Πάνω από 120.000 συνιδιοκτήτες ακινήτων σε όλη τη χώρα που έχουν χτίσει σε εκτός σχεδίου περιοχές σε εξ αδιαιρέτου οικόπεδα μπορούν πλέον να αποκτήσουν απόλυτη κυριότητα του κτίσματος που τους αντιστοιχεί και να προσδιορίσουν επακριβώς την περιουσία τους, μέσω της σύστασης κάθετης ιδιοκτησίας. H ρύθμιση αφορά όλες τις κατασκευές, είτε είναι νόμιμες, είτε είναι αυθαίρετες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη μορφή σύστασης διηρημένης ιδιοκτησίας δεν επιτρεπόταν τα τελευταία 21 χρόνια – με νόμο του 1992. Εντούτοις εφαρμοζόταν χωρίς καμία νομική κάλυψη –χωρίς δηλαδή να γίνεται κάθετη σύσταση- σε πολλές περιοχές, κυρίως παραλιακές, όπου σε ένα μικρό αγροτεμάχιο έχτιζαν πολλοί ιδιοκτήτες διαφορετικά σπίτια, με συνέπεια να υπάρχουν πολύ μεγάλα προβλήματα στις δικαιοπραξίες – κατά βάση στις μεταβιβάσεις. Επί της ουσίας, όπως εξηγούν πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος, τόσα χρόνια απαγορευόταν η σύσταση κάθετης ιδιοκτησίας για να μη δημιουργηθούν ψευτοοικισμοί χωρίς βασικές υποδομές. Η πραγματικότητα όμως αποδείχθηκε διαφορετική με εκατοντάδες τέτοιους συνεταιρισμούς να ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια –όπως για παράδειγμα στην Λούτσα, στον Ωρωπό, στο Δήλεσι και το Χαλκούτσι. Ετσι, τώρα το ζήτημα αντιμετωπίζεται μέσω του νόμου για τα αυθαίρετα. Η προϋπόθεση που τίθεται για να ισχύσει το μέτρο είναι ότι πρέπει να υφίστανται κτίσματα τα οποία έχουν ανεγερθεί έως τις 28 Ιουλίου 2011.

Γενναία οικονομικά και πολεοδομικά μπόνους δίνει νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος σε όσους από τους ιδιώτες, κυρίως κατασκευαστές και εργολάβους, θέλουν να φτιάξουν υπόγεια γκαράζ-μαμούθ για επιχειρηματική εκμετάλλευση. Προϋπόθεση είναι ότι σε περίπτωση κινδύνου από φυσικές καταστροφές, σεισμό, πλημμύρα, μεγάλη φωτιά, ή άλλη έκτακτη ανάγκη ο χώρος θα εκκενώνεται από τα αυτοκίνητα για να φιλοξενήσει ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού. Με την ίδια μέθοδο ιδιοκτήτες διαμερισμάτων μπορούν να αποκτήσουν υπόγειο γκαράζ κάτω από τον κοινόχρηστο χώρο της πολυκατοικίας τους. Οι νέες ρυθμίσεις περιλαμβάνονται στο νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος που τέθηκε από χθες και για ένα μήνα σε δημόσια διαβούλευση, προκειμένου να ακολουθήσει η ψήφισή του στη Βουλή, το οποίο αφορά σε «ρύθμιση θεμάτων που αφορούν Κατασκευές Δημοσίου Ενδιαφέροντος Προστασίας Ανθρώπων και Πραγμάτων (ΚΔΕΠΑΠ), για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών». Προβλέπεται, λοιπόν, ότι μπορούν να κατασκευάζονται «καταφύγια» προστασίας του πληθυσμού σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης με δημόσια είτε ιδιωτική χρηματοδότηση είτε μέσω συνεργασίας ή σύμπραξης μεταξύ Δημοσίου και ιδιωτών και να επακολουθήσει σύμβαση παραχώρησης και μίσθωσης του ακινήτου σε τρίτους. Δίνονται πολεοδομικά κίνητρα υπέρβασης του συντελεστή δόμησης και του νόμιμου όγκου των ακινήτων, εφόσον προορίζονται να γίνουν εγκαταστάσεις που σε κανονικές συνθήκες θα είναι ιδιωτικές εκμεταλλεύσεις, ενώ σε έκτακτες συνθήκες θα αξιοποιούνται ως ΚΔΕΠΑΠ.

Οι υπόγειες κατασκευές με χρήση ΚΔΕΠΑΠ δεν προσμετρώνται στο συντελεστή δόμησης των υπερκείμενων κτηριακών κατασκευών, είτε αυτές υλοποιούνται από εποπτευόμενα ΝΠΙΔ, ΝΠΔΔ και ΟΤΑ, είτε από ΝΠΙΔ και ιδιώτες. Ειδικότερα για τις ιδιωτικές εγκαταστάσεις, που θα «βαφτιστούν» και «δημόσια καταφύγια» προβλέπεται: 1Επέκταση των υπόγειων χώρων πέραν της επιφάνειας κάλυψης μεγάλων δημοσίων κτισμάτων (συνεκτικά κτηριακά συγκροτήματα και κτηριακά κελύφη), στους υποχρεωτικά ακάλυπτους χώρους τους. 2Εκχώρηση δικαιώματος εκμετάλλευσης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα υπογείου ΚΔΕΠΑΠ σε κοινόχρηστο ή κοινωφελή χώρο, με χρήση σταθμού οχημάτων Ι.Χ. ή άλλης χρήσεως, υπό την προϋπόθεση δυνατότητας εκκένωσής του εντός 12 ωρών εάν αυτό απαιτηθεί. 3Απαλλαγή κατά 30% του αναλογούντος ΦΠΑ της δομοστατικής κατασκευής των υπόγειων ορόφων των ΚΔΕΠΑΠ, προς όφελος του φορέα υλοποίησης.

4Για ΚΔΕΠΑΠ υλοποιούμενες από νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και ιδιώτες προβλέπονται επίσης:

α. Απαλλαγή κατά 20% από δημοτικά τέλη του ιδιοκτήτη είτε των ιδιοκτητών όλων των ακινήτων της συγκεκριμένης κτηριακής κατασκευής για περίοδο 5 ετών από την περάτωση του έργου.

β. Αντιπαροχή θέσεων επιπλέον χώρων στάθμευσης μέχρι 30% των αναλογούντων με βάση τη χωρητικότητα αιχμής του υπογείου ΚΔΕΠΑΠ (σ' αυτούς υπολογίζονται και οι θέσεις που προκύπτουν ως αντιστάθμισμα στη χρήση διόδων προσπέλασης μέσω pilotis ή υφιστάμενων υπογείων), στο φορέα κατασκευής του έργου, με δικαίωμα αγοράς ή ενοικίου των πρωτίστως από τους ιδιοκτήτες της συγκεκριμένης κτηριακής κατασκευής.

5Για τις παραμεθόριες Περιφερειακές Ενότητες (πρώην νομοί συνορεύοντες με γειτονικές χώρες), των Ηπείρου, Μακεδονίας, Θράκης, των Νήσων του Αιγαίου και της Κρήτης θεσπίζονται επιπλέον ειδικά κίνητρα με επιπλέον μέριμνα για πρόβλεψη τακτικών επιχορηγήσεων από ειδικούς κωδικούς για τις παραμεθόριες περιφέρειες, οι οποίες θα κατανέμονται στις οικείες παραμεθόριες περιφερειακές ενότητες.