Real Estate News NETWORKSOCIALOPINION.GR | INVESTNEWS.GR | PARATIRITIS.GR | PREMIUM.PARATIRITIS.GR

realestatenews.gr

Μαχη εκπτώσεων

Τους τελευταίους μήνες, όσο η ύφεση βαθαίνει και η ρευστότητα εξαφανίζεται από την αγορά, οι ιδιοκτήτες ακινήτων προς πώληση αλλά και οι κατασκευαστές αναγκάζονται να ρίξουν περισσότερο τις τιμές. Η πτώση των τιμών σε σχέση με το 2008 υπολογίζεται στο 25% έως 30%, με τα μεγαλύτερα ποσοστά να καταγράφονται στις λεγόμενες ακριβές περιοχές.Υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι τιμές φτάνουν να πέφτουν ακόμα και κάτω από το κόστος κατασκευής, κυρίως σε περιοχές εκτός της Αττικής καθώς και στις λεγόμενες ακριβές περιοχές - και αυτό λόγω της απουσίας αγοραστικού ενδιαφέροντος. Ωστόσο, η πτώση δεν είναι ανάλογη αυτής που αντιμετώπισε η αγορά ακίνητων σε χώρες όπως η Ισπανία, που επίσης βρίσκονται στη δίνη της οικονομικής κρίσης. Το χαρακτηριστικό της ελληνικής αγοράς είναι, ότι πάνω από το 90% των ελλήνων κατασκευαστών (συνολικά υπολογίζονται στις 12.000 επιχειρήσεις) είναι μικρομεσαίοι χωρίς προβλήματα τραπεζικού δανεισμού και με σχετικά μικρό αριθμό ακινήτων στην κατοχή τους (περίπου 8-9 ακίνητα ο καθένας). Αντίθετα στην Ισπανία η αγορά ακινήτων βασιζόταν σε μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες οι οποίες ήταν εκτεθειμένες σε τραπεζικό δανεισμό, με αποτέλεσμα η κρίση να επηρεάσει σε μεγαλύτερο βαθμό τις τιμές και η πτώση τους να είναι σημαντικά πιο έντονη.Πάντως, δεν λείπουν και στην Ελλάδα επιχειρήσεις του κλάδου των κατασκευών που λόγω της έκθεσής τους στον τραπεζικό δανεισμό έφτασαν ακόμη και στην πτώχευση, ή επιχειρηματιών που για να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους φτάνουν να ρίχνουν τις τιμές των ακίνητων τους ακόμα και πάνω από 50%. Ωστόσο αυτό αφορά μεμονωμένες περιπτώσεις.

Η ανάκαμψη δεν θα έλθει ούτε το 2014

Η ζοφερή πραγματικότητα με την κατακόρυφη πτώση τιμών και συναλλαγών δεν σημαίνει ότι η αγορά κατοικίας έπιασε πάτο. Πολύ περισσότερο όταν όλα δείχνουν ότι οι αρχικές εκτιμήσεις για σταθεροποίηση της εθνικής οικονομίας το 2013 και επαναφορά σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης το 2014 δεν είναι ρεαλιστικές ενώ η φορολογία των ακινήτων είναι πλέον βαριά και οι στρόφιγγες των δανείων από τις τράπεζες δεν πρόκειται να ανοίξουν σύντομα. Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται δεν είναι αν θα σταματήσει η κατρακύλα στην αγορά κατοικίας αλλά πόσο ακόμη θα διαρκέσει. Όμως, απάντηση δεν μπορεί να δοθεί από την στιγμή που δεν υπάρχει ακόμη ορατότητα στο θέμα της εξόδου της οικονομίας από το τούνελ της ύφεσης στο οποίο βρίσκεται και οι πραγματικές ανάγκες του εγχώριου τραπεζικού συστήματος σε κεφάλαια και ρευστότητα δεν είναι γνωστές. Αυτό πρακτικά μεταφράζεται σε νέες χιλιάδες χαμένες εργασίας αλλά και σε δραστική μείωση του ποσοστού ιδιοκατοίκησης και σε συρρίκνωση του πλούτου των ελλήνων.Η οικοδομή ήταν επί δεκαετίες μια από τις ατμομηχανές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Σημειώνεται ότι διάφορες μελέτες στο παρελθόν, π.χ. Εθνικής Τράπεζας, εκτιμούν ότι τα οικιστικά ακίνητα αντιπροσωπεύουν το 70% έως 80% του πλούτου των ελληνικών νοικοκυριών κατά μέσο όρο ενώ τα επίσημα στοιχεία εμφανίζουν ότι το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα είναι ένα από τα υψηλότερα, αν όχι το υψηλότερο, στην ευρωζώνη και την ΕΕ. Κάποιοι αναλυτές, σύμβουλοι επιχειρήσεων θεωρούν ότι το ποσοστό ιδιοκατοίκησης βρίσκεται κοντά στο 80% ενώ άλλοι θεωρούν ότι βρίσκεται μεταξύ 50% και 60% αν αναπροσαρμοσθεί για ακίνητα, π.χ. παλιά σπίτια στο χωριό, που αποτελούν περιουσία αλλά δεν είναι ουσιαστικά κατοικήσιμα.

Η αμύθητη περιουσία των τεσσάρων

Οι ραγδαίες αλλαγές που δρομολογούνται στον τραπεζικό χάρτη επηρεάζουν άμεσα την αγορά ακινήτων. Εφόσον για παράδειγμα ολοκληρωθεί η συγχώνευση Εθνικής και Eurobank το χαρτοφυλάκιο των ακινήτων του κοινού σχήματος θα ξεπερνά τα 2,5 δισ. ευρώ. Η Εθνική διαθέτει χιλιάδες ακίνητα όλων των ειδών, κατοικίες, καταστήματα, γραφεία, βιομηχανικούς και αποθηκευτικούς χώρους. Η εμπορική αξία της ακίνητης περιουσίας ανέρχεται σε 1,5 - 2 δισ. ευρώ. Εκτιμάται ότι διαθέτει περισσότερα από 1.650 κτίρια και εκατοντάδες υποκαταστήματα που τα περισσότερα είναι ιδιόκτητα. Η «Εθνική Πανγαία ΑΕΕΑΠ», εταιρεία του ομίλου που ιδρύθηκε για να εισαχθεί στο χρηματιστήριο, πήρε το 2010 «προίκα» 240 ακίνητα εγγραφείσας αξίας 900 εκατ. ευρώ. Οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες και η ύφεση στην κτηματαγορά ανέβαλαν την είσοδο της εταιρείας στο Χ.Α., κάτι που τώρα μπορεί να γίνει μέσω της εισηγμένης Eurobank Properties. Η Eurobank Properties είναι leader στην αγορά, διαθέτει ένα χαρτοφυλάκιο ακινήτων αξίας άνω των 630 εκατ. ευρώ με κτίρια επιφάνειας άνω των 200.000 - 250.000 τ.μ. σε Ελλάδα (αξία 462,9 εκατ.), Σερβία, Ρουμανία, Ουκρανία. Παράλληλα, έχει ταμειακά διαθέσιμα της τάξης των 146 εκατ. ευρώ. Σημαντική για την εταιρεία είναι η παρουσία της καναδικής εταιρείας επενδύσεων Fairfax Financial Holdings Limited, η οποία κατέχει το 19,12% της Eurobank Properties και δείχνει ότι οι ξένοι θεσμικοί στρέφουν το βλέμμα τους στην ελληνική αγορά. Η εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Trastor του ομίλου Πειραιώς μπορεί πλέον να ενισχυθεί και με το σημαντικό χαρτοφυλάκιο ακινήτων που διαθέτουν η Αγροτική Τράπεζα και η Γενική. Αγνωστο είναι ακόμη τι πρόκειται να πράξει στον συγκεκριμένο τομέα η επίσης εισηγμένη MIG Real Estate, αλλά και το κοινό σχήμα Alpha Bank - Emporiki.

Μετά τις εξελίξεις που δρομολογούνται δεν αποκλείεται να υπάρξουν νέα σχήματα με τη συμμετοχή ξένων επενδυτών που βλέπουν καλές ευκαιρίες στο ελληνικό real estate, το οποίο πλέον βρίσκεται σε φάση distress. Οι τρεις εισηγμένες εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητα διαθέτουν σημαντικό χαρτοφυλάκιο με ακίνητα τα οποία προ κρίσης θεωρούνταν «φιλέτα». Η Eurobank Properties διαθέτει 49 ακίνητα στην Ελλάδα αξίας 462 εκατ. ευρώ με μεικτή ενοικιάσιμη επιφάνεια 255/214 τ.μ. Στη Σερβία διαθέτει 2 ακίνητα αξίας 19,4 εκατ. επιφάνειας 3.755 τ.μ., στη Ρουμανία 3 ακίνητα 37.552 τ.μ. και αξίας 76,4 εκατ. καθώς και ένα ακίνητο στην Ουκρανία 542 τ.μ. αξίας 3,2 εκατ. ευρώ. Ακίνητα Το χαρτοφυλάκιο της Trastor αποτελείται από 10 εμπορικά και επαγγελματικά ακίνητα και ένα χαρτοφυλάκιο 14 πρατηρίων υγρών καυσίμων, σε όλη την Ελλάδα. Οι μισθωτές περιλαμβάνουν μεγάλους οργανισμούς και εταιρείες λιανικής, όπως: Τράπεζα Πειραιώς, BP Ελλάς, Όμιλος Inditex και η H&M. Τα πιο σημαντικά ακίνητα είναι κτίριο στη Λ. Αλίμου αξίας 11,2 εκατ. ευρώ, κτίριο στη Λ. Συγγρού 87 9.248 τ.μ. που μισθώνει η Τράπεζα Πειραιώς και έχει εμπορική αξία 16,5 εκατ. ευρώ. Επίσης, κτίριο 2.207 τ.μ. στα Λαδάδικα Θεσσαλονίκης αξίας 8 εκατ. ευρώ. H MIG Real Estate διαθέτει 33 ακίνητα, κυρίως κτίρια γραφείων καταστήματα και ακίνητα που στεγάζονται τράπεζες. Στα πιο σημαντικά ακίνητο στην οδό Βουκουρεστίου και Βαλαωρίτου 452 τ.μ. (κενό) που αποτιμάται 1,4 εκατ. Επίσης, κτίριο γραφείων 2.885 τ.μ. στην Καλλιθέα με αποτίμηση 3,7 εκατ., κτίριο γραφείων και τραπεζικό κατάστημα 1.425 τ.μ. στην οδό Τζορτζ 4 στην Αθήνα με αξία 2,1 εκατ. ευρώ.

Δόμηση : Ταβάνι στο ύψος

«Μπλόκο» στους αυξημένους συντελεστές δόμησης και στην κατασκευή μεγαλύτερων σε όγκο και ύψος κτιρίων βάζει το Συμβούλιο της Επικρατείας, ακόμα και σε περιοχές που κτίστηκαν υπερβολικά, με αυθαιρεσίες που ξεπερνούσαν τα επιτρεπόμενα από το ρυμοτομικό σχέδιο όρια. Ακολουθώντας την αυστηρή συνταγματική γραμμή του ορθολογικού σχεδιασμού των πόλεων και την απαγόρευση επιδείνωσης των συνθηκών διαβίωσης, το ΣτΕ δέχθηκε επίσης ότι όταν πρόκειται να κατεδαφιστούν κτίσματα που ξεπέρασαν τα πολεοδομικά όρια για να ανεγερθούν στη θέση τους άλλα, τα νέα αυτά κτίρια δεν μπορούν να ταυτιστούν με τα παλιά, αλλά πρέπει να γίνουν μικρότερα (σε όγκο και ύψος), στο μέγεθος που επέτρεπε το ισχύον ρυμοτομικό. Και είναι αδιάφορο το γεγονός ότι μπορεί στο μεταξύ να έχει δημιουργηθεί μία διαφορετική πραγματική κατάσταση στην περιοχή, λόγω της παράνομης ανέγερσης οικοδομών. Βάζοντας τις «κόκκινες γραμμές» για κάθε πολεοδομική αλλαγή, το ΣτΕ δέχεται (207/12) ερμηνεύοντας το άρθρο 24 του Συντάγματος ότι κάθε νέα ρύθμιση δεν επιτρέπεται να οδηγεί σε επιδείνωση του υφιστάμενου οικιστικού περιβάλλοντος. Δεν μπορεί -τονίζει- να οδηγεί σε μείωση των ελεύθερων χώρων ή σε αύξηση του ποσοστού κάλυψης, του συντελεστή δόμησης και του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους, στοιχείων που είναι ουσιώδη για τον πολεοδομικό σχεδιασμό, καθώς συνεπάγονται αύξηση της οικιστικής πυκνότητας και επομένως επιδείνωση των όρων διαβίωσης των κατοίκων τους.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση το Ε' τμήμα ΣτΕ «μπλόκαρε» την προσπάθεια ανέγερσης Κέντρου Υγείας αστικού τύπου και κτιρίων προνοίας (βρεφονηπιακοί σταθμοί κ.λπ.) στα Χανιά, στη θέση όπου υπάρχει το παλιό νοσοκομείο της πόλης. Κατά το ΣτΕ, τα νέα κτίσματα μπορούν να ανεγερθούν μόνο εφόσον ακολουθήσουν συντελεστή δόμησης έως 0,25, κάλυψη μέχρι 15% και ύψος διώροφου κτιρίου, όσο δηλαδή προβλεπόταν στο αρχικό πολεοδομικό σχέδιο της περιοχής πριν από 66 χρόνια. Στο μεταξύ στην επίμαχη περιοχή (εμβαδού σχεδόν 10 στρεμμάτων) έγιναν μεγάλες υπερβάσεις, καθώς σε διάφορα χρονικά διαστήματα κτίστηκαν διάφορα κτίρια με χρήση υγείας (που αποτέλεσαν το παλιό νοσοκομείο Χανίων) συνολικού εμβαδού 8.770 τ.μ. και 1.890 τ.μ. υπογείου, όλα χωρίς οικοδομική άδεια! Τα εγκαταλελειμμένα κτίρια με κάλυψη 3.395 τ.μ. και δόμηση 8.770 τ.μ., η πολιτεία σκοπεύει να τα κατεδαφίσει ανεγείροντας άλλα στη θέση τους (για κέντρα υγείας και πρόνοιας).

Το ΣτΕ επισήμανε ότι το επίμαχο οικοδομικό τετράγωνο βρίσκεται σε ζώνη 500 μ. από την ακτή, δηλαδή ευαίσθητη από πλευράς προστασίας του περιβάλλοντος. Υπογράμμισε επίσης ότι, λόγω του μεγάλου εμβαδού του ακινήτου, της μεγάλης σημασίας του για το οικιστικό περιβάλλον της πυκνοδομημένης περιοχής και με δεδομένο ότι δεν έχει αλλάξει το ρυμοτομικό, το μέγεθος του σχεδιαζόμενου έργου δεν επιτρέπεται να ξεπεράσει τον συντελεστή 0,25, την κάλυψη 15% και τους 2 ορόφους. Εκρινε επίσης ότι το σχέδιο ΠΔ δεν είναι νόμιμο κατά το μέρος που ξεπερνά τα όρια αυτά, γιατί έτσι επιδεινώνει την οικιστική φυσιογνωμία της περιοχής, ανεξάρτητα από την υφιστάμενη κατάσταση που δημιούργησε η παράνομη ανέγερση οικοδομών σχεδόν στο σύνολο του τετραγώνου.

Εκπτώσεις διαρκείας στην αγορά ακινήτων

Σταθεροποίηση στις τιμές των κατοικιών αλλά συνέχιση της κατάρρευσης των επαγγελματικών ακινήτων, προβλέπει έκθεση της εταιρείας συμβούλων ακινήτων, Δανός, σε συνεργασία με την BNP Paribas RE. Στην έρευνα τονίζεται ότι περίπου 200.000 σπίτια είναι απούλητα κι ότι οι τιμές έχουν ήδη μειωθεί έως και 30%, κυρίως στα βόρεια και νότια προάστια και σε σπίτια πάνω από 1 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, η μέση μείωση κυμαίνεται γύρω στο 15% ενώ για φέτος προβλέπεται σταθεροποίηση. Οι περιοχές με τη μεγαλύτερη μείωση (έως και 40%) στις τιμές κατοικιών στη Θεσσαλονίκης βρίσκονται στα ανατολικά προάστια. Στην αγορά γραφείων και καταστημάτων, ωστόσο, καταγράφεται η μεγαλύτερη κατάρρευση. Συγκεκριμένα, στα κτίρια γραφείων, ακόμη και οι πολυεθνικές που έχουν υπογράψει συμβόλαια πρόσφατα ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις μείωσης με τους ιδιοκτήτες. Ηδη έχουν γίνει σημαντικές εκπτώσεις στα μισθώματα που φτάνουν το 40%. Το ποσοστό των κενών γραφείων φτάνει το 20% και σε ορισμένες περιοχές το 25%-30%. Στις καλύτερες περιοχές της Αθήνας τα ενοίκια μειώθηκαν από 27 σε 20 ευρώ/τ.μ. Ο κλάδος που πλήττεται περισσότερο, αναφέρει η Danos/BNP Paribas RE, είναι του λιανικού εμπορίου. Για την Αθήνα, η πτώση όσον αφορά τις τιμές στα καταστήματα αντιστοιχεί σε ένα 42% στην Σόλωνος, 32% στην Σταδίου, 35% στο Μαρούσι. Στις δευτερεύουσες αγορές, το ποσοστό κενών θέσεων φτάνει το 42,5% και τα ενοίκια είναι ακόμη και 50% χαμηλότερα από ό, τι στο παρελθόν. Αναφορικά με τους χώρους logistics, στην Αθήνα, οι τιμές σε όσες συναλλαγές έγιναν πρόσφατα είναι κοντά στα 3,5 ευρώ ανά τ.μ.. Τα ποσοστά των διαθέσιμων χώρων έχουν αυξηθεί ειδικά για τις εγκαταστάσεις μεταξύ 1.000- 3.000 τ.μ., ενώ οι αποδόσεις έχουν αυξηθεί κατά 11% από το προηγούμενο έτος. Μόνο τα ξενοδοχεία και τα τουριστικά ακίνητα παρουσιάζουν μια κινητικότητα στην αγορά ως αποτέλεσμα και της έλευσης φέτος (σύμφωνα με τις εκτιμήσεις) 17 εκατ. τουριστών.

pomidaani

nomisma_140x60
baner-pontiki