternative Capital, Oaktree Capital Management, York Capital, Marathon Asset Management και Fairfax. Ο σχετικός τιμοκατάλογος των distress funds αναφέρει ότι τα δάνεια που διαθέτουν εξασφαλίσεις ακινήτων μπορούν να πουληθούν στο 30-40% της αξίας τους, ενώ όσα δεν έχουν τέτοιες εξασφαλίσεις «πωλούνται» ακόμα και στο 10%. Έτσι, τα στεγαστικά που έχουν δοθεί με προσημειώσεις ακινήτων θεωρούνται τα καλύτερα στο χαρτοφυλάκιο των τραπεζών, ακόμα κι αν δεν εξυπηρετούνται κανονικά, αφού μπορούν να προσελκύσουν ξένους επενδυτές που θεωρούν ότι μπορούν να εισπράξουν ποσά μεγαλύτερα του κεφαλαίου που δαπάνησαν για την αγορά του δανείου. Ακόμα κι αν δεν πετύχουν τον στόχο τους, όμως, θα παραμείνουν στην κατοχή τους ακίνητα με σαφώς μεγαλύτερη αξία. Τα περισσότερα funds έχουν έδρα στη Νέα Υόρκη και ειδικεύονται στο να αγοράζουν σε όσο πιο χαμηλές τιμές γίνεται τα «κόκκινα δάνεια» ή άλλα περιουσιακά στοιχεία που βαρύνονται με χρέη και στη συνέχεια προσπαθούν να εισπράξουν τα δάνεια ή να πουλήσουν τα περιουσιακά στοιχεία σε τιμές υψηλότερες από αυτές που αγόρασαν. Τα συγκεκριμένα funds καταφτάνουν στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου που υπάρχει τάση συρρίκνωσης των δανείων. Ξεχωριστό ενδιαφέρον πάντως παρουσιάζει το σενάριο που θέλει ελληνικές τράπεζες να βρίσκονται πίσω από κάποια funds μέσω offshore εταιρειών και να διεκδικούν να αγοράσουν «κόκκινα» δάνεια από τό ίδιο το χαρτοφυλάκιό τους, αποφεύγοντας με τον τρόπο αυτό την κοινωνική κατακραυγή που θα «λέρωνε» το εμπορικό τους προφίλ αν προχωρούσαν ανοιχτά σε κατασχέσεις και πλειστηριασμούς. Είναι γνωστό πως ελληνικές τράπεζες διαθέτουν σήμερα offsore στα Νησιά Κέιμαν και στο Λουξεμβούργο, που ασχολούνται με το real estate, ενώ μετέχουν και σε ελβετικά επενδυτικά funds με αποκλειστική δραστηριότητα την αγορά επισφαλών στεγαστικών δανείων.

Το ερώτημα είναι τι συμβαίνει με όσους δουν το δάνειό τους -κυρίως τα στεγαστικά όπου δεν προβλέπεται όρος αλλαγής κατόχου- να περνά στην κατοχή ενός ξένου fund; Το δάνειο θα εξακολουθεί να το διαχειρίζεται η εκάστοτε τράπεζα, αλλά αυτή τη φορά θα το κάνει για λογαριασμό του fund και οι πιέσεις θα αυξηθούν στον μέγιστο βαθμό και η όποια κοινωνική ανοχή θα εξαφανιστεί μπροστά στην εισπρακτική λογική. Σήμερα υπολογίζεται ότι περίπου 320.000 στεγαστικά δάνεια είναι μη εξυπηρετούμενα, ενώ, σύμφωνα με υπολογισμούς, τουλάχιστον το 1/3 ή περίπου 105.000 δάνεια ενδέχεται να οδηγηθούν στη διαδικασία του πλειστηριασμού, με δυσμενείς συνέπειες για τα νοικοκυριά. Μερικές χιλιάδες στεγαστικά δάνεια βρίσκονται στα χέρια ξένων τραπεζών και επενδυτών. Πρόκειται για τα στεγαστικά που έχουν τιτλοποιήσει ήδη οι τράπεζες και έχουν περάσει ήδη στα χέρια «δανειστών». Μάλιστα, οι οφειλέτες δεν έχουν καμία ενημέρωση, αφού, σε περιπτώσεις που έχει εκχωρηθεί η απαίτηση, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να το μάθει μόνο αν αναζητήσει ο ίδιος πληροφορίες στο Υποθηκοφυλακείο.

Πλειστηριασμοί στα «μουλωχτά»

Όπως επισημαίνει η καταναλωτική οργάνωση ΕΚΠΟΙΖΩ, παρά τις κατά καιρούς δηλώσεις των εκπροσώπων των τραπεζών ότι δεν ενδιαφέρονται να μετατραπούν σε μάντρες ακινήτων, αρχίζουν και αυξάνονται οι περιπτώσεις που ορισμένα πιστωτικά ιδρύματα επισπεύδουν αναγκαστική εκτέλεση ακόμα και εναντίον της κύριας κατοικίας οφειλετών. Σε πρώτη φάση, συγκεκριμένες τράπεζες βγάζουν στον πλειστηριασμό ακίνητα που δεν προστατεύονται από την αναστολή μέχρι τις 31/12/2013. Υπενθυμίζεται ότι έχουν ανασταλεί έως το τέλος του έτους οι πλειστηριασμοί α) όλων των ακινήτων, εφόσον η οφειλή είναι κάτω από 200.000 ευρώ σε πιστωτικό ίδρυμα και β) της κύριας κατοικίας, ανεξάρτητα από την ιδιότητα του πιστωτή ή του οφειλέτη και του δανειακού υπολοίπου, αρκεί η αντικειμενική της αξία να μην υπερβαίνει το αφορολόγητο όριο α' κατοικίας προσαυξημένο κατά 50%. «Η αντικοινωνική όμως συμπεριφορά των τραπεζών δεν σταματά εδώ», σημειώνει η ΕΚΠΟΙΖΩ αναφέροντας ως παράδειγμα τον πρόσφατο πλειστηριασμό κύριας κατοικίας μέλους της στο Ειρηνοδικείο Μαραθώνα. Η ΕΚΠΟΙΖΩ είχε στείλει επιστολή τόσο στην τράπεζα όσο και στον συμβολαιογράφο από τις 4 Ιουλίου, είχε λάβει μάλιστα την έγγραφη διαβεβαίωση του συμβολαιογράφου ότι δεν θα διενεργήσει τον πλειστηριασμό, αφού αποδεικνύεται από δημόσια έγγραφα ότι πρόκειται για την κύρια κατοικία του οφειλέτη. Λίγες μέρες αργότερα όμως «και παντελώς καταχρηστικά, η τράπεζα απέστειλε εξώδικο στην ΕΚΠΟΙΖΩ και τον συμβολαιογράφο, ενημερώνοντας ότι θα προχωρήσει κανονικά στον πλειστηριασμό, με αποτέλεσμα ο οφειλέτης - μέλος της ΕΚΠΟΙΖΩ να έχει χάσει την προθεσμία ανακοπής και αναστολής (5 εργάσιμες ημέρες πριν τον πλειστηριασμό)».

Τρεις κινήσεις που πρέπει να κάνουν οι δανειολήπτες

Κίνηση πρώτη: Πληρώνετε ένα ποσό κάθε μήνα. Ασχέτως του ύψους της μηνιαίας δόσης σας, για στεγαστικά, καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες, καταθέστε ένα ποσό στην τράπεζα. Το ζητούμενο είναι να φαίνεται ότι υπάρχει κίνηση στο δάνειο και ότι εσείς, ως δανειολήπτης, μεριμνάτε γι' αυτό.

Κίνηση δεύτερη: Ενημερώστε την τράπεζα για τα οικονομικά σας και την τρέχουσα οικονομική σας κατάσταση. Δηλαδή για τυχόν μειώσεις στον μισθό ή τη σύνταξή σας, για την απώλεια της εργασίας σας κ.λπ.

Κίνηση τρίτη: Ζητήστε ρύθμιση του δανείου σας. Επιδιώξτε ρύθμιση στα μέτρα σας, ώστε να μπορείτε να πληρώνετε κάθε μήνα τη δόση σας και το δάνειό σας να εμφανίζεται ενήμερο.

Αφού «πετσόκοψαν» μισθούς και εισοδήματα με μέτρα του μνημονίου, οι κυβερνήσεις κατέφυγαν στην εύκολη λύση να φορτώσουν νέα φορολογικά βάρη στα ακίνητα, με το αστείο επιχείρημα ότι η απόκτησή τους αποτελεί τεκμήριο εισοδήματος και… προϊόν φοροδιαφυγής! Καθώς οι Ελληνες δεν μπορούν πλέον να εξασφαλίσουν ούτε «τα προς το ζην», με πάνω από 12 φορολογικά νομοσχέδια από το 2009 και μετά, τα 30 δισ. των ανείσπρακτων χρεών προς το Δημόσιο υπερδιπλασιάστηκαν και έφτασαν στα 63 δισ. ευρώ μέσα σε 5 χρόνια! Οι ρυθμίσεις χρεών κατασκευάστηκαν για να αποτύχουν και, παρά τις απειλές της Εφορίας για κατασχέσεις, κάθε μήνα τα ληξιπρόθεσμα χρέη από φόρους και πρόστιμα στην Εφορία αυξάνονται με ρυθμούς περίπου 1 δισ. ευρώ. Ετσι, είναι μαθηματικώς βέβαιο πως τα λεφτά αυτά δεν θα αποπληρωθούν ποτέ στο Ελληνικό Δημόσιο, με τους οφειλέτες να απειλούνται διαρκώς με δήμευση της περιουσίας τους. Ακόμα και όσοι τηρούν τις ρυθμίσεις χρεών για παλιά χρέη στο Δημόσιο, αφήνουν απλήρωτους νέους φόρους. Επειδή το κράτος δεν μπόρεσε ως τώρα να εισπράξει χρήματα από ρυθμίσεις χρεών ή από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, φορτώνει διαρκώς με νέα χαράτσια και πάλι τους ιδιοκτήτες, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για μαζικές κατασχέσεις όλων των περιουσιακών στοιχείων τους, τα οποία γνωρίζει συλλέγοντας συνεχώς δηλώσεις και στοιχεία, τα οποία θα παρακολουθούνται πλήρως με το Ηλεκτρονικό Περιουσιολόγιο που θα εφαρμοστεί από το 2014.

Το μεγάλο κόλπο όμως σε βάρος των ιδιοκτητών στήθηκε το 2011 με το «χαράτσι» στα ακίνητα. Μόλις προ ημερών, αλλά κατόπιν εορτής και αφού 3 εκατομμύρια πολίτες το πλήρωσαν μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, το Συμβούλιο της Επικρατείας πήρε θέση και έκρινε αντισυνταγματικό το ΕΕΤΗΔΕ. Μάλιστα, η απόφαση του Δ’ Τμήματος του ΣτΕ αποδομεί πλήρως το πνεύμα και το γράμμα του νόμου με τον οποίο επιβλήθηκε το Εκτακτο Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Χώρων. Οι δικαστές έκριναν πως το ΕΕΤΗΔΕ ούτε «έκτακτο» ήταν (αφού συνεχίστηκε και το 2013 ως… Εκτακτο Ειδικό Τέλος Ακινήτων - ΕΕΤΑ), ούτε  «τέλος» ήταν (αλλά «φόρος»).

Ωστόσο η έκδοση της απόφασης συνέπεσε  πρακτικά με την καταβολή της τελευταίας από τις δόσεις πληρωμής του ΕΕΤΑ που διαδέχτηκε το ΕΕΤΗΔΕ. Στα χρόνια που εφαρμόστηκε το μέτρο το Δημόσιο εισέπραξε περί τα 4,5 δισ. ευρώ! Η απόφαση δεν είναι ακόμα τελεσίδικη αλλά όποια και αν είναι η τελική κρίση της ολομέλειας, το Δημόσιο θα έχει αντικαταστήσει το αντισυνταγματικό φοροεισπρακτικό μέτρο με τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων του 2013. Αν και χιλιάδες ιδιοκτήτες επέλεξαν να πληρώνουν μόνο τον λογαριασμό του ρεύματος και άφησαν απλήρωτο το ΕΕΤΗΔΕ (σχεδόν 1 δισ. ευρώ), οι οφειλές τους έχουν μεταφερθεί ήδη προς είσπραξη στην Εφορία, και μάλιστα με ειδικό Κωδικό Αριθμό Οφειλής.