Το σταυρόλεξο των οικοδομικών συνεταιρισμών

Εντός του Σεπτεμβρίου, αρχίζει κύκλος συναντήσεων της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος με δημάρχους και περιφερειάρχες, ενώ παράλληλα το υπουργείο περιμένει αμέσως μόλις προκύψουν τα νέα όργανα διοίκησης της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) και της Ενωσης Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ) να προχωρήσει σε συνεννοήσεις και κεντρικές προγραμματικές συμφωνίες, προκειμένου να αρχίσει να καταρτίζει τη λίστα των προσφερόμενων ανά την επικράτεια περιοχών για τη μετακόμιση των οικοδομικών συνεταιρισμών. Ταυτοχρόνως, αρχίζει η μάχη μεταξύ των συνεταιρισμών για τις εκτάσεις «φιλέτα» κοντά σε μεγάλα αστικά κέντρα και τουριστικές περιοχές, καθώς οι ενδιαφερόμενοι θα έχουν δικαίωμα να υποβάλουν πρόταση προτίμησης της περιοχής που τους ενδιαφέρει, ενώ προβλέπονται εννέα κριτήρια αξιολόγησης, με βάση τα οποία θα μπουν οι δικαιούχοι οικοδομικοί συνεταιρισμοί σε σειρά προτεραιότητας, για την ανταλλαγή της έκτασης. Το υπουργείο Περιβάλλοντος, που έχει από το νόμο αναλάβει την ευθύνη να εντοπίσει και να οριοθετήσει τις περιοχές για τη μετακόμιση των οικοδομικών συνεταιρισμών, στον πυρήνα είτε πλησίον σε «εγκαταλελειμμένους, μικρούς και φθίνοντες οικισμούς» της ελληνικής περιφέρειας, ζητεί από τους δήμους και τις περιφέρειες να εκδηλώσουν ενδιαφέρον υποδεικνύοντας προσφερόμενες εκτάσεις, ώστε να προχωρήσει παράλληλα η εκπόνηση Ειδικών Σχεδίων Περιβαλλοντικής Αναβάθμισης και Ανάπτυξης (ΕΣΠΕΡΑΑ), όπως ονομάζονται τα νέα τοπικά σχέδια που θα γίνουν σε κάθε περιοχή, προβλέποντας τη χωροθέτηση των οικοδομικών συνεταιρισμών. Σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος, η λίστα με τις προσφερόμενες εκτάσεις που αρχίζει να καταρτίζεται θα βγει στον αέρα στις αρχές του νέου έτους, ενώ νωρίτερα, τον Οκτώβριο, θα δοθεί σε δημόσια διαβούλευση προκειμένου να ψηφιστεί πριν από το τέλος του έτους από τη Βουλή το σχέδιο νόμου για την ήδη θεσμοθετημένη τράπεζα γης, που θα καθορίσει όλες τις λεπτομέρειες για τις ανταλλαγές των εκτάσεων, οι οποίες θα γίνουν με μαθηματικό τύπο.

Η μεγάλη μετακόμιση των οικοδομικών συνεταιρισμών προγραμματίζεται για το καλοκαίρι του 2015, αφού στο μεταξύ οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί που διαθέτουν εκτάσεις με ακλόνητους τίτλους και ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς κληθούν από το υπουργείο Περιβάλλοντος να υποβάλουν αίτηση για ανταλλαγή γης και μετακόμιση στην περιφέρεια. Από τη χρονική στιγμή που θα κατατεθούν οι αιτήσεις, οι διαδικασίες εγκρίσεων, ανταλλαγής της έκτασης και εν συνεχεία πολεοδόμησης και δόμησης, σύμφωνα με το νέο νόμο, θα «τρέξουν» ταχύτατα. Μάλιστα προβλέπονται συνέπειες ακόμη και απώλειας του δικαιώματος ανταλλαγής για όσους συνεταιρισμούς χάσουν τις προθεσμίες. Σημειώνεται ότι λίγοι, περί τους 30, υπολογίζονται οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί στους οποίους ο νέος νόμος επιτρέπει να παραμένουν στην έκταση που διαθέτουν σε Αττική ή οποιοδήποτε άλλο σημείο της χώρας και να την αξιοποιήσουν υπό αυστηρές προϋποθέσεις.

Πρόκειται για συνεταιρισμούς που διαθέτουν νομίμως δασικές μεν εκτάσεις αλλά με ρυμοτομικό σχέδιο και οικιστική καταλληλότητα, το οποίο έχει εγκριθεί πριν από την ισχύ της αυστηρής δασικής προστασίας του Συντάγματος 1975. Οι περιοχές που μπορούν να πολεοδομηθούν από ιδιώτες και να μεταφερθούν εκεί τα δικαιώματα των οικοδομικών συνεταιρισμών είναι: εδαφικές εκτάσεις που βρίσκονται εκτός σχεδίου πόλεως, εκτός οικισμών προ του 1923, καθώς και εκτός οικισμών μέχρι 2.000 κατοίκους, οι οποίες ανήκουν κατά κυριότητα σε ένα ή, εξ αδιαιρέτου, σε περισσότερα φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου, ή ανήκουν κατά διαιρετά τμήματα σε ένα ή, εξ αδιαιρέτου, σε περισσότερα φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου ή και σε φορείς αστικού αναδασμού ή Οικοδομικούς Συνεταιρισμούς.

Σε κάθε περίπτωση, για την πολεοδόμηση των εκτάσεων και την κατασκευή των απαιτούμενων έργων σε αυτές απαιτείται περιβαλλοντική αδειοδότηση. Οι συνεταιρισμοί μπορούν να μετακομίσουν για να χτίσουν τόσο στον πυρήνα όσο και στην ευρύτερη περιοχή μικρών οικισμών στην ηπειρωτική Ελλάδα, εκτός των περιοχών Αττικής, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Πάτρας, Βόλου, Λάρισας, Ηρακλείου Κρήτης και μεγάλων νησιών εκτός Ρόδου, Κρήτης και Εύβοιας. Η έκταση που αποδίδεται ως αντάλλαγμα πρέπει να βρίσκεται στην ίδια η σε όμορη περιφέρεια με το ακίνητο ανταλλαγής, ενώ κατ' εξαίρεση τα ακίνητα ανταλλαγής που βρίσκονται εντός Αττικής δύναται να ανταλλάσσονται με εκτάσεις σε όλη την επικράτεια. Οι περιοχές προς πολεοδόμηση ορίζονται κατόπιν αιτήματος (τοπική αυτοδιοίκηση, δασικές υπηρεσίες, ελληνικό Δημόσιο) και δημιουργούνται ζώνες υποδοχής συντελεστή δόμησης. Οι ζώνες τοποθετούνται δίπλα σε υπάρχοντες οικισμούς. Οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί χτίζουν κυρίως κατοικία και ορισμένες συνοδές χρήσεις, όπως αθλητικές εγκαταστάσεις και αθλοπαιδιές, πολύ μικρά καταστήματα άμεσης εξυπηρέτησης αναγκών, υποδομές κοινής ωφέλειας). Για αυτές τις περιοχές ιδιωτικής πολεοδόμησης οικοδομικών συνεταιρισμών μειώνεται ο μέσος συντελεστής δόμησης για κατοικίες από 0,6 σε 0,4.