Χρονιά μεγάλων επενδυτικών ευκαιριών στην αγορά ακινήτων, χαρακτηρίζεται το 2015 διότι, ενώ όλοι ανέμεναν ανάκαμψη των τιμών, φαίνεται ότι και φέτος θα καταγραφεί νέα πτώση. Πρόκειται για την όγδοη ουσιαστικά σερί χρονιά όπου η κτηματαγορά βρίσκεται σε στενωπό και τα ακίνητα έχουν απαξιωθεί πλήρως. Αν και στα τέλη του 2014 οι προβλέψεις των ειδικών έκαναν λόγο για ανάκαμψη των αγοραπωλησιών και των τιμών πώλησης από το β΄ εξάμηνο, τελικά η πολιτική αναταραχή και η οικονομική αβεβαιότητα έφεραν πίσω όλο το πλάνο επαναφοράς του κλάδου σε θετικά επίπεδα. Η «ανάσταση» αναβάλλεται για το 2016 κι αφού δεν θα συμβεί κάποιο «ατύχημα» στην οικονομία. Παράγοντες της αγοράς πιστεύουν ότι φέτος υπάρχουν μεγάλες ευκαιρίες για αγορές από όσους έχουν ρευστό, καθώς οι τιμές θα πιάσουν «πάτο». Ευκαιρίες για όλα τα βαλάντια, από εκείνους που θέλουν να επενδύσουν ποσά της τάξης των 30-100 χιλιάδων ευρώ, αλλά και απ’ όσους μπορούν να αποκτήσουν «κοψοχρονιά» ένα σπίτι αξίας άνω των 500 χιλιάδων ευρώ. Τους τελευταίους δύο μήνες έχει παρατηρηθεί σχετική κινητικότητα για μικρά διαμερίσματα με αξία που δεν ξεπερνά τις 50-60 χιλιάδες ευρώ. Όπως τονίζουν κτηματομεσίτες, πρόκειται για επενδυτές οι οποίοι θέλουν να εξασφαλίσουν με κάποιο τρόπο το «κομπόδεμα» που απέσυραν από τις τράπεζες, φοβούμενοι μια αναταραχή στην οικονομία και στο τραπεζικό σύστημα.

Σημαντικό επενδυτικό ενδιαφέρον καταγράφει η διαγωνιστική διαδικασία που διεξάγει το τελευταίο διάστημα ο όμιλος της Τράπεζας Κύπρου, αναφορικά με την πώληση χαρτοφυλακίου αποτελούμενου από 41 ακίνητα όλων των κατηγοριών (γραφεία, καταστήματα και αποθηκευτικές εγκαταστάσεις) στην Ελλάδα. Πριν από λίγες ημέρες ολοκληρώθηκε το δεύτερο σκέλος του διαγωνισμού, που αφορούσε τη διαδικασία της εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Σύμφωνα με πληροφορίες, το ενδιαφέρον τους εκδήλωσαν επτά επενδυτικά σχήματα, τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. Στις εταιρείες περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η Εθνική Πανγαία AEEΑΠ, μία ακόμα εισηγμένη ΑΕΕΑΠ, όπως επίσης και ξένοι θεσμικοί επενδυτές, κυρίως επενδυτικά funds, που είτε έχουν ήδη παρουσία στην ελληνική αγορά είτε κάνουν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους στην ελληνική αγορά ακινήτων. Το στοιχείο αυτό έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ιδίως αν συνεκτιμηθούν η εξαιρετικά δυσχερής οικονομική συγκυρία και η έντονη αβεβαιότητα που έχει επικρατήσει αναφορικά με τις προοπτικές της χώρας και κυρίως με την παραμονή της στην Ευρωζώνη. Αυτός άλλωστε είναι και ο βασικότερος λόγος που, όπως αναφέρουν πηγές της αγοράς, η διοίκηση της Τράπεζας Κύπρου δεν έχει ακόμη ανάψει το «πράσινο φως» για την υλοποίηση και του τελικού σκέλους του διαγωνισμού, που αφορά την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών για τα ακίνητα. Σημειωτέον ότι το χαρτοφυλάκιο αφορά ακίνητα της Κύπρου Leasing και σύμφωνα με πληροφορίες άλλα είναι μισθωμένα και άλλα όχι. Η πλειονότητα των ακινήτων (πάνω από τα μισά) βρίσκεται στην Αττική, ενώ τα υπόλοιπα εντοπίζονται στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα και σε άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας. Οσον αφορά το τίμημα, σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις φορέων της αγοράς, η αξία του χαρτοφυλακίου δεν ξεπερνά τα 50 εκατ. ευρώ, χωρίς βέβαια να αποκλείεται το τελικό ποσό να είναι αρκετά υψηλότερο, δεδομένου ότι πρόκειται για ανοικτή διαγωνιστική διαδικασία. Πάντως, εφόσον εν τέλει η διοίκηση της κυπριακής τράπεζας αποφασίσει να προχωρήσει στην ολοκλήρωση του διαγωνισμού, οι προσφορές προβλέπεται να κατατεθούν σε περίπου δύο μήνες, δηλαδή περί τις αρχές Ιουνίου.

Οι εταιρείες που γνωρίζουν ανάπτυξη και επιθυμούν να τοποθετηθούν σε νέο κτίριο είναι οι πλέον ευνοημένες, δεδομένου ότι υπάρχει πληθώρα διαθέσιμων χώρων σε πολύ ελκυστικές τιμές ενοικίασης συγκριτικά με το παρελθόν. Ως εκ τούτου, όπως αναφέρει η έρευνα της Savills Hellas, ο δημοφιλέστερος τύπος ζήτησης είναι για προνομιούχα γραφεία σε καλές τοποθεσίες της πόλης, με επιφάνειες της τάξεως των 1.000 - 3.000 τ.μ. «Ωστόσο, λόγω της μη ανέγερσης νέων κτιρίων γραφείων από το 2010 έως σήμερα δεν είναι εύκολο να εξευρεθούν μεγάλης κλίμακας σύγχρονα (Class A) κτίρια γραφείων, της τάξεως των 5.000 τ.μ. και πάνω, τα οποία είναι και τα κατεξοχήν κτίρια που ζητούν οι ξένοι επενδυτές ακινήτων», τονίζει ο κ. Μανουσάκης. Ενδεικτικό της κάμψης που έχει σημειωθεί είναι και το ότι οι αξίες των κτιρίων γραφείων υψηλών προδιαγραφών στην Αττική έχουν υποχωρήσει συνολικά κατά 38,7% από την αρχή της κρίσης στην αγορά ακινήτων στο τέλος του 2008 και μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του 2014, σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Αντίστοιχα, κατά το ίδιο διάστημα, η μείωση των τιμών ενοικίασης γραφείων αγγίζει το 36,5%.

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, η προστιθέμενη αξία του ευρύτερου τομέα των Κατασκευών διαμορφώθηκε το 2013 σε €8,1 δισεκ. (περίπου 4% του ΑΕΠ) από €22,5 δισεκ. (11% του ΑΕΠ) το 2006. Σημαντική ήταν η επίπτωση της απαξίωσης του κλάδου και στην απασχόληση, η οποία περιλαμβάνει πλήθος ειδικοτήτων και επαγγελμάτων και μειώθηκε το 2013 σε 287 χιλ. άτομα (8,7% της συνολικής απασχόλησης) από 589 χιλ. άτομα το 2008 (13% της συνολικής απασχόλησης). Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι περισσότερο από το 30% της ύφεσης από το 2008 έως το 2013 συνδέεται με την πτώση των επενδύσεων στις κατασκευές. Όπως τονίζεται στη μελέτη, παρά την τεράστια πτώση της κατασκευαστικής δραστηριότητας, η συνεισφορά του κλάδου στην ελληνική οικονομία παραμένει σημαντική. Λαμβάνοντας υπόψη και τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις του στην ευρύτερη Οικονομία της χώρας, εκτιμάται ότι ο κλάδος συνεισέφερε το 2013 το 11% του ΑΕΠ και υποστήριξε άλλες 440,6 χιλ. θέσεις εργασίας στην υπόλοιπη Οικονομία. Έτσι, για κάθε θέση που δημιουργείται στον κλάδο των κατασκευών στηρίζονται συνολικά 3 θέσεις εργασίας σε όλη την Οικονομία. Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση στοιχεία του 2013, για κάθε 1€ που δαπανάται στον τομέα των κατασκευών, προστίθενται 1,8€ στο ΑΕΠ της χώρας, και τα 0.4€ καταλήγουν στα ταμεία του κράτους και αντίστοιχα για κάθε 1εκ.€ αξία που παράγουν οι κατασκευές, δημιουργούνται 39 θέσεις εργασίας στην ευρύτερη Οικονομία, εκ των οποίων οι 13 θέσεις δημιουργούνται στον κλάδο κατασκευών.