«Μπλόκο» στην πολεοδομική επιβάρυνση των προαστικών οικισμών βάζει η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίνοντας αντισυνταγματική κάθε προσπάθεια επιδείνωσης των όρων διαβίωσης των κατοίκων, αλλά και υποβάθμισης του υπάρχοντος φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος. Σύμφωνα με το ΣτΕ, κάθε νέα πολεοδομική ρύθμιση πρέπει να αποσκοπεί στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων, επισημαίνοντας ότι τα δικαστήρια μπορούν να κάνουν οριακό έλεγχο για την τήρηση της συνταγματικής επιταγής για ορθολογικό χωροταξικό - πολεοδομικό σχεδιασμό της χώρας, σταθμίζοντας (με βάση τα διδάγματα της κοινής πείρας) κατά πόσον υποβαθμίζεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση το περιβάλλον. Παράλληλα το ανώτατο δικαστήριο υπογραμμίζει την ανάγκη εφαρμογής αντικειμενικών κριτηρίων για την χωροταξική - πολεοδομική διαμόρφωση της περιοχής αφού προηγηθεί ειδική επιστημονική μελέτη. Διαφορετικά οι πολεοδομικές τροποποιήσεις δεν μπορεί να είναι συνταγματικά ανεκτές. Ταυτόχρονα αποκρούει την επιβάρυνση περιοχών που έχουν χαρακτηριστεί ως «αμιγούς κατοικίας» με επιπλέον χρήσεις (εμπορικές, εργαστηρίων, γραφείων κ.λπ.) που δεν είναι συμβατές με αυτές, καθώς επιτρέπονται σε περιοχές «γενικής κατοικίας». Η ολομέλεια έκρινε αντισυνταγματική τη ρύθμιση του νόμου 3044/02 που προσδιόριζε σε τμήμα της Ροδόπολης Αττικής τη χρήση «γενικής κατοικίας» (αντί της «αμιγούς») γεγονός που επέτρεπε μεταξύ άλλων και τη λειτουργία επαγγελματικού εργαστηρίου ραφής ενδυμάτων. Κάτοικοι γειτονικών ακινήτων είχαν προσφύγει δικαστικά και στο παρελθόν το ΣτΕ είχε ακυρώσει τμήματα του πολεοδομικού σχεδιασμού της ευρύτερης ζώνης γιατί είχαν ενταχθεί και δασικές εκτάσεις στο γενικό σχέδιο, ενώ προκαλείτο επιβάρυνση και του προαστιακού οικισμού. Με τη νέα απόφαση (27/14) κρίνεται αντισυνταγματική η πολεοδομική ρύθμιση και η δυνατότητα λειτουργίας, επαγγελματικών εργαστηρίων, γιατί επιβαρύνει περιοχή «αμιγούς κατοικίας».

Μόλις 22 ημέρες προθεσμία έχουν οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που επιθυμούν να τύχουν της διευκόλυνσης των 102 μηνιαίων δόσεων (οκτώμισι χρόνια) καταβολής των προστίμων, προκειμένου να «νομιμοποιήσουν» το ακίνητό τους, με την υπαγωγή στο «νόμο καλαφάτη» για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης (ν.4178/13). Στις 6 του ερχόμενου Φεβρουαρίου, λήγει η προθεσμία για την κατάθεση αίτησης υπαγωγής στον νόμο, ενώ μέχρι τις 8 του ίδιου μήνα θα πρέπει να έχουν καταβληθεί το παράβολο και η πρώτη δόση του προστίμου, ώστε οι υπαχθέντες να έχουν τη δυνατότητα να καταβάλουν το υπόλοιπο του προστίμου στις περισσότερες δόσεις που προβλέπει η ρύθμιση. Μετά την εκπνοή των παραπάνω προθεσμιών, οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που εντάσσονται στο νόμο θα έχουν τη δυνατότητα να καταβάλουν το πρόστιμο είτε σε 84 μηνιαίες δόσεις είτε σε 60.

Φρενάρουν συμβόλαια και αγοραπωλησίες ακινήτων, επηρεάζουν την έκβαση δικαστικών διενέξεων και ταλαιπωρούν χιλιάδες πολίτες, που έχουν μπει στις διαδικασίες νομιμοποίησης αυθαιρέτων οι ...αεροφωτογραφίες. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, ξεπερνούν τις 40.000 οι πολίτες που τους τελευταίους έξι μήνες έχουν υποβάλει αίτηση, εγγράφως ή ηλεκτρονικά, ζητώντας από το ελληνικό Δημόσιο να τους χορηγήσει επίσημες αεροφωτογραφίες, ως απαραίτητο υλικό για κάθε είδους νόμιμες υποθέσεις τους, χωρίς να παίρνουν καμία απάντηση από την επίσημη Πολιτεία.

Το αποτέλεσμα είναι οι πολίτες να έρχονται αντιμέτωποι με πολλές και ανυπολόγιστες συνέπειες στις υποθέσεις και τις συναλλαγές τους, ενώ πολλοί από αυτούς έχουν αρχίσει και συνωστίζονται σε ουρές της ταλαιπωρίας, χωρίς αποτέλεσμα. Παράλληλα συνεχείς είναι οι διαμαρτυρίες αγρονόμων τοπογράφων μηχανικών, δικηγόρων και άλλων επαγγελματιών που ασχολούνται με το αντικείμενο, οι οποίοι πιέζονται από τους πελάτες τους να διεκπεραιώσουν εκκρεμείς υποθέσεις ή να ολοκληρώσουν μελέτες για έργα και επενδυτικές προτάσεις, χωρίς επίσης μέχρι τώρα οι αρμόδιοι να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα, που διαρκώς διογκώνεται. Ο χρόνος αναμονής για μία αεροφωτογραφία έχει ήδη ξεπεράσει το εξάμηνο, με άγνωστη συνέχεια. Οταν λειτουργούσε ο ΟΚΧΕ ο πολίτης έπαιρνε το αντίτυπο σε μία ημέρα και υπήρχε σχεδιασμός να την προμηθεύεται αυτομάτως μέσω ηλεκτρονικής ψηφιακής εφαρμογής, που ήταν στη φάση της εφαρμογής μέσω προγράμματος με χρήματα από το ΕΣΠΑ. Οι ουρές στη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού (ΓΥΣ) είναι πρωτόγνωρες. Οι πολίτες που θέλουν να νομιμοποιήσουν τα αυθαίρετά τους αναζητούν αεροφωτογραφίες με κάθε τρόπο. Είναι εντυπωσιακό ότι το ΥΠΕΚΑ έχει δημιουργήσει το μεγάλο πρόβλημα παροπλισμού του αρχείου του ΟΚΧΕ, ενώ είναι το ίδιο υπουργείο που έχει προβλέψει στο νόμο για τα αυθαίρετα ότι οι αεροφωτογραφίες αποτελούν επίσημο αποδεικτικό στοιχείο του χρόνου κατασκευής του αυθαιρέτου. Οι πολίτες αναζητούν τις αεροφωτογραφίες για να αποδείξουν την παλαιότητα του ακινήτου τους, με βάση την οποία πληρώνουν χαμηλότερα πρόστιμα. Οι ειδικοί τονίζουν ότι από μόνο του το αρχείο της ΓΥΣ σε καμία περίπτωση δεν καλύπτει τις ανάγκες των ενδιαφερομένων. Η λειτουργία των δύο αρχείων είναι συμπληρωματική, λένε οι ειδικοί, και ότι το αρχείο του ΟΚΧΕ υπερτερεί σε σχέση με το αρχείο της ΓΥΣ στο θέμα των αυθαιρέτων, γιατί ο ΟΚΧΕ διαθέτει αεροφωτογραφίες σε μεγάλες κλίμακες (1:6.000 - 1:8.000) που επιτρέπουν την αναγνώριση ακόμα και πολύ μικρών κτισμάτων.

Πολλοί από τους ενδιαφερόμενους αναγκάζονται να στραφούν λοιπόν σε ιδιωτικές εταιρείες και σε εταιρείες που εμπορεύονται δορυφορικά δεδομένα υψηλής ανάλυσης, ξοδεύοντας πολύ περισσότερα χρήματα, τα οποία στην περίπτωση των δορυφορικών δεδομένων καταλήγουν στο εξωτερικό, αντί να ενισχυθεί η ελληνική αγορά. Το κόστος αγοράς μιας δορυφορικής εικόνας αρχείου είναι κατ' ελάχιστον 250 ευρώ, ενώ μια αεροφωτογραφία του ΟΚΧΕ κοστίζει 10 ευρώ. Το ψηφιακό έργο που καταργήθηκε είχε ως στόχο να εξαλείψει τα προβλήματα αυτά.

Οι ιδιοκτήτες εκτός σχεδίου αυθαιρέτων, που εντάσσονται στις κατηγορίες τακτοποίησης με αναστολή κατεδάφισης του αυθαιρέτου για 30 έτη, προκειμένου να πετύχουν οριστική νομιμοποίηση, θα κληθούν πάλι να πληρώσουν. Τα επιπλέον χρήματα θα τα καταβάλουν ξανά στο Δημόσιο, στην υπό σύσταση «τράπεζα γης», για αγορά συντελεστή δόμησης, ίσης αξίας με τα τετραγωνικά της υπέρβασης δόμησης, για τα οποία θα έχουν ήδη πληρώσει πρόστιμο τακτοποίησης. Σε πολλές περιπτώσεις το συνολικό κόστος του προστίμου τακτοποίησης και της αγοράς δικαιωμάτων δόμησης θα ξεπεράσει την πραγματική αξία του αυθαιρέτου. Πολλοί ιδιοκτήτες θα μπουν σε οικονομική περιπέτεια, τουλάχιστον για όσο διάστημα η αγορά ακινήτων βρίσκεται σε κάθετη πτώση. Πάντως προϋπόθεση για την οριστική νομιμοποίηση είναι η περιοχή στην οποία βρίσκεται το αυθαίρετο να μπει στο σχέδιο. Ο ιδιοκτήτης του αυθαιρέτου που η περιοχή του θα μένει εκτός πολεοδομικού σχεδίου, μετά τα 30 έτη της τακτοποίησης θα βρεθεί ξανά αντιμέτωπος με τις συνέπειες της κατεδάφισης και των προστίμων αυθαιρέτων!