Νέες επιβαρύνσεις «κρύβει» για χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων η υποχρεωτική αναγραφή στο έντυπο Ε9 των στοιχείων όλων των αυθαίρετων κτισμάτων που νομιμοποιήθηκαν με το νόμο 4014/2011. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι όλοι οι φόροι, μεταβιβάσεων, δωρεών, γονικών παροχών, καθώς και τα τεκμήρια διαβίωσης, αλλά πρωτίστως νέος ενιαίος φόρος επί των ακινήτων που έρχεται από τις αρχές του 2014, θα υπολογίζονται επί των αυξημένων τετραγωνικών μέτρων που θα αναγράψουν στο Ε9 οι ιδιοκτήτες, αυξάνοντας τα «κέρδη» της εφορίας.

Η υποχρέωση, πάντως, αναγραφής των αυθαίρετων κτισμάτων, όπως αναφέρεται σε εγκύκλιο του υπουργείου Οικονομικών, προβλέπεται ήδη από το 2005, οπότε με σχετική εγκύκλιο-διαταγή (ΠΟΛ.1047/10.3.2005 «Συμπληρωματικές οδηγίες για την υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων (έντυπο Ε9) έτους 2005»), είχε διευκρινιστεί ότι σε περίπτωση που τα τετραγωνικά μέτρα κτίσματος υπερβαίνουν αυτά που αναγράφονται στο συμβόλαιο ή την οικοδομική άδεια, ο υπόχρεος, για τις ανάγκες συμπλήρωσης του εντύπου, πρέπει να αναγράψει το πραγματικό γεγονός και όχι ό,τι αναφέρεται στον τίτλο κτήσης ή την οικοδομική άδεια. Θα πρέπει εξάλλου να αναφερθεί ότι οι διατάξεις του ν.4014/2011 ορίζουν ότι για τις αυθαίρετες κατασκευές και αλλαγές χρήσης που εξαιρούνται της επιβολής κυρώσεων με βάση τις διατάξεις του ίδιου νόμου δεν οφείλονται αναδρομικά ασφαλιστικές εισφορές και οποιοσδήποτε φόρος, καθώς και οποιασδήποτε μορφής πρόστιμα και τέλη. Τυχόν, όμως, ήδη καταβληθέντες φόροι, τέλη και πρόστιμα δεν αναζητούνται.

Στο πλαίσιο λοιπόν αυτό και με βάση τις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας τα αυθαίρετα κτίσματα και οι αυθαίρετες αλλαγές χρήσεις υποχρεωτικά πρέπει να αναγραφούν στη δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) στην κατάσταση και χρήση τους, όπως αυτή προκύπτει από την αίτηση υπαγωγής τους στη ρύθμιση των διατάξεων του ν.4014/2011, σε συνδυασμό πάντοτε με την πραγματικότητα, στο έτος που έπεται της ημερομηνίας αίτησης υπαγωγής τους στη ρύθμιση των διατάξεων αυτών. Υπενθυμίζεται ότι εφόσον οι αυθαίρετες κατασκευές και αλλαγές χρήσεις εξαιρούνται της επιβολής κυρώσεων με βάση το ν. 4014/2011, δεν θα επιβληθούν κυρώσεις και αναδρομικοί φόροι ούτε για την παράλειψη αναγραφής τους στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9) προηγούμενων ετών. Ωστόσο, σε περίπτωση ορθής αναγραφής των ακινήτων (με τις αυθαίρετες κατασκευές) στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων προηγούμενων ετών δεν τίθεται θέμα διόρθωσής τους και απάλειψης των αυθαίρετων κατασκευών, μετά την τακτοποίησή τους με το ν.4014/2011. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ιδιοκτήτες έχουν προθεσμία για την υποβολή των δηλώσεων στοιχείων ακινήτων (έντυπο Ε9) έως και τις 15 Σεπτεμβρίου, ανεξάρτητα από το τελευταίο ψηφίο του ΑΦΜ τους.

Στην τελευταία έκθεσή του το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επισημαίνει χαρακτηριστικά ότι «θα είναι τεράστια πρόκληση» η εφαρμογή του νέου φόρου και η εκπλήρωση του στόχου για έσοδα 2,7 έως 2,9 δισ. ευρώ το 2014. Το τελευταίο αυτό ποσό προκύπτει εάν φτάσει στα ταμεία το 70% των συνολικών φόρων, που επιβάλλονται, κάτι που οι τεχνοκράτες του διεθνούς οργανισμού φαίνεται να θεωρούν εξαιρετικά αμφίβολο. Οπως υπολογίζει, για να εξασφαλιστεί ποσοστό είσπραξης 85%, όπως συμβαίνει με το λεγόμενο χαράτσι της ΔΕΗ, και όχι 66,5%, όπως συμβαίνει με το ΦΑΠ, θα πρέπει να μπουν στο κυνήγι της είσπραξης τουλάχιστον 300 επιπλέον άτομα από τη φορολογική διοίκηση.Το Ταμείο συστήνει εμμέσως να διατηρηθεί το σύστημα είσπραξης του φόρου, μέσω της ΔΕΗ, ΔΕΗ ενώ επισημαίνει την ανάγκη να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των εφοριακών, που θα αναλάβουν το έργο της είσπραξης. Οπως επισημαίνεται στην έκθεση, αν και ο Ενιαίος Φόρος Ακινήτων διευρύνει τη φορολογική βάση, με την προσθήκη κατηγοριών ακινήτων, τα οποία σήμερα φέρουν μηδαμινές επιβαρύνσεις, όπως είναι, για παράδειγμα, τα αγροτεμάχια και τα μη ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα, θα πρέπει να θεωρείται «μεταβατικό μόνο βήμα» στην κατεύθυνση ενός σύγχρονου φορολογικού πλαισίου για τα ακίνητα. Και τούτο διότι φέρει «σοβα ρούς περιορισμούς», που ισχύουν και σήμερα με το ΦΑΠ. Αυτοί, σύμφωνα με το Ταμείο, είναι οι ακόλουθοι: α) Ο φόρος βασίζεται στα δικαιώματα ιδιοκτησίας και όχι στο σύνολο της περιουσίας (π.χ. εάν δύο άτομα κατέχουν από κοινού ένα ακίνητο, κάθε άτομο αξιολογείται βάσει του μεριδίου ιδιοκτησίας του).

β) Η διαχείριση του φόρου εξαρτάται από την ειλικρίνεια των φορολογουμένων, δεδομένης της έλλειψης περιουσιολογίου.

γ) Η μέθοδος υπολογισμού του φόρου δεν συνδέεται απόλυτα με την εμπορική αξία του ακινήτου.

δ) Το 40% των εσόδων, που υπολογίζεται να εισπραχθούν από το νέο φόρο, προέρχεται από τις κατηγορίες ιδιοκτητών, που φορολογούνται με τους τρεις χαμηλότερους συντελεστές.

Για το ΔΝΤ ο κίνδυνος υστέρησης των εσόδων από τον ενιαίο φόρο είναι μεγάλος, καθώς, όπως υπογραμμίζει, «η είσπραξη θα βασίζεται στις προσωπικές δηλώσεις των φορολογουμένων, όπως περίπου συμβαίνει σήμερα με το ΦΑΠ, και σε αντίθεση με το φόρο, που εισπράττεται μέσω της ΔΕΗ, ο οποίος αποστέλλεται με τους λογαριασμούς σε όλα τα νοικοκυριά».