Τι αλλάζει για τα εξ αδιαιρέτου εκτός σχεδίου

Ανοίγει ο δρόμος προκειμένου πάνω από 120.000 συνιδιοκτήτες ακινήτων σε όλη την Ελλάδα - που έχουν χτίσει σε εκτός σχεδίου περιοχές σε εξ αδιαιρέτου γήπεδα (οικόπεδα) - να αποκτήσουν την απόλυτη κυριότητα του κτίσματος που τους αναλογεί.
Η διευθέτηση θα γίνει μέσω της σύστασης κάθετης ιδιοκτησίας. Αν και το μέτρο αυτό προβλέπεται από πέρυσι με τον τελευταίο νόμο για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων, εντούτοις, μέχρι στιγμής, δεν έχει ολοκληρωθεί το Προεδρικό Διάταγμα που θα ορίζει τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες μπορεί να υλοποιηθεί.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα χιλιάδες ιδιοκτήτες να μην μπορούν να προσδιορίζουν επακριβώς την περιουσία τους. Σύμφωνα μάλιστα με νομικούς και συμβολαιογραφικούς κύκλους, το πρόβλημα διογκώθηκε ακόμη περισσότερο μετά τη μαζική τακτοποίηση αυθαιρέτων επειδή, όπως εξηγούν, έχουν δημιουργηθεί περισσότερες συνιδιοκτησίες στα εντός σχεδίου οικόπεδα και ακόμη περισσότερες στα εκτός σχεδίου αγροτεμάχια.
Κατά τους ίδιους κύκλους, το πρόβλημα αναμένεται να διογκωθεί ακόμη περισσότερο μετά την υποχρέωση υποβολής του Ε9 όλων των τακτοποιημένων χώρων, με συνέπεια να αυξηθεί η συνιδιοκτησία σε εξ αδιαιρέτου οικόπεδα.
Το Προεδρικό Διάταγμα, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή μέσα στο επόμενο διάστημα. Η ρύθμιση θα αφορά όλες τις κατασκευές είτε είναι νόμιμες είτε είναι παράνομες. Και αυτή τη στιγμή γίνεται προσπάθεια να συμμορφωθούν οι διατάξεις του Προεδρικού Διατάγματος με την πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας για τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης.
Τα νομικά όπλα στη φαρέτρα του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι, μεταξύ άλλων, η έκδοση οικοδομικής άδειας και το δικαίωμα ανάκλησής της αν δεν είναι συμβατή με τις χρήσεις γης και τους πολεοδομικούς περιορισμούς που ισχύουν για κάθε περιοχή.

Επιπλέον, σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Περιβάλλοντος, η λογική της… υπεράσπισης της σύστασης κάθετης ιδιοκτησίας στο Συμβούλιο της Επικρατείας θα στηριχθεί και στις διατάξεις του πρόσφατου νόμου (4258) που εισηγήθηκε στη Βουλή ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Νίκος Ταγαράς και αφορά τη διάσπαση του όγκου του κτιρίου.
Εδώ, μεταξύ άλλων, προβλέπονται η προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης του διαδρόμου που ενώνει τα δύο κτίρια και ο περιορισμός της κάλυψης για να μη δημιουργούνται κατατμήσεις και οικόπεδα σε εκτός σχεδίου περιοχές.
Ωστόσο, σύμφωνα με νομικούς κύκλους, υπάρχουν αντιδράσεις από μεγάλους παίκτες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της κτηματαγοράς για να μην αλλάξει η κατάσταση. Γιατί; «Επειδή τώρα μπορούν να αγοράζουν πιο φθηνά» λένε.
Επί της ουσίας, είναι μια μορφή διαιρεμένης ιδιοκτησίας όπου - κατά 90% - σε ένα μικρό αγροτεμάχιο έχτιζαν πολλοί ιδιοκτήτες διαφορετικά σπίτια, με συνέπεια να υπάρχουν πολλά προβλήματα στις δικαιοπραξίες - και κατά βάση στις μεταβιβάσεις.

Ωστόσο, με το ισχύον καθεστώς στα χαρτιά είναι όλοι συνιδιοκτήτες. Με το υπό κατάθεση Προεδρικό Διάταγμα - σε συνδυασμό με τον τελευταίο νόμο για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων - ανοίγει ο δρόμος, μέσω της σύστασης κάθετης ιδιοκτησίας, το κάθε παιδί-ιδιοκτήτης να αποκτήσει την απόλυτη κυριότητα - αποκλειστική χρήση - του κτίσματος που του αναλογεί. Δηλαδή μπορούν να γίνουν τόσες κάθετες συστάσεις όσα και τα κτίσματα στο αδιαίρετο και κοινό οικόπεδο.
Η σύσταση κάθετης ιδιοκτησίας - πολλά αυτοτελή κτίσματα σε ένα αδιαίρετο και κοινό οικόπεδο - απαγορεύτηκε με νόμο από το 1992. Πριν από το 1992 επιτρεπόταν με όρους: για παράδειγμα, μπορούσε να γίνει μόνο σε αγροτεμάχια έξι στρεμμάτων.
Ωστόσο, είναι κοινό μυστικό ότι παρά την απαγόρευση το μέτρο εφαρμοζόταν χωρίς καμία νομική κάλυψη - χωρίς δηλαδή να γίνεται κάθετη σύσταση - σε πολλές περιοχές, ιδίως παραλιακές, όπου κατά βάση υπάρχουν μικρά αγροτεμάχια.
Στα χαρτιά η απαγόρευση της σύστασης κάθετης ιδιοκτησίας τέθηκε σε εφαρμογή τα τελευταία 22 χρόνια για να μη δημιουργηθούν ψευτοοικισμοί χωρίς υποδομές. Στην πράξη όμως τα πράγματα εξελίχθηκαν τελείως διαφορετικά, με εκατοντάδες τέτοιους οικισμούς να ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια.