Η κρίση τελικά κτύπησε τα χαμηλά εισοδήματα και αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι περιοχές που οι τιμές κινούνται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα να καταγράφουν τις μεγαλύτερες απώλειες τόσο απο πλευράς ζήτησης όσο και απο πλευράς των τιμών. Τυπικά παραδείγματα θα πρέπει να θεωρηθούν οι αγορές της Δυτικής ΑΘήνας και της Δυτική Θεσσαλονίκης οι οποίες έχουν πληγεί περισσότερο απο την ανεργία και την μείωση του εισοδήματος. Και στις δύο αγορές η πτώση φτάνει έως και το 20% σε σύγκριση με το 2009. Οι τιμές κατοικιών στα δυτικά προάστια της Αθήνας την τελευταία διετία μειωθηκαν έως 20%. Σύμφωνα με έρευνα, στα δεδομένα αυτά συνέβαλαν κυρίως τέσσερις παράγοντες:

1) Η παραγωγή νέων κατοικιών από εργολάβους ήταν μεγαλύτερη και με περισσότερα περιθώρια κέρδους (μεγάλοι συντελεστές δομήσεως, χαμηλότερη ποιότητα κατασκευής, περιορισμένοι περιβάλλοντες χώροι κτλ).

2) Τα κοινωνικά στρώματα των περιοχών αυτών έχουν πληγεί περισσότερο από την οικονομική κρίση.

Τη μεγαλύτερη μείωση στη δυτική πλευρά της Αττικής έχει υποστεί, η περιοχή των Θρακομακεδόνων με 20%. Ειδικότερα, το 2009 υπέστη μείωση 16% και το 2010, 4%. Έτσι, ενώ το 2008 η μέση τιμή των κατοικιών (θυμίζουμε πως η περιοχή έχει αρκετές μεζονέτες μεγάλου εμβαδού) ήταν στα 2.917 ευρώ / τ.μ. το 2009 έπεσε στα 2.450 και πέρυσι στα 2.350 ευρώ / τ.μ. Υψηλές μειώσεις στις τιμές παρατηρήθηκαν επίσης στις παρακάτω περιοχές: Περιστέρι – Ανθούπολη (-17%), Κέντρο Πετρούπολης (-16%), Μεταμόρφωση (-16%), Άνω Λιόσια (-15%), Αχαρνές (-15%), Ίλιον – Κέντρο (-15%). Αντίθετα, τα χαμηλότερα ποσοστά μειώσεων (-8%) παρουσιάστηκαν στις περιοχές των Αγίων Αναργύρων και της Αγίας Βαρβάρας, οι οποίες βέβαια ούτως ή άλλως διακρίνονται για τα προσιτά επίπεδα των τιμών.

Ανάλογη είναι και η εικόνα και στην αγορά της Δυτικης Θεσσαλονίκης όπου παρατηρείται πιο έντονο το φαινόμενο του μεγάλου αποθέματος αδιάθετων κατοικιών.

Με επικρίσεις υποδέχθηκε η αντιπολίτευση τη τρικομματική συμφωνία για αντικατάσταση του ΕΕΤΗΔΕ από τον ενιαίο φόρο ακινήτων, κάνοντας λόγο για «εμπαιγμό» των πολιτών από την κυβέρνηση. Από την πλευρά τους οι κυβερνητικοί εταίροι αντιτείνουν εμφατικά ότι ο νέος φόρος φέρνει ελαφρύνσεις και πιο δίκαιη κατανομή βαρών. Μιλώντας σε εκπομπή του τηλεοπτικού σταθμού Mega, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Σίμος Κεδίκογλου, διευκρίνισε ότι ο νέος φόρος θα είναι μεσοσταθμικά χαμηλότερος κατά 10% - 15%. Όπως εξήγησε, το κενό της μείωσης του φόρου, το οποίο εκτιμάται σε περίπου 200 εκατ. ευρώ, θα καλυφθεί από τη διεύρυνση της φορολογητέας βάσης των ακινήτων. Ανέφερε ακόμη ότι θα υπάρξει αφορολόγητο στα χαμηλότερα επίπεδα, χωρίς ωστόσο να δώσει περισσότερες διευκρινίσεις, ενώ επισήμανε ότι το ζήτημα των αγροτεμαχίων ίσως δεν προλάβει η κυβέρνηση να το συμπεριλάβει στο σχετικό φόρο φέτος.

Την άποψη ότι το Ειδικό Ενιαίο Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Επιφανειών (ΕΕΤΗΔΕ) όχι μόνο δεν πρέπει να καταργηθεί, αλλά να διατηρηθεί (ενδεχομένως με μικρές βελτιώσεις), ως ο μόνος φόρος για την φορολογία της ακίνητης περιουσίας με κατάργηση όλων των άλλων φόρων και ιδιαίτερα των ΦΑΠ 2011 και 2012, καθώς και των φόρων επί των συναλλαγών ακινήτων, εκφράζουν οι αναλυτές της Alpha Bank στο Εβδομαδιαίο Δελτίο οικονομικών Εξελίξεων της τράπεζας που δόθηκε την Πέμπτη στη δημοσιότητα. Σχετικά με τις αναφερόμενες διαφωνίες με την τρόικα όσον αφορά τον φόρο στα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ (ΕΕΤΗΔΕ), η Alpha Bank τονίζει την αξιοσημείωτη αποδοτικότητα της είσπραξης των εσόδων από τον ΕΕΤΗΔΕ, τα οποία ανήλθαν σε 2,86 δισ. ευρώ το 2012 και 490 εκατ. ευρώ στο πρώτο δίμηνο του 2013. Ο στόχος για το α΄εφετινό δίμηνο ήταν 368 εκατ. ευρώ, ενώ για το σύνολο του έτους είναι 3,17 δισ. ευρώ. Αυτή η υψηλή αποδοτικότητα των εισπράξεων από τον ΕΕΤΗΔΕ και η αδυναμία έγκαιρης ολοκλήρωσης των διαδικασιών για την θέσπιση του νέου ενιαίου φόρου επί των ακινήτων, οδήγησε όπως ήταν φυσικό, την κυβέρνηση να προγραμματίσει την είσπραξη του ΕΕΤΗΔΕ με τον ίδιο τρόπο, μέσω της ΔΕΗ, και κατά το 2013, επισημαίνεται στο δελτίο. Σημειώνεται ότι ο ΕΕΤΗΔΕ είναι ο μόνος φόρος που υπερ-αποδίδει τα αναμενόμενα έσοδα (περίπου 2,5 δισ. ευρώ ετησίως) στην κυβέρνηση, παρά το ότι όσοι δεν είχαν τη δυνατότητα να πληρώσουν άμεσα ζήτησαν την απαλλαγή τους ή τον διακανονισμό της πληρωμής σε δόσεις του φόρου που τους αναλογεί (πράγμα που έκαναν άνω των 700.000 φορολογούμενοι) και άλλοι (περίπου 500.000 φορολογούμενοι) δεν πλήρωσαν τον φόρο διότι δεν είχαν τη δυνατότητα, χωρίς, ουσιαστικά, να έχουν καμιά επίπτωση, προστίθεται. «Παρόλα αυτά, εισπράχθηκαν τα 2,86 δισ. ευρώ το 2013 και έσωσαν τον προϋπολογισμό και τη χώρα. Αυτά εισπράχθηκαν κυρίως από αυτούς που είχαν τη δυνατότητα να τον πληρώσουν και η επιβάρυνση των φορολογουμένων με μικρή ή μεγαλύτερη περιουσία από αυτόν τον φόρο, αν και επώδυνη σε πολλές περιπτώσεις, είναι πολύ πιο λογική και πολύ πιο δίκαιη από οποιοδήποτε άλλο φόρο», σημειώνουν οι αναλυτές της Alpha.

«Το πρόβλημα, ωστόσο, όσον αφορά τους φόρους περιουσίας δεν είναι ο ΕΕΤΗΔΕ, αλλά το γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει ήδη αποστείλει τα εκκαθαριστικά και εισπράττει τον φόρο από τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ) του 2010 και σχεδιάζει να εισπράξει επίσης εντός του 2013 και τον ΦΑΠ του 2011 και τον ΦΑΠ του 2012 και ακόμη και τον ΕΕΤΗΔΕ του 2013, όπως προαναφέρθηκε», σημειώνουν. Από τον ΕΕΤΗΔΕ, η κυβέρνηση έχει προγραμματίσει να εισπράξει έσοδα ύψους 3,18 δισ. ευρώ το 2013, ενώ τα έσοδα από τους ΦΑΠ των ετών 2010, 2011 και 2012 θα καταγραφούν στους άμεσους φόρους παρελθόντων ετών, απ' όπου προγραμματίζεται η είσπραξη επιπλέον ποσού 700 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, υπογραμμίζουν οι αναλυτές, «η επιβολή ταυτόχρονα όλων των ανωτέρω φόρων επί των ακινήτων το 2013 (δηλαδή στο πιο κρίσιμο έτος στο οποίο θα πρέπει να εξασφαλιστεί η ανάκαμψη των συναλλαγών στην αγορά ακινήτων και της οικονομίας γενικότερα), συμβάλλει στην περαιτέρω πτώση (αντί για την αναγκαία ανάκαμψη) της ζήτησης και των συναλλαγών επί ακινήτων, η οποία ήδη έχει καταποντιστεί σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα το 2012». Σημειώνεται ότι οι ΦΑΠ 2010, 2011 και 2012 επιβάλλονται το 2013, μολονότι ο ΕΕΤΗΔΕ επιβλήθηκε το 2011 για να αντικαταστήσει τους ανωτέρω φόρους, όταν αυτοί ήταν ανενεργοί λόγω της αδυναμίας έγκαιρης κατάρτισης από την κυβέρνηση της φορολογητέας βάσης των ακινήτων για την επιβολή των φόρων αυτών. «Η επιβολή του ΕΕΤΗΔΕ χωρίς την κατάργηση των ΦΑΠ αποτελεί εξόφθαλμη υπερ-φορολόγηση των ακινήτων και έχει οδηγήσει σε πλήρη αδράνεια την αγορά ακινήτων», τονίζουν οι αναλυτές της Alpha. «Χωρίς δε αναζωπύρωση των συναλλαγών στην αγορά ακινήτων η απόδοση της φορολογίας των ακινήτων θα διαμορφωθεί από εδώ και πέρα σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα με αρνητικές επιπτώσεις στην απόδοση και των άλλων φόρων», υποστηρίζουν. «Όσον αφορά στην απώλεια εσόδων από την κατάργηση ή αναβολή των ΦΑΠ 2011 και 2012, αυτή μπορεί κάλλιστα να εξασφαλιστεί με την απολύτως αναγκαία αύξηση των εσόδων από τους άμεσους και έμμεσους φόρους, μετά τη σημαντική πτώση αυτών των εσόδων στο 4ο 3μηνο του 2012», υποστηρίζει η Alpha Bank, ενώ προσθέτει ότι πηγή εσόδων μπορεί να είναι και η είσπραξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών.